1 Na-mɩnɛ 1 - A SƐB-SÕW

A DAVIIR NAALƲ-DƖB BAARƲ YELE 1:1—2:12 A Daviir bidɛb Adonɩasɩ bɔbr'ɩ a naalʋ-dɩb

¹ A nãà Daviir tɩ kor'a tɩ maal kor, bɛ mɩ́ su ʋ a kparɩ, ɛ́ a ƴãw cãà bɛ tʋlɛ ɩ.

² Lɛ n'a a ʋ tõ-tõ-biir tɩ yel ʋ: «Tɩ nãà a, sàw tɩ bɔ pɔwsɩrale na bɛ páw dɛb a, a fʋ ƴãw. Ʋ na wa tone nɩ a fʋ zie, kaarɛ a fʋ zie, ɛ́ mɩ́ gã kɔw fʋ a ƴã-gan tʋl.»

³ Bɛ tɩ bɔ n pɔwsɩrale na pɔl a, a Ɩsɩrayɛl tẽw za pʋɔ. Bɛ tɩ nyɛ̃ nɩ a kãw Sunɛm, a yúor dɩ kɛ́ Avisagɩ, ɛ́ tɛr ʋ wa n a nãà zie.

⁴ A pɔwsɩrale ŋa tɩ sɩrɩ na pɔl. Ʋ tɩ be n a nãà zie, kaarɛ a ʋ zie. Ɛcɛ a nãà nɩ ʋl bɛ tɩ lãw taa ɩ.

⁵ A ʋlɩ vuo nɛ pʋɔ a, a Adonɩasɩ na ɩ a Daviir nɩ Agitɩ bidɛb a, tɩ ìr'a ɩrɛ nãà bie ɩb yere nɩ à ŋá: «Mãa n'ʋ na ɩ a nãà!» Ʋ tɩ bɔ n torkori nɩ wie nɩ nɩbɛ lɩz'a ayi nɩ pie na mɩ́ zɔrɛ a ʋ torko niŋé a.

⁶ A Adonɩasɩ mɩ̀ tɩ pɔ̀l'ɩ yaga. Abɩsalɔm n'ʋ ʋ tɩ dɔw tu. A ʋ sãà bɛ tɩ dãw ƴɛ̀r ƴɛ̀rʋ a ʋ zie ɩ, ʋ bɛ tɩ dãw sowr'ʋ kɛ́ bʋ̃ʋ n'ʋ so ʋ ɩrɛ à ŋá nɩ à ŋá ɩ.

⁷ A Adonɩasɩ tɩ ƴɛ̀r'ɩ nɩ a Zowab, a mã na tɩ dɩ kɛ́ Seruya a, nɩ a bàwr-maalɛ Abɩataar, bɛ tu ʋ.

⁸ Ɛcɛ, a bàwr-maalɛ Sadɔkɩ, Yehoyada bidɛb Benaya, a naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ Natan, de nɩ Simeyi, Ereyi nɩ a sojarɩ na gùre a Daviir a, bɛ tɩ tu a Adonɩasɩ ɛ.

Natan nɩ Bɛtɩsabe tu n Salomɔ̃

⁹ Bibir kãw, a Adonɩasɩ tɩ maal'ɩ cuw-kpɛ̃ɛ a “Kʋsɩɛr-na-salɛ-a” na pɩɛlɩ a Ɛɩn-Orogɛl a pɛr. Ʋ tɩ kʋ n píir, nadɛɛ nɩ nadeli-'wɔɛ a be maal'ɩ bàwr. Ʋ tɩ bʋɔl'ɩ a ʋ yɛbr na ɩ a nãà Daviir bidɛbr a, nɩ a Zuda nɩbɛ bɛl za na tone a nãà tome a,

¹⁰ ɛ́ bɛr a naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ Natan, nɩ a Benaya, nɩ a sojarɩ na gùre a Daviir a, nɩ a ʋ yɛb Salomɔ̃.

