1 Samɩɛl 17 - A SƐB-SÕW

A Daviir nɩ a Golɩatɩ yele

¹ A Filisɩtɛ̃ mɩnɛ tɩ ɓã n a bɛ zɛbr-nɩbɛ taa a zɛbr ƴãw. Zuda tẽw Soko n'a bɛ tɩ ɓã taa, ɛ́ maalɩ a bɛ laɩ a Soko nɩ Azeka cara pʋɔ, a Efɛsɩ-Damim.

² A Sawul nɩ a Ɩsɩrayɛl zɛbr-nɩbɛ mɩ̀ tɩ ɓã n taa, ɛ́ maalɩ a bɛ laɩ a Terebɛ̃tɩ tɩɛ bà-fʋɔla pʋɔ. Al pùorí, bɛ tɩ pɩɛr'ɩ a zɛbr pɩɛrʋ tori a Filisɩtɛ̃ mɩnɛ.

³ A Filisɩtɛ̃ mɩnɛ tɩ be n a fʋɔla gãwn tãw zu, ɛ́ a Ɩsɩrayɛl nɩbɛ mɩ̀ be a fʋɔla gãwn ŋa tãw zu, ɛ́ a fʋɔla be a bɛ cara pʋɔ.

⁴ Gãdaa kãw tɩ yi n a Filisɩtɛ̃ mɩnɛ laɩ pʋɔ. Ʋ tɩ dɩ na kɛ́ Golɩatɩ, ɛ́ yi Gatɩ. Ʋ tɩ kɛrɩ na faar na ta mɛtɩr ata.

⁵ Ʋ tɩ vɔbl'ɩ kur-zɩɛ zɛbr-kpawɔ-kpow, ɛ́ su kure nyãa-kpale na ɩ mɛ̃ zʋm-pɛgɛ na suwli suwli taa a. A ʋ kure nyãa-kpale tɩ tɩbrɛ na ta kilo lɩz'a ata.

⁶ Ʋ tɩ ƴãw nɩ kur-zɩɛ pàw a ʋ gbeli, ɛ́ yɛ̀r'ɩ kur-zɩɛ kafin.

⁷ A ʋ kafin dàa tɩ sɛw na mɛ̃ pɛn-wobre dà-gbiwligi a, ɛ́ a kure tɩbrɛ zuo kilo ayopõi. A sob nɛ na tɛr a ʋ zɛbr-kur-pãgala a tɩ de ʋ nɩ niwn.

⁸ A Golɩatɩ tɩ tɛw na àr, ɛ́ cɩɩrɩ yel a Ɩsɩrayɛl zɛbr-nɩbɛ: «Bʋ̃ʋ ƴãw n'a nyɩ dɩ tuo pɩɛrɩ a zɛbr ƴãw? Mɛ̃ ɩ̃ taa ɩ Filisɩtɛ̃, ɛ́ a nyɩɩm ɩ Sawul nɩbɛ? Nyɩ ír nɩr a nyɩ pʋɔ, ʋ wa zɛb'ɩ mɛ̃.

⁹ Ʋlɛ wa zɛb tʋ̃ɔ́ mɛ̃, kʋ m'a, tɩ na ɩ n a nyɩ gbãgbaar. Ɛ́ mãa wa n'ʋ tʋ̃ɔ́ ʋ kʋ a, nyɩ na ɩ n a tɩ gbãgbaar, ɛ́ nyɩ na tone tɩ na.»

¹⁰ A Filisɩtɛ̃ dɔɔ ŋa tɩ yel'a ƴãw pʋɔ: «A dɩ̃a a, ɩ̃ pɔrɛ na ciere nɩ a Ɩsɩrayɛl zɛbr-nɩbɛ. Nyɩ kʋ̀ m nɩr tɩ zɛb!»

¹¹ A Sawul nɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ za tɩ wõ n a Filisɩtɛ̃ dɔɔ ŋa ƴɛ̀r-bie á ŋá, ɛ́ dɛ̃bɩ̃ɛ ɩ mɛ̃ a na kʋ bɛ na a.

¹² A Daviir tɩ ɩ n Zese bidɛb, na ɩ Efarata dɔwlʋ nɩr, ɛ́ kpɩɛr Zuda tẽw Bɛtɩlɛm a. A Zese tɩ tɛr'ɩ bidɛbr ani. A Sawul daar a, a Zese tɩ ɩ n nɩ-yúor a nɩbɛ pʋɔ.

