Башланмыш 27 - Башкирский ВЗ (неполный)

Исхаҡтың Яҡупты фатихалауы

¹ Бер ваҡыт инде ҡартайған һәм күҙе бик насар күргән Исхаҡ өлкән улын үҙ янына саҡыртып алды. – Улым! – тине ул Ғаязға. – Эйе, мин, атай! – тип яуап бирҙе улы.

² Исхаҡ былай тине: – Мин ҡартайҙым инде, күпме йәшәрмен – белмәйем.

³ Ҡоралыңды – уҡ-һаҙағыңды алып, яландан ҡыр йәнлеге атып алып ҡайт әле.

⁴ Шуны тәмле итеп мин яратҡанса бешер ҙә һыйла мине, шунан һиңә фатихамды бирермен.

⁵ Рабиға Исхаҡтың Ғаяз менән һөйләшкәнен ишетеп ҡалды. Ғаяз һунарға киткәс,

⁶ улы Яҡупҡа былай тине: – Мин атайыңдың Ғаязға һунарға барып

⁷ ҡыр йәнлеге атып килтерергә лә уны тәмле итеп әҙерләргә ҡушҡанын ишеттем. Атайың һыйланып алғас, Раббы ҡаршыһында Ғаязға үҙенең фатихаһын бирәсәк.

⁸ Хәҙер, улым, мине тыңла: ни эшләргә кәрәклеген әйтәм.

⁹ Көтөүгә бар ҙа көр генә ике кәзә бәрәсен һайлап алып ҡайт. Мин уларҙы атайың яратҡанса тәмле итеп бешерермен дә

¹⁰ һин уны атайыңа алып барырһың, ул ашар ҙа фатихаһын һиңә бирер.

¹¹ – Ағайым йөнтәҫ бит, – тине Яҡуп, – ә минең тәнем шыма.

¹² Бәлки, атайым мине һыйпап ҡарарға булыр? Әгәр ул алдағанымды белеп ҡалһа, мине фатиха түгел, ҡәһәр көтә.

¹³ Әммә әсәһе былай тине: – Төшһә, был ҡәһәр миңә төшһөн, улым. Һин минең һүҙемде тыңла ла әйткәнемде эшлә.

¹⁴ Яҡуп көтөүҙән кәзә бәрәстәрен алып ҡайтты, ә Рабиға уларҙы Исхаҡ яратҡанса тәмле итеп бешерҙе.

¹⁵ Шунан ул өлкән улы Ғаяздың өйҙә булған иң яҡшы кейемдәрен алды ла кесе улы Яҡупҡа кейҙерҙе.

¹⁶ Яҡуптың ҡулдары менән муйынын кәзә тиреһе менән ҡапланы.

¹⁷ Яҡупҡа тәмле итеп бешергән ризыҡ менән икмәк тотторҙо.

¹⁸ Яҡуп атаһы янына инде лә: – Атай! – тине. – Эйе, улым, ә һин улдарымдың ҡайһыһы? – тине Исхаҡ.

¹⁹ – Мин Ғаяз, һинең өлкән улың, – тип яуап бирҙе Яҡуп. – Әйткәнеңде эшләнем. Тороп ултыр ҙа мин аулаған йәнлек итен аша, шунан миңә үҙеңдең фатихаңды бирерһең.

²⁰ – Улым, нисек һин улай йәнлекте бик тиҙ тота алдың? – тип һораны Исхаҡ. Тегеһе: – Раббы, һинең Аллаң, миңә ярҙамын бирҙе, – тине.

²¹ – Яҡыныраҡ кил әле, – тине Исхаҡ. – Ҡана, мин һине һыйпап ҡарайым, һин Ғаязмы, әллә түгелме?

²² Яҡуп атаһы янына килде. Атаһы уны ҡапшап ҡараны ла: – Тауышы Яҡуптыҡы, ә ҡулдары Ғаяздыҡы, – тине.

²³ Яҡуптың ҡулдары Ғаяздыҡы кеүек йөнтәҫ булғанлыҡтан, уны таныманы, фатихаһын бирә башлап:

²⁴ – Һин ысынлап та улым Ғаязмы? – тип һораны. – Эйе, мин, атай, – тине тегеһе.

²⁵ – Һыйыңды бир, улым, ашайым да һине фатихалайым. Яҡуп атаһына ашарға һыйын, эсергә шарабын бирҙе. Исхаҡ ашаны-эсте.

²⁶ Шунан һуң: – Кил, улым, үп мине, – тине.

