Чыкъыш 21 - Мукъаддес Китап

Къуллар акъкъында къанун

¹ Исраиллилерге бойле къанунларны илян эт:

² Еудий къулны сатын алсанъыз, о, сизде алты йыл чалышсын, единджи йылы исе бедава азатлыкъкъа чыкъсын.

³ Янъгъыз кельген олса, янъгъыз да чыкъсын, эгер эвли олса, онен берабер апайы да чыкъып кетсин.

⁴ Эгер апайыны онъа эфендиси берген олса, апайы огъланлар я да къызларны догъгъан олса, о заман апайынен балалары эфендисине къалып, о, янъгъыз чыкъсын.

⁵ Эгер къул: «Эфендимни, апайымны ве балаларымны севем, азатлыкъкъа чыкъмайджагъым», – десе,

⁶ шу вакъыт эфендиси оны Алланынъ огюне шаатлыгъына кетирип, оны къапу я да къапунынъ первазы янына къойып, къулагъыны бизнен тешсин. Сонъ о, эфендисине эбедиен къул оладжакъ.

⁷ Эгер бирев къызыны къуллукъкъа сатса, къыз къуллукътан эр къул дайын чыкъып оламай.

⁸ Эфендиси озюне джарие оларакъ сатын алгъан къызны бегенмесе, оны башкъасына сатын алмагъа рухсет берсин. Амма, оны алдатып, ябанджы халкъкъа сатмагъа эфендисининъ акъкъы ёкъ.

⁹ Эгер къызны джарие этип, огълуна бермеге истесе, оны къызы ерине корьсюн.

¹⁰ Эгер эфендиси озюне даа бир апай алса, биринджи апайы ашсыз, урбасыз ве акъайсыз къалмасын.

¹¹ Эфендиси бу учь шейни онъа япмаса, къыз ондан бес-бедава чыкъып кетсин.

Зорбалыкъ акъкъында къанун

¹² Эгер бирев адамны урып ольдюрсе, озю де ольдюрильсин.

¹³ Эгер бирев ниетленмейип, къаза Алланынъ эмиринен олса, къатиль Мен косьтереджек ерге къачып кетмеге мумкюн.

¹⁴ Эгер бирев ниетленип, башкъа адамны хаинликнен ольдюрсе ве сонъ къурбан ерининъ янына къуртулыш къыдырып чапып кельсе, оны ольдюрмек ичюн, андан биле чыкъарып алынъыз.

¹⁵ Ким анасыны я да бабасыны урса, ольдюрильсин.

¹⁶ Ким башкъа адамны хырсызласа, хырсызлангъанны къуллукъкъа сатса я да сатып етиштирмесе де, эписи бир ольдюрильсин.

¹⁷ Ким бабасыны я да анасыны къаргъаса, ольдюрильсин.

Беден яралары акъкъында къанун

¹⁸ Эки адам давалашкъанда, бири башкъасыны ташнен я да юмрукънен урса, урулгъан сою ольмейип, тёшекке ятып къалса

¹⁹ ве турып, таякъкъа таянып, эвинден чыкъып олса, оны ургъан адам джезаланмасын. Амма урулгъан адамнынъ иши токътагъаны ичюн акъкъыны берсин ве онынъ яхшы олмакъ ичюн эткен масрафларыны къапласын.

²⁰ Эгер бирев къулуны я да хызметчи апайыны таякънен урса, ве олар онынъ къолундан ольселер, о джезалансын.

²¹ Эгер олар бир-эки кунь даа яшасалар, о джезаланмасын, чюнки олар онынъ мулькюдир.

²² Адамлар талашкъанда, юклю апайны урсалар, ве онынъ даа догъмагъан баласы тюшсе, лякин башкъа бир зиян олмаса, къабаатлы сою къадыларнынъ козю огюнде апайнынъ акъайы не къадар айтса, о къадар пей берсин.

²³ Башкъа зиян олса, джан ичюн джан бер.

²⁴ Козь ичюн козь, тиш ичюн тиш, къол ичюн къол, аякъ ичюн аякъ,

²⁵ яныкъ ичюн яныкъ, яра ичюн яра, эзик ичюн эзик олсун!

²⁶ Эгер бирев къулунынъ я да къадын къулунынъ козюни урып чыкъарса, козь ичюн оны азатлыкъкъа йиберсин.

²⁷ Эгер къулунынъ я да къадын къулунынъ тишини урып сындырса, тиш ичюн оны азатлыкъкъа йиберсин.

²⁸ Эгер бугъа акъай я да апайны тюртип ольдюрсе, бугъаны ташнен урып ольдюринъиз, этини исе ашаманъыз. Бугъанынъ сабысы исе къабаатлы сайылмасын.

²⁹ Лякин бугъа эвель де тюрткюч олса ве сабысына бунынъ акъкъында хабер этселер, амма о, бугъагъа мукъайт олмагъан олса, ве бугъасы акъай я да апайны тюртип ольдюрген олса, бугъа ташнен урып ольдюрильсин, сабысы да ольдюрильсин.

³⁰ Амма эгер ольген адамнынъ сойлары бугъанынъ сабысына одеме тайинлеген олсалар, о, оларгъа джаны ичюн тайинленген одемени тёлесин.

³¹ Эгер бугъа огъланчыкъ я да къызчыкъны тюртип ольдюрсе, сабысыны кене де бу къанун боюнджа джезаламакъ керек.

³² Эгер бугъа къулны я да къадын къулны тюртип ольдюрсе, бугъанынъ сабысы оларнынъ эфендисине 30 кумюш тёлесин, бугъа исе ташнен урып ольдюрильсин.

³³ Эгер бирев къуюнынъ агъзыны ачса, я да къуюны къазып, онынъ агъзыны къапатмаса ве онынъ ичине бугъа я да эшек тюшсе,

³⁴ къуюнынъ сабысы айванларнынъ сабысына бугъанынъ фиятыны тёлесин, бутюн айванны исе озюне къалдырсын.

³⁵ Эгер биревнинъ бугъасы къомшусынынъ бугъасыны тюртип ольдюрсе, сагъ къалгъан бугъаны сатсынлар да, тюшкен акъчаны экиге больсюнлер, ольдюрильгенни де экиге больсюнлер.

³⁶ Бугъанынъ тюрткюч олгъаны эвель белли олгъан олса, сабысы буны билип онъа мукъайт олмагъан олса, о озю ольдюрильген бугъа ичюн бугъаны бермек керек, ольген бугъа исе онъа къалсын.