¹³ A Zese bidɛb-bɛrɛ ata tɩ tu n a Sawul cen a zɛbr. A Zese bidɛb-bɛrɛ ata bɛl na tɩ cen a zɛbr a yée n'ɩ á ŋá: a bidɛb-dãw Eliyaavʋ, a ayi sob Abinadab, ɛ́ a ata sob Sama.

¹⁴ A Daviir tɩ n'ɩ a bile za. A ʋ yɛ-bɛrɛ ata tɩ tu n a Sawul,

¹⁵ ɛcɛ a Daviir mɩ́ tɩ cen nɩ a Sawul zie, ɛ́ lɛb kul tɩ àr'ɩ a ʋ sãà dʋn a Bɛtɩlɛm.

¹⁶ Bibie lɩz'a ayi a, a Filisɩtɛ̃ dɔɔ, Golɩatɩ, mɩ́ tɩ yi na, biɓaara nɩ zaanʋɔra, àr tori a Ɩsɩrayɛl zɛbr-nɩbɛ.

¹⁷ Bibir kãw, a Zese tɩ yel'ɩ a Daviir: «De a ble-sɩ̃ɛna á ŋá nɩ a vʋɔra, nɩ a dipɛ̃ pie á ŋá, zɔ cen nɩ tɩ kʋ̀ a fʋ yɛbr a zɛbr zie.

¹⁸ Ɛ́ de a bʋ̀r-kãá-gbile pie á ŋá tɩ kʋ̀ a sojarɩ túr (1 000) nɩ-kpɛ̃ɛ. Tɩ sowri a fʋ yɛbr ƴã-ɓaarʋ nyɛ̃, ɛ́ tɛr a bãwfʋ wa wul mɛ̃.

¹⁹ Bɛlɛ nɩ a Sawul nɩ a Ɩsɩrayɛl zɛbr-nɩbɛ za be n a Terebɛ̃tɩ tɩɛ bà-fʋɔla pʋɔ zɛbr'ɩ a Filisɩtɛ̃ mɩnɛ.»

²⁰ A bio daarɩ́ biɓaar-pipi, a Daviir tɩ ìr'a de a ʋ dʋn kʋ̀ nɩr ʋ gùre, ʋʋ ɓáw a ʋ tuor cen nɩ tɩ ta a laɩ pʋɔ, mɛ̃ a lɛ a Zese na tɩ yel kʋ̀ ʋ a. A zɛbr-nɩbɛ tɩ tĩ na pɩɛrɛ, ɛ́ ŋmɩɛr a zɛbr cɛlsɩ.

²¹ A Ɩsɩrayɛl nɩbɛ nɩ a Filisɩtɛ̃ mɩnɛ tɩ pɩɛr'ɩ a zɛbr ƴãw tori taa.

²² A Daviir tɩ tow nɩ a ʋ tuor kʋ̀ a sob nɛ na gùre a tuor a, ɛ́ zɔ cen a zɛbr zie k'ʋʋ tɩ puori a ʋ yɛbr.

²³ Ʋ tɩ cãà na ƴɛ̀rɛ nɩ bɛ wa bere a Gatɩ tẽw Filisɩtɛ̃ dɔɔ, Golɩatɩ, yi a Filisɩtɛ̃ mɩnɛ na pɩɛrɩ a pʋɔ, lɛb pɔ a lɛ ʋ na pɔrɛ a daar za a. A Daviir tɩ wõ n a lɛ ʋ na yel a.

²⁴ A Ɩsɩrayɛl nɩbɛ za na tɩ nyɛ̃ a dɔɔ ŋa a, dɛ̃bɩ̃ɛ tɩ kpɛ bɛ nɩ yaga za, bɛ tɩ̃wnɩ pùor.

²⁵ Bɛ tɩ yere na: «Nyɩ nyɛ̃ a nɩr ŋa a, a tɩ nɔhaarʋ bɔb'a ʋ waar à à ŋá. Nɩr dɛ tʋ̃ɔ́ ʋ a, a nãà na ɩ na ʋ kpɛ naalʋ. Ʋ na kʋ̀ ʋ nɩ a ʋ pɔwyaa ʋ kul, ɛ́ ír a ʋ yir nɩbɛ bɛr a zu-yar pʋɔ a Ɩsɩrayɛl tẽw.»