²⁷ Яҡуп яҡын килеп атаһын үпте, кейеменән сыҡҡан еҫте һиҙеп, Исхаҡ уны ошо һүҙҙәр менән бәхилләне: «Улым еҫе – Раббы фатихалаған яландар еҫе,

²⁸ Күктән төшөр ысыҡты ла, ерҙә үҫер емеште лә Игенен дә, шарабын да мулдан бирһен Раббы.

²⁹ Ҡәүемдәр һиңә хеҙмәт итһендәр, Баш эйһен һиңә ырыуҙар. Ағай-энеләреңә лә хаким булырһың һин, Әсәң уландары һиңә баш эйер. Һине ҡәһәрләгән кеше ҡәһәр алыр, Һиңә фатиха биргән үҙе фатихалы булыр!»

³⁰ Исхаҡ Яҡупҡа фатихаһын биреп, Яҡуп атаһы янынан сығып китеү менән, Ғаяз ауҙан ҡайтып инде.

³¹ Ул тәмле итеп ашарға әҙерләне лә атаһына алып килде: – Тор, атай, һунарҙан алып ҡайтҡан ризығымды аша, фатихала мине! – тине.

³² – Һин кем? – тип һораны атаһы. – Мин һинең өлкән улың Ғаяз, – тип яуап бирҙе ул.

³³ Исхаҡ, ҡаушауынан ҡалтыранып: – Ә һин килгәнсе үк мине һунарҙан алып ҡайтҡан ит менән һыйлаған кеше кем булды һуң? – тип һораны. – Мин уны бәхилләнем бит. Хәҙер ул фатихалы булды инде.

³⁴ Был һүҙҙәрҙе ишеткәс, Ғаяз әсенеп ҡысҡырып ебәрҙе лә атаһынан: – Улайһа, мине лә бәхиллә, атай! – тип үтенде.

³⁵ – Ҡустың килгән булған миңә, – тине Исхаҡ. – Ул алдап һиңә тейеш фатиханы алған.

³⁶ Әйтте Ғаяз: – Уның исеме юҡҡа ғына Яҡуп түгел – ул мине ике тапҡыр отто инде! Тәүҙә ул минең баш бала булыу хоҡуғымды тартып алды, ә хәҙер миңә тейешле фатиха ла юҡ! – Шулай итеп минең өсөн бер ниндәй ҙә фатиха ҡалманымы ни инде? – тип һораны Ғаяз атаһынан.

³⁷ Исхаҡ былай тип яуап бирҙе: – Мин уны һинең хакимың итеп ҡуйҙым, бөтә ағай-энене уға ҡол иттем, икмәк тә, шарап та бирҙем. Һинең өсөн нимә генә эшләй алам инде мин, улым?

³⁸ – Атай, һинең фатихаң берәү генәме ни һуң? – тип һораны Ғаяз Исхаҡтан. – Мине лә бәхиллә, атай! Ғаяз илап ебәрҙе,

³⁹ ә атаһы Исхаҡ уға былай тине: – Йәшәгән төйәгең күктең ысығы һуғарған, Уңдырышлы ерҙән алыҫ булыр.

⁴⁰ Ҡылысың ни тапһа, йәшәүең шунан булыр, Хеҙмәт итерһең һин ҡустыңа. Әммә килер бер көн – һин ярһырһың, Елкәңдәге ҡамыттан ҡотолорһоң.

⁴¹ Ғаяз аталарынан хәйләләп алған фатиха өсөн Яҡупҡа асыу тотто. «Атайыбыҙ вафат булһа, – тип уйланы Ғаяз, – Яҡупты үлтерәсәкмен!»

⁴² Әммә Рабиғаға өлкән улының уйын еткерҙеләр. Ул Яҡупты, кесе улын, үҙ янына саҡыртып алды ла былай тине: – Ағайың Ғаяз һине үлтерергә итә.

⁴³ Мин әйткәнде тыңла, улым: ағайым Лаван янына, Харанға ҡас.

^44-45 Ағайыңдың ярһыуы ҡайтҡансы, уның һиңә булған асыуы бөтөп, һинең был ҡылығыңды онотҡансы, шунда йәшәп тор. Һуңынан кеше ебәртеп, һине унан алдыртырмын. Юғиһә мин бер көндә икегеҙҙән дә тороп ҡалырмын бит.

⁴⁶ Шунан Рабиға Исхаҡҡа: – Был хитти ҡыҙҙары миңә һис кенә лә оҡшамай. Әгәр Яҡуп та бындағы берәй хитти ҡыҙына өйләнеп ҡуйһа, ят та үл! – тине.