Proverbios 1 - Tsimane

Jedyedyes q̂uinꞌ ọij sánacdyeꞌ

¹ Ọij jiꞌdyijviyisinꞌsiꞌ p̂eyacdyeꞌ in sáñeꞌsiꞌ muꞌ ayoꞌ Salomón jiquej, muꞌ nash Davidtyiꞌ ạvaꞌ muꞌ. Muꞌ David anic chị́yactyiꞌ ayoꞌ Israelĉan jiquej.

² Muꞌ Salomón yụꞌtyeꞌ ọij jiꞌdyijvisinꞌsiꞌ p̂eyacdyeꞌ in paj qui mọꞌ jiꞌchäyisinꞌ paj qui dyijyedyeꞌtum bäꞌjaꞌ tsun judyeyaꞌ jämꞌsiꞌtum chị́dyeꞌ chimeꞌ.

³ Jemoñeꞌ anic meꞌ jụjjepjaꞌ mọꞌsiꞌ jiꞌchäyitidyeꞌ, meꞌ raꞌ chat rụijsistum dyijyedyeꞌ bäꞌjaꞌ, mijam raꞌ väñätucsejaꞌ yoctyiꞌ muntyiꞌ in, mijam chimeꞌ ac̣hiꞌtacsejaꞌ in, paj qui räjĉan rụij bäꞌjaꞌ tsun cäc̣häꞌchujaꞌyaꞌ mọꞌ jiꞌdyijvaquis p̂eyacdyeꞌ in.

⁴ Mọꞌ soꞌmacsiꞌ rụijsis dyijyedyeꞌ muꞌin jayejtyity dyijyedyeꞌ in. Anicdye meꞌ mọꞌ soꞌmacsiꞌ rụijsis chị́dyeꞌ muꞌin nanamuntyiꞌ chimeꞌ in paj qui rụij dyijyi in.

⁵ Ọij p̂eyacdyeꞌ muꞌindyes chimeꞌ in aty dyijyedyeꞌtumtyiꞌ in, paj qui mujuꞌchaꞌ dyijyedyeꞌtumtyiꞌ shupqui in, paj qui dadamꞌcheꞌ meꞌchuiꞌ rụijsis dyijyedyeꞌ in.

⁶ Meꞌ raꞌ chat tupuj chiqueꞌ in jụꞌñis chuc carijsis p̂eyacdyeꞌ muꞌin dyijyedyeꞌtumtyis in judyeyaꞌ jịꞌĉocdyes p̂eyacdyeꞌ chimeꞌ muꞌin.

⁷ Paj qui dyijyedyeꞌtumtyiꞌ shupquejaꞌ, jemoñeꞌ qui namꞌ tashcheꞌ irijyejaꞌ Ayoꞌcheꞌ. Muꞌin na itŝity dyijyedyeꞌ in muꞌin nash äcäijjeꞌ in mọꞌ rụijsis dyijyedyeꞌ, mijam mạꞌjeꞌ jụjjeꞌ in mọꞌ jiꞌchäyitidyeꞌ.

Jam raꞌ cäc̣häꞌchucsebijaꞌ aꞌc̣his dyijyedyeꞌ muꞌin

⁸ Ạvaꞌ, seꞌvibutiꞌ ram ọij jiꞌchäyitidyeꞌ yụ, yụ nash jenꞌ mi, mijam raꞌ farajjebiꞌ mi tseꞌsiꞌ jiꞌchäyitidyeꞌ mọꞌ.

⁹ Mọꞌ cäc̣häꞌchuiꞌ jụijyam, anic raꞌ rụij bäꞌyi mi, meꞌ raꞌ muntyiꞌ in cavibun raꞌ jämꞌsiꞌ dyijyedyeꞌ in, mọꞌ raꞌ jeñej buꞌyiꞌ jämꞌsiꞌ shásha joꞌnoꞌches mi judyeyaꞌ tyicacdyeꞌ tujĉansiꞌ mi.

