Zɛnɛse 41 - Yálá laawoo hɛɓɛ (dc)Eziptə tɔɔmun ə hįį kaa 1 Kwɛlan veelɛ tɛɛ pulu, hvóló ta, Eziptə tɔɔmun ə hįi kaa. Ɉįi tii hu, ə gbɔwɔ kaa tɔɔni Nilə ya lee kwɛlɛ. 2 Ə nįŋɛ̨ háá yólaa mɛ̨ihveelɛ kaa, di kulɔ ɲai, diɛ kala mį́i. 3 Ə pənə ə nįŋɛ̨ háá mɛ̨ihveelɛ kaa, di kpalaa kpɔ kɛnɛ̨, yiliɠaai di kulɔ ɲai, di hvilɛn dɔlɔɔɠaai tii pulu. 4 Nįŋɛ̨ kpalaa mɛ̨ihveelɛi tii, di nįŋɛ̨ yólaa mɛ̨ihveelɛi tii mį́i, Nąąlɔwai, tɔɔmun ə ɲɛ̨nąą ɓo. 5 Ə pənə nwɔ̨nɔ̨ ə yii, ə ɉįi veelɛnąą kaa, ə mɔ̨nun kpaɠa kpɛa kpɛa mɛ̨ihveelɛ kaa gɔwuɔ, di nwun dɔɔ ə ɓo tanɔ̨n. 6 Yili pulu, mɔ̨nun gbaɠa mɛ̨ihveelɛ takpɛli, di nwun dɔɔi ə ɓo lɔ nwɔ̨nɔ̨ tanɔ̨n, hvaŋą da hvóló daa nɛɛ a vəlee. 7 Mɔ̨nun gbaɠa hvəleeɠaai tii, di gbaɠa kpɛa kpɛai tii kpələ. Ə kɛ lɔ tii tɔɔmun ə ɲɛ̨nąą ɓo, gili ə pu ɉu yɛ hįi ka tii ə gaa. 8 Yələ ɓɔɔ kɛa, ɉįi tii tɔɔmun ə gaa, ə́ liihɛlɛn doo mą, ə nɛɛ mą ə nwɔ pənən gɛ nuą da nwɔ kilimąą nuąi təli, ɉįi tii ə gaa ə ɉukulɔ diɛ. Kɛlaa, dɔ̨nɔ̨ kpɛli hvo pɛli mukulaa lɛi tɔɔmun ma. 9 Nąąlɔwai, dɔɔmun nwɔ lɔɔ pɛli nuą nwun nąmu, ə mo tɔɔmun ma, yɛ mą: «Háákələi, gáá hvaai ɉɔ́n ma. 10 Ə kɛ a kwɛlan da, tɔɔmu ə nííɲąnwąną nwɔ kɔ̨nɔ̨n bɛli nuą nwun nąmu da nwɔ lɔɔ pɛli nuą nwun nąmui diɛ, ə di too gaho ŋą. 11 Ku nu hveelɛi, ku kɛɛ gaho ŋą, ku hį́i kaa a kpinį tɔ̨nɔ̨, gulaa gee mu. 12 Hebreu hulɔnon da ə kɛ laa, a gaho nąmįną mɛ̨i kaa mun nwɔ luwɔ, ɉulɔnon tii ɓə di gɛ kɛa a gaho nąmįną mɛ̨i kaa mun. Ku ku wɔ hįiɠaai hukulɔ mą. Ə nu kəlee nwɛi mukulaa lɛ mą a dee-tee. 13 Yaan, pələi kpɔ tii ə mo la kuɔ pələ ɓə gəlee pɔ mɛ̨nį ə kɛ la, ə́ ɉə́ɠə́ ə́ ɉéé gɛ́ kóló nwun na, di mɛ́lan ɉɛlɛn, yɛ pələi ɉįi woo hukulaa ə nɛ la.» Ɉosɛfə ə tɔɔmun nwɔ hįi woo hukulɔ 14 Tɔɔmun ə mo di li di Ɉosɛfə təli, di gulɔ gaho pɛlɛ́ mu kpɔ ɉa-ɉa. Di nwun bu a nɛlɛɛ, di mąąhəɠə mąąhvalin, di paa la tɔɔmun nííla. 15 Tɔɔmun yɛ Ɉosɛfə ɓa: «Ŋą́ą́ hį́i ta kaa, nu ta hvo pɛli li mukulɔi mą́ą́. Kɛlaa, di mo mą́ą́ diɛ, nu a nwɔ hįi woo ɓo yɛ́, ya pɛli mukulaa lɛi mąą nu ɓa.» 16 Ɉosɛfə yɛ tɔɔmu ma: «Nwɔ́ tɔɔmun, ɲą́ą́ hvəi ŋą pɛli mą