²⁶ A Daviir tɩ sowr'ɩ a nɩbɛ na tɩ àr pɩɛl'ʋ a: «A sob nɛ na na zɛb tʋ̃ɔ́ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ ŋa, ɩ a Ɩsɩrayɛl vĩ baarɩ a, bʋ̃ʋ n'ʋ ʋ na páw? Ãa nɩ̃ɛ n'ɩ a Filisɩtɛ̃ yɔ-ɓil sob ŋa na sàw tʋʋr a Naaŋmɩn na vʋʋrɛ a zɛbr-nɩbɛ a?»

²⁷ A nɩbɛ tɩ lɛb'a sɔw a sɔwfʋ been nɛ kʋ̀ ʋ, ɛ́ yel à ŋá: «Nyɛ̃ a ʋlɩ bom nɛ bɛ na na ɩ kʋ̀ a sob nɛ na na zɛb tʋ̃ɔ́ ʋ a.»

²⁸ A Daviir yɛ-kpɛ̃ɛ, Eliyaavʋ, tɩ wõ na ʋ na ƴɛ̀rɛ nɩ a nɩbɛ a, ɛ́ nyɛ̃ nɩ ʋ suur yel: «Bʋ̃ʋ ƴãw n'a fʋ wa a ka? Ãa n'ʋ fʋ kʋ̀ a fʋ dʋn blã al a wɛja-kpalɛ pʋɔ? Ɩ̃ bãw nɩ a fʋ yo-bɔ nɩ a fʋ tɩɛr-faar. A zɛbr jɩ́rʋ ƴãw n'a fʋ wa a ka.»

²⁹ A Daviir tɩ sowr'a: «Bʋ̃ʋ n'ʋ ɩ̃ ɩ? Sowru tɛwr'a ɩ̃ sowri.»

³⁰ Ʋ tɩ bɛr'ɩ a ʋ yɛ-kpɛ̃ɛ, ɛ́ lɛb ƴɛ̀rɛ nɩ soja-yũo, sowre ʋ a sowr-been nɛ tɔr za, ɛ́ a nɩbɛ mɩ̀ lɛb tɩ sɔw a sɔwfʋ been nɛ kʋ̀ ʋ.

³¹ A nɩbɛ tɩ wõ n a Daviir na ƴɛ̀rɛ a yel ŋa ƴɛ̀rʋ a, ɛ́ cen tɩ manɩ kʋ̀ a Sawul, ʋ ƴãw bɛ bʋɔl'ʋ.

³² A Daviir tɩ yel'ɩ a Sawul à ŋá: «Nɩr taa sãwnɛ a ʋ tɩɛrʋ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ ŋa ƴãw ɛ, mãa fʋ tõ-tõ-bie a, ɩ̃ na cen na tɩ zɛb'ɩ ʋ.»

³³ A Sawul tɩ yel'ɩ a Daviir: «Fʋ kʋ̃ tʋ̃ɔ́ cen tɩ zɛb'ɩ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ ŋa ɩ. Bi-pɛm nɛ b, ɛ́ ʋl ɩ soja a ʋ pɔ̀lʋ daar za.»

³⁴ A Daviir tɩ lɛb'a yel a Sawul: «Pi-cɩ̃ɩnɛ tɩ n'ɩ a fʋ tõ-tõ-bie a ʋ sãà yir. Gbẽw bɩɩ wɛ-dʋ̃-faa kãw bɛ na bʋɔlɛ ursɩ a, na mɩ́ tɩ nyɔw pɛrʋ a dʋn pʋɔ a,

³⁵ ɩ̃ mɩ́ tɩ diw ʋ na tɩ nyɔw ʋ ŋmɛ, ɛ́ faa a dʋ̃w a ʋ nʋɔrɩ́. Ʋlɛ wa waar a ɩ̃ ƴãw a, ɩ̃ mɩ́ tɩ nyɔw ʋ nɩ a kɔkɔrɩ́ ɛ́ ŋmɛ ʋ kʋ.

³⁶ A fʋ tõ-tõ-bie kʋ n gben ɛ́ kʋ ursɩrɩ. A Filisɩtɛ̃, yɔ-ɓil sob ŋa, na ɩ na mɛ̃ a dʋn á ŋá kãw a, bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ tʋ n a Naaŋmɩn na vʋʋrɛ a zɛbr-nɩbɛ.

³⁷ A Sore na faa mɛ̃ a gbẽw nɩ a ursɩ gbebiƴɛmɛ ƴãw a, ʋlɛ n'ʋ na faa mɛ̃ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ ŋa nuru pʋɔ.» A Sawul tɩ yel'ɩ a Daviir: «Cere, ɛ́ a Sore, ʋ be a fʋ zie.»

³⁸ A Sawul tɩ de nɩ a ʋl mɩŋa zɛbr bʋ̃-suuri su a Daviir: ʋ tɩ vɔblɩ ʋ nɩ kur-zɩɛ kpawɔ-kpow, ɛ́ su ʋ a kure nyãa-kpale.

³⁹ A Daviir tɩ sɛ n a Sawul zɛbr-sɔ-kpɛ̃ɛ dɔwlɩ a ʋ kparɩ zu, ɛ́ yel k'ʋʋ cen nɩ, cen gù, ʋ na bɛ mili nɩ a ƴãw. A Daviir tɩ yel'ɩ a Sawul: «Ɩ̃ kʋ̃ tʋ̃ɔ́ cen nɩ à à ŋá za ɩ, bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ɩ̃ bɛ mili nɩ ɛ.» Ɛ́ tɩ nyɔw a yaarɩ bɛr.

⁴⁰ Ʋ tɩ de nɩ a ʋ dabɔl ƴãw a nũú, ɛ́ siw a fʋɔla pʋɔ tɩ tuuri kʋsɛ-saalɩ anũu ƴãw a ʋ pi-cɩ̃ɩnɛ cɛkɔlɔ pʋɔ, ɛ́ de a ʋ kpala ƴãw a nũú tuore nɩ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ.

⁴¹ A Filisɩtɛ̃ dɔɔ zɛbr-kur-pãgala tuore tɩ de ʋ nɩ niwn, ʋʋ tuur tɩ pɩɛlɛ a Daviir.

⁴² A Filisɩtɛ̃ dɔɔ tɩ nyɛ̃ nɩ a Daviir, ɛ́ jewr'ʋ: ʋ tɩ ɩ n bi-pɛm, na ɩ zɩɛ ɛ́ pɔl a.

⁴³ A Filisɩtɛ̃ dɔɔ tɩ yel'ɩ a Daviir: «Baa nɛ m fʋ tɛr dabɔl waar'ɩ a ɩ̃ ƴãw bɩɩ?» Ɛ́ tɩ de a Filisɩtɛ̃ mɩnɛ ŋmɩmɛ ŋmɛ ƴãw nɩ a Daviir.

⁴⁴ A Filisɩtɛ̃ dɔɔ tɩ yel'ɩ a Daviir: «Wa ka, ɩ̃ na ɩ na fʋ lɩɛbɩ saa-zu lili nɩ wɛ-dʋn dɩb.»

⁴⁵ A Daviir tɩ sɔw ʋ na: «Fʋ̃ʋ a, zɛbr-sɔ-kpɛ̃ɛ, kafin-wogo nɩ kafin-ŋmale n'a fʋ tɛr waar'ɩ a ɩ̃ ƴãw, ɛcɛ mãa a, a Sore, a Kpɛnʋ-za-sob, a Ɩsɩrayɛl zɛbr-nɩbɛ Naaŋmɩn yúor'ʋ ɩ̃ tɛr waar'ɩ a fʋ ƴãw, a ʋl fʋ na tʋ a.

⁴⁶ A dɩ̃a tɔr za a, a Sore na ƴãw fʋ nɩ a ɩ̃ nuru pʋɔ, ɩ̃ na ŋmɛ b'a kʋ, ɛ́ cɛ b a zu ŋmãa. A dɩ̃a tɔr za a, ɩ̃ na ɩ na a Filisɩtɛ̃ zɛbr-nɩbɛ lɩɛbɩ saa-zu lili nɩ wɛ-dʋn dɩb. Lɛ n'a a tẽw za na bãw k'aa Ɩsɩrayɛl tɛr'ɩ Naaŋmɩn.

⁴⁷ Ɛ́ a nɩbɛ za na be a ka a na bãw na kɛ́ zɛbr-sɔ-kpɛ̃ɛ nɩ kafin bɛ n'a a Sore mɩ́ ɩ n bɛ zɛb tʋ̃ɔ́ ɩ, ɛcɛ a Sore n'ʋ so a zɛbr ŋa, ʋʋ de nyɩ na ƴãw a tɩ nuru pʋɔ.»

⁴⁸ A Filisɩtɛ̃ dɔɔ na tɩ tuore a Daviir tɩ pɩɛlɛ ʋ a, a Daviir tɩ zɔ n fɔ̃wlɛ tuor ʋ, tɩ àr gù ʋ.

⁴⁹ A Daviir tɩ tõ n a nũu fɔ̃wlɛ a ʋ cɛkɔlɔ pʋɔ ír kʋsɩɛr ƴãw a ʋ kpala pʋɔ, vãw, ʋ tɩ lɔb a Filisɩtɛ̃ dɔɔ gbẽé. A kʋsɩɛr tɩ tɔl'a kpɛ a dɔɔ gbẽé ʋ lo vɔblɩ muru.

⁵⁰ À ŋá n'a a Daviir tɩ tʋ̃ɔ́ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ Golɩatɩ nɩ a kpala kʋsɩɛr. Ʋ bɛ tɩ tɛr zɛbr-sɔ-kpɛ̃ɛ a nũú ɛ, ɛ́ tɩ ŋmɛ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ kʋ.

⁵¹ A Daviir tɩ zɔ na cen a Filisɩtɛ̃ dɔɔ zie, tɩ nyɔw a ʋ zɛbr-sɔ-kpɛ̃ɛ vʋ̃ɔ a ʋ kpar pʋɔ, cɛ n ʋ a zu ŋmãa, baa kʋ ʋ. A Filisɩtɛ̃ mɩnɛ na tɩ nyɛ̃ k'aa bɛ gãdaa kpi na a, bɛ tɩ lɩɛb'a zɔ.

⁵² A Ɩsɩrayɛl nɩ a Zuda zɛbr-nɩbɛ tɩ lɔb'ɩ a zɛbr cɛl, diw nɩ a Filisɩtɛ̃ mɩnɛ tɩ sãá nɩ a Gatɩ nɩ a Ekiron tʋr-bɔw nʋɔr. A Filisɩtɛ̃ mɩnɛ kũuni tɩ gã gã na pàw a Saarayim sɔ́r, tɩ tɩɛ a Gatɩ nɩ a Ekiron.

⁵³ A Ɩsɩrayɛl nɩbɛ tɩ diw bɛ na ta sɔgɔ, ɛ́ lɛb wa, wa za a Filisɩtɛ̃ mɩnɛ zɛbr laɩ pʋɔ bome.

⁵⁴ A Daviir tɩ ɓáw nɩ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ zu, cen nɩ a Zerizalɛm, ɛ́ de a ʋ zɛbr bome ƴãw a ʋl mɩŋa pɛn-sɛw pʋɔ.

A Zonatã nyɔw nɩ nɩ a Daviir báalʋ

⁵⁵ A Sawul na tɩ nyɛ̃ a Daviir ʋ cere k'ʋʋ tɩ zɛb'ɩ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ a, ʋ tɩ sowr'ɩ a sojarɩ nɩ-kpɛ̃ɛ Avɩnɛɛr: «Avɩnɛɛr i, ãa bidɛb'ɩ a dɛble ŋa?» A Avɩnɛɛr tɩ sɔw na: «Nãà a, ɩ̃ bɛ bãw ɛ.»

⁵⁶ Lɛ n'a a nãà tɩ yel ʋ: «Ɩ fãw sowri bãw fʋ mɩŋa, ãa bidɛb'ʋ.»

⁵⁷ Lɛ so a Daviir na tɩ kʋ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ, ɛ́ lɛb wa a, a Avɩnɛɛr tɩ tɛr ʋ cen nɩ a Sawul zie. A Daviir tɩ ƴãw nɩ a Filisɩtɛ̃ dɔɔ zu a nũú.

⁵⁸ A Sawul tɩ sowr'ʋ na: «Ɩ̃ bie e, ãa bidɛb nɛ b?» A Daviir sɔw: «A fʋ tõ-tõ-bie, Zese, na yi Bɛtɩlɛm a, bidɛb nɛ m.»