¹⁰ Ạvaꞌ, fayin jụijyaꞌ juchajtumtyiꞌ in, vatyquej raꞌ jiꞌjuchayin in joꞌmesyaꞌ dyijyedyeꞌ aꞌc̣hisyaꞌ, jam raꞌ damꞌ jụjtacsi mi.

¹¹ Vatyquej raꞌ yi in: "Cabuꞌtyum, jijmuꞌsitiĉaꞌ bisja yirity muntyiꞌ vatyquej raꞌ tyi atsij, ĉụiꞌ raꞌ mọmoꞌ ijaja tsun", yi in.

¹² "Meꞌ raꞌ tsanꞌ räshtyiꞌ, yiristum ramꞌ ijaja, meꞌ raꞌ tsanꞌ jam jụñiꞌñijtyiꞌ, rudyuꞌjeja raꞌ tsun,

¹³ paj qui meꞌ tupuj cạpjaꞌ judyeyaꞌ meꞌchujaꞌ räj yaꞌiꞌsiꞌ jedyeꞌ muꞌ, dụriꞌjepja raꞌ acaꞌĉan tsun", yi in.

¹⁴ Ñútyitiĉaꞌ jụijyaꞌ tsun miꞌin, chat raꞌ chimec chimec jiꞌchetiyitiĉaꞌ bijodyeꞌ tsun", vatyquej raꞌ meꞌ jin in.

¹⁵ Ạvaꞌ, meꞌ fayin jụijyaꞌ in jam raꞌ seꞌvacsebi mi p̂eyacdyeꞌ muꞌin, mijam raꞌ cäc̣häꞌchutacsim,

¹⁶ ĉaĉaij na muꞌin in mọmꞌ dyijtuiꞌ in paj qui cavintum ac̣hiꞌtacsi muꞌintyiꞌ in, meꞌ dyijyi ujacsity in.

¹⁷ Jeshaꞌ, mọꞌ sạjiꞌ yụꞌtac jụijyaꞌ jaijtyisyaꞌ vej mọꞌin, fibiꞌ shupquiꞌ, chịꞌ qui namꞌ mọꞌin jaijtyiꞌ in, jam junꞌ cänäꞌñeꞌ in,

¹⁸ muꞌin na ac̣hiꞌtacsity muntyiꞌ in, ĉụiꞌdyes mọmoꞌ yụꞌtyeꞌ in, ĉụiꞌ mọmoꞌ ac̣hiꞌti in.

¹⁹ Meꞌ buꞌyi raꞌ shupqui muꞌin in, muꞌin ac̣hiꞌtacsity in, muꞌin mạꞌjeꞌtyiꞌ jedyeꞌ in, ĉụiꞌ ac̣hiꞌti in, mọꞌ raꞌ jiꞌsänacsiꞌ.

Mọꞌ Rụijsis Dyijyedyeꞌ

^20-21 Mọꞌ rụijsis dyijyedyeꞌ Jenꞌsiꞌ fer p̂eyaquiꞌ meꞌ jiꞌchäyisinꞌ tsun. Mọꞌ jeñej buꞌyiꞌ voroꞌtacsis muntyisyaꞌ vej muꞌin bäꞌyedyeꞌĉantyiꞌ in. Jeñej voroꞌtacsis chụiꞌdyeꞌyaꞌ bäꞌyedyes, meꞌ buꞌyiꞌ mọꞌ shupquiꞌ rụijsis dyijyedyeꞌ. Mọꞌ yiꞌ jísinꞌ:

²² "Miꞌin itŝity dyijyedyeꞌ, ¿junꞌsiꞌ bu raꞌ farajjetiñeꞌ mọꞌ aꞌc̣his shapudyeꞌ miꞌin? Dyisacbitinte mọmoꞌ Jenꞌsiꞌ p̂eyacdyeꞌ muꞌ, anic jämꞌ ĉúti miꞌin. Anic jämꞌ shapuij bäꞌyi miꞌin ĉaĉaij na äcäijjetiñeꞌ mọꞌ rụijsis chị́dyeꞌ miꞌin", meꞌ jéyacsiꞌ mọꞌ rụijsis dyijyedyeꞌ.