¹¹ Lɛ n'a a Natan tɩ cen tɩ páw a Salomɔ̃ mã, Bɛtɩsabe, yel ʋ à ŋá: «Fʋ bɛ wõ a, a Agitɩ bidɛb Adonɩasɩ na lɩɛbɩ a nãà, ɛ́ a tɩ sore Daviir bɛ bãwnɩ a ɩ?

¹² Ƴɛrɛŋa a, ɩ̃ wul fʋ yã. Fʋ̃ʋ wa tu ʋ a, fʋ na faa nɩ a fʋ nyɔ-vʋʋrʋ, ɛ́ faa a fʋ bidɛb Salomɔ̃ nyɔ-vʋʋrʋ.

¹³ Cen tɩ páw a nãà Daviir yel ʋ à ŋá: “Ɩ̃ nãà a, fʋ pɔ na yel kʋ̀ m, k'aa ɩ̃ bidɛb Salomɔ̃ n'ʋ na ɩ a nãà a fʋ pùorí, kɛ́ ʋlɛ n'ʋ na zɩ̃ a fʋ naalʋ-dà-kɔw zu, ɛ́ bʋnʋ ƴãw n'a a Adonɩasɩ wa ɩ a nãà”»?

¹⁴ A Natan tɩ cãà na lɛb yel à ŋá: «Fʋ na cãà na ƴɛ̀rɛ nɩ a nãà, ɩ̃ɩ mɩ̀ kpɛ, kpɛ a fʋ ƴɛ̀rʋ.»

¹⁵ Lɛ n'a a Bɛtɩsabe tɩ cen tɩ páw a nãà, a ʋ di-gana pʋɔ, ʋ na tɩ kor yaga za a ƴãw. A Sunɛm tẽw Avisagɩ tɩ be n be kaarɛ ʋ.

¹⁶ A Bɛtɩsabe tɩ gũu na, ɛ́ lo gbĩ dume a nãà niŋé. A nãà sowr'ʋ: «Bʋ̃ʋ n'ʋ fʋ bɔbr?»

¹⁷ Ʋ sɔw: «Ɩ̃ nãà a, fʋ pɔ n a Sore fʋ Naaŋmɩn niŋé yel mɛ̃, k'aa ɩ̃ bidɛb Salomɔ̃ n'ʋ na ɩ a nãà a fʋ pùorí, kɛ́ ʋlɛ n'ʋ na zɩ̃ a fʋ naalʋ-dà-kɔw zu.

¹⁸ Ɛcɛ ɩ̃ wõ n a ƴɛrɛŋa kɛ́ Adonɩasɩ n'ʋ ɩ a nãà, ɛ́ fʋ bɛ bãwnɩ yel ɛ!

¹⁹ Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ maal'ɩ cuw-kpɛ̃ɛ, kʋ nadɛɛ nɩ nadeli-'wɔɛ nɩ píir yaga za maal'ɩ bàwr. Ʋ bʋɔl'ɩ a fʋ bidɛbr za, a bàwr-maalɛ Abɩataar nɩ a sojarɩ nɩ-kpɛ̃ɛ Zowab, a cuw, ɛcɛ ʋ bɛ bʋɔlɩ a fʋ bidɛb Salomɔ̃ ɩ.

²⁰ Ƴɛrɛŋa a, ɩ̃ nãà a, a Ɩsɩrayɛl nɩbɛ za úore fʋ na, kɛ́ fʋ yel a sob nɛ na na zɩ̃ a naalʋ-dà-kɔw zu a fʋ pùorí a kʋ̀ bɛ.

²¹ Alɛ bɛ ɩ lɛ, ɛ́ fʋ̃ʋ wa kpi cen tɩ páw a fʋ sãà mɩnɛ a, bɛ na ɩ n mãa nɩ a fʋ bidɛb Salomɔ̃, mɛ̃ sãwna dem'ɩ tɩ a.»

²² A Bɛtɩsabe tɩ cãà na ƴɛ̀rɛ a nãà zie, ɛ́ a naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ Natan ta.