²³ Chimeꞌdye jéyacsiꞌ: "Seꞌvibutiĉamꞌ fạraꞌyedyeꞌ yụ, farajjetiñeꞌ jụijyaꞌ aꞌc̣his dyijyedyeꞌ miꞌin, chat yụ qui raꞌ soꞌmeyac ĉụiꞌsiꞌ dyijyedyeꞌ yụ judyeyaꞌ raꞌ yụ jịꞌchiqueyeyac rụijsis p̂eyacdyeꞌ yụ.

²⁴ Jeshaꞌ yụ fayeyac tsanꞌ miꞌin, miꞌin qui namꞌ jam chäquitiĉaꞌ yụ miꞌin, mijam mạꞌjeꞌ jụjbutiĉaꞌ p̂eyacdyeꞌ miꞌin.

²⁵ Miꞌin qui namꞌ vaꞌquicbutiĉaꞌ p̂eyacdyeꞌ yụs miꞌin, mijam mạꞌjeꞌ jụjbutiĉaꞌ fạraꞌyedyeꞌ yụs miꞌin.

²⁶ Mọꞌdyes yụ raꞌ dyisactyeyac cạvetiñeꞌdye raꞌ därsiꞌ ñịbedyes miꞌin.

²⁷ Tŝútyinac raꞌ jiquijnacdyeꞌ, yojdyemꞌ tsäquiꞌtyity tyiꞌmu, joꞌmes raꞌ cạvetiñeꞌ miꞌin vaꞌquicbutiĉaty p̂eyacdyeꞌ miꞌin. Jam raꞌ yụ damꞌ ñịbeꞌ ĉọ́yac, meꞌ ramꞌ dyisactyeyac". Meꞌ jéyacsiꞌ mọꞌ rụijsis dyijyedyeꞌ Jenꞌsiꞌ muꞌ.

²⁸ A raꞌ meꞌ jịꞌĉojtiñeꞌ jụijyaꞌ miꞌin mọꞌ ñịbedyes, meꞌ raꞌ tsanꞌ cudyitiĉaꞌ yụ miꞌin, jam qui na ramꞌ damꞌ yụ jụjjeyac. Meꞌ raꞌ tsanꞌ quivdyiĉaꞌ miꞌin, mijam raꞌ méquiꞌ dactiĉaꞌ yụ miꞌin,

²⁹ ĉaĉaij na fạ́quetiñeꞌ mọꞌ rụijsis jiꞌchäyitidyeꞌ, mijam méquiꞌ irijyi Ayoꞌcheꞌ miꞌin.

³⁰ Miꞌin qui namꞌ jam damꞌ jụjbutiĉaꞌ yụs p̂eyacdyeꞌ miꞌin, judyeyaꞌ fạraꞌyedyeꞌ yụ, meꞌ tsanꞌ yụ soꞌmeyac, äcäijjibutiĉaꞌ mọmoꞌ miꞌin.

³¹ Rụijdye meꞌ aꞌc̣his dyijyedyeꞌ cacdyeꞌyaꞌ miꞌin, jábiyaꞌ raꞌ ñịbeꞌ cạvetiñeꞌ miꞌin. Yojdyemꞌ aꞌc̣his dyijyedyeꞌ u miꞌin, mọꞌdye raꞌ jịꞌĉojtiñeꞌ miꞌin.

³² Muꞌin itŝity dyijyedyeꞌ in muꞌin raꞌ u jac in, ĉaĉaij na muꞌin murujrutyibun yụ in dyijyedyeꞌ yụ. Meꞌ raꞌ muꞌin cạveꞌ in ĉaĉaij na jam dyijtupte in Jenꞌsiꞌ p̂eyacdyeꞌ muꞌ.

³³ Tyi chuc seꞌvintyiꞌ yụ in muꞌin raꞌ jämꞌjiti bäꞌyi in, mijam raꞌ dyijtuiꞌ in tsäquiꞌsis, maꞌjodyeꞌtum ramꞌ buꞌyi in, meꞌ yiꞌ mọꞌ rụijsis dyijyedyeꞌ Jenꞌsiꞌ muꞌ.