²³ Bɛ tɩ yel'ɩ a ʋ tab kʋ̀ a nãà. A Natan tɩ kpɛ na, lo vɔblɩ muru a nãà niŋé.

²⁴ Al pùorí ʋ yel à ŋá: «Ɩ̃ nãà a, fʋ̃ʋ n'ʋ yel k'aa Adonɩasɩ na dɩ n a naalʋ a fʋ pùorí, nɩ k'ʋʋ na zɩ̃ n a fʋ naalʋ-dà-kɔw zu u?

²⁵ Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ siw nɩ a Ɛɩn-Orogɛl a dɩ̃a, tɩ maal'ɩ cuw-kpɛ̃ɛ, kʋ nadɛɛ yaga za, nadeli-'wɔɛ nɩ píir yaga yaga maal'ɩ bàwr. Ʋ bʋɔl'ɩ a fʋ bidɛbr a be, de nɩ a sojarɩ nɩ-bɛrɛ nɩ a bàwr-maalɛ Abɩataar. Bɛ za lãw nɩ ʋ na dɩrɛ ɛ́ nyúur, cáarɛ yere nɩ à ŋá: “A nãà, ʋ vʋʋrɛ!”

²⁶ Ɛcɛ ʋ bɛ bʋɔlɩ a bàwr-maalɛ Sadɔkɩ ɛ, mɩ̀ bɛ bʋɔlɩ a Yehoyada bidɛb Benaya ɩ, nɩ a fʋ bidɛb Salomɔ̃ nɩ a mãa tɔr za ɩ.

²⁷ Ɩ̃ nãà a, fʋ̃ʋ n'ʋ sɩrɩ yel k'aa ɩ à à ŋá bɩɩ? Fʋ bɛ yel kʋ̀ tɩ a sob nɛ na na zɩ̃ a naalʋ-dà-kɔw zu a fʋ pùorí a ɩ, ɛcɛ tɩmɛ n'ɩ a fʋ tõ-tõ-biir na tu b a!»

A Daviir kaa na ír Salomɔ̃ k'ʋʋ wa lɩɛr'ʋ

²⁸ Lɛ n'a a Daviir tɩ yel: «Nyɩ bʋɔlɩ a Bɛtɩsabe kʋ̀ m!» A Bɛtɩsabe na tɩ lɛb wa ta a ʋ niŋé a,

²⁹ ʋ pɔ na yel ʋ à ŋá: «A Sore na vʋʋrɛ, ɛ́ faa mɛ̃ a kpɩɛrʋ za pʋɔ a ƴãw,

³⁰ ɩ̃ pɔrɛ na yere k'aa dɩ̃a tɔr za a, ɩ̃ na ɩ n a lɛ ɩ̃ na pɔ a Sore Ɩsɩrayɛl Naaŋmɩn zie, yel kʋ̀ b a. A lɛ ɩ̃ na tɩ yel fʋ: “A fʋ bidɛb Salomɔ̃ na ɩ n a nãà a ɩ̃ pùorí a, nɩ k'ʋʋ na lɩɛrɩ mɛ̃ na zɩ̃ a ɩ̃ naalʋ-dà-kɔw zu a.”»

³¹ Lɛ n'a a Bɛtɩsabe tɩ gbĩ dume, ɛ́ gũu tɩ tɔ tẽw a nãà niŋé, ɛ́ yel à ŋá: «A nãà Daviir, ʋ vʋʋrɛ kʋralɛ!»

³² Al pùorí a Daviir ƴãw bɛ bʋɔlɩ a bàwr-maalɛ Sadɔkɩ, a naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ Natan nɩ a Yehoyada bidɛb Benaya. Bɛ na wa ta a ʋ niŋé a,

³³ ʋ yel bɛ na: «Nyɩ bʋɔlɩ a ɩ̃ tõ-tõ-biir ɓã taa, ɛ́ ƴãw a ɩ̃ bidɛb Salomɔ̃ do zɔm a ɩ̃ wur-nyãw, ɛ́ nyɩ tɛr ʋ siw nɩ a Gihon búlé.

³⁴ A bàwr-maalɛ Sadɔkɩ nɩ a naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ Natan na tɩ cir'ɩ a kãá ƴãw ʋ a zũú a be, ka nũu ƴãw ʋ k'ʋ ɩ a Ɩsɩrayɛl nãà. A lɛ n'a nyɩ na pɛblɛ a wɩ́ɛ cáarɛ yere nɩ: “A nãà Salomɔ̃, ʋ vʋʋrɛ!”

³⁵ Al pùorí, nyɩ na tu n a ʋ pùor lɛb do wa a tẽw pʋɔ. A Salomɔ̃ na wa zɩ̃ n a ɩ̃ naalʋ-dà-kɔw zu lɩɛrɩ mɛ̃ ɩ a nãà. Ʋlɛ n'ʋ ɩ̃ kaa ír ʋ ɩ a Ɩsɩrayɛl nɩ a Zuda nɩbɛ nɩ-kpɛ̃ɛ.»

³⁶ A Yehoyada bidɛb Benaya tɩ sɔw nɩ a nãà: «Ɩ̃ nãà a, fʋ ƴɛ̀r'ɩ vla! A Sore fʋ Naaŋmɩn mɩŋa n'ʋ ƴɛ̀r'ɩ a fʋ nʋɔr.

³⁷ Ʋ lãw nɩ a Salomɔ̃, mɛ̃ a lɛ ʋ na tɩ lãw nɩ fʋ a, ɛ́ ɩ a Salomɔ̃ naalʋ yúor yi gãw a fʋ dem!»

Bɛ ka n nũu ƴãw a Salomɔ̃ ʋ ɩ a nãà

³⁸ A bàwr-maalɛ Sadɔkɩ, a naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ Natan, nɩ a Yehoyada bidɛb Benaya, de nɩ a sojarɩ na gùre a nãà a, a Keretɩ̃ɛ nɩ a Peletɩ̃ɛ mɩnɛ, tɩ cen nɩ a Salomɔ̃ zie. Bɛ tɩ ƴãw na ʋ do zɔm a nãà Daviir wur-nyãw ɛ́ tɛr ʋ cen nɩ a Gihon búle.

³⁹ A bàwr-maalɛ Sadɔkɩ tɩ de nɩ a ɩɩl na paalɩ a kãá a, a Sore pɛn-sɛw pʋɔ, cir ƴãw a Salomɔ̃ zũú, ka nũu ƴãw ʋ k'ʋ ɩ a nãà. Lɛ n'a bɛ tɩ pɛblɩ a wɩ́ɛ, ɛ́ a bɛlɩ dem za na be a be a cáarɛ yere nɩ: «A nãà Salomɔ̃, ʋ vʋʋrɛ!»

⁴⁰ Al pùorí, bɛ za tɩ tu ʋ na lɛb do wa a tẽw pʋɔ. A nɩbɛ tɩ pɛblɛ nɩ weli, ɛ́ tɩ cɩlɛ yaga za, a bɛ cɛlsɩ tɩ ɩ a tẽw ʋ damnɛ.

A Salomɔ̃ dɩ n suur kʋ̀ a Adonɩasɩ

⁴¹ A Adonɩasɩ nɩ a ʋ nɩbɛ za ʋ na bʋɔlɩ a na tɩ dɩ baar'a, bɛ tɩ wõ n a gɔmɛ á ŋá. A Zowab mɩ̀ tɩ wõ n a wɩ́ɛ na pɛblɩ a, ɛ́ sowri: «Bʋ̃ʋ n'ʋ so a damnʋ nɩ a gɔmɛ á ŋá a tẽw pʋɔ?»

⁴² Ʋ tɩ cãà na ƴɛ̀rɛ, ɛ́ a bàwr-maalɛ Abɩataar bidɛb, Yonatan, ta. A Adonɩasɩ tɩ yel ʋ na: «Wa! Dɛb nɛ b, ɛ́ yel-vla yelu n'a fʋ waar.»

⁴³ A Yonatan tɩ sɔw na: «Lɛ bɛ n'a towtow ɛ! A tɩ nɩ-kpɛ̃ɛ, a nãà Daviir, ƴãw na a Salomɔ̃ ɩ a nãà.

⁴⁴ A Daviir ƴãw nɩ a bàwr-maalɛ Sadɔkɩ, a naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ Natan nɩ a Yehoyada bidɛb Benaya, de nɩ a Keretɩ̃ɛ nɩ Peletɩ̃ɛ mɩnɛ, bɛ cen tɩ páw a Salomɔ̃. Lɛ n'a bɛ tɩ ƴãw ʋ zɔm a nãà wur-nyãw,

⁴⁵ al pùorí a bàwr-maalɛ Sadɔkɩ nɩ a naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ Natan ka a nũu ƴãw ʋ, a Gihon búle pɛr, k'ʋ ɩ a nãà. Al pùorí, bɛ za tɩ yi n a be lɛb do, ɛ́ cɩlɛ bɛ za, ɛ́ a Zerizalɛm tẽw damnɛ. A gɔmɛ nyɩ na wõ a, a ka n'a a yi.

⁴⁶ A Yonatan tɩ cãà na cow yel: Lɛb waar mɩ̀, a Salomɔ̃ do na zɩ̃ a naalʋ-dà-kɔw zu,

⁴⁷ ɛ́ a tõ-tõ-bi-bɛrɛ wa, wa mʋʋrɛ a nãà Daviir, yere nɩ: “A fʋ Naaŋmɩn, ʋ ɩ a Salomɔ̃ yúor yi zuo a fʋ dem! Ʋ ɩ a ʋ naalʋ vɩɛlʋ gãw a fʋ dem!” Lɛ n'a a nãà tɩ zɩ̃ a ʋ gado zu ɛ́ gũu yaga,

⁴⁸ ɛ́ yel: “Ɩ̃ puore nɩ a Sore, a Ɩsɩrayɛl Naaŋmɩn, yãanɩ, ʋ na kʋ̀ m lɩɛrɛ a dɩ̃a bibir a, ɛ́ baa zuo a za, ʋ na sàw ɩ̃ nyɛ̃ ʋ nɩ ɩ̃ mimie a!”»

⁴⁹ A ƴɛ̀rʋ á ŋá tɩ ƴãw nɩ dɛ̃bɩ̃ɛ a nɩbɛ bɛl za a Adonɩasɩ na bʋɔlɩ a. Bɛ tɩ ìr'a, ŋa tu ka, ŋa tu ka.

⁵⁰ A Adonɩasɩ ʋl tɩ zɔ n a Salomɔ̃ dɛ̃bɩ̃ɛ, ìr cen tɩ nyɔw a bàwr-maal-kuur ɩ́lɛ́.

⁵¹ Nɩr kãw tɩ wa na wa yel a yel kʋ̀ a Salomɔ̃ à ŋá: «A Adonɩasɩ zɔrɛ nɩ a fʋ dɛ̃bɩ̃ɛ cen tɩ nyɔw a bàwr-maal-kuur ɩ́lɛ́ ɛ́ yel: “A nãà Salomɔ̃ wa pɔ k'ʋʋ kʋ̃ kʋ m'a, lɛ n'a ɩ̃ na yi zaa a ka.”»

⁵² A Salomɔ̃ tɩ sɔw na: «Ʋlɛ wa ɩrɛ vla a, a ʋ zukɔbr-been bɛ lore tẽw ɛ. Ɛcɛ faa zaa pʋrɩ wa bere a ʋ zie a, ʋ kpiir a.»

⁵³ A nãà Salomɔ̃ tɩ tõ na bɛ tɩ ƴãw a Adonɩasɩ siw a bàwr-maal-kuur zu. Ʋ tɩ wa na wa gbĩ dume gũu tɩ tɔ tẽw a nãà niŋé. Lɛ n'a a Salomɔ̃ tɩ yel ʋ: «Kul a fʋ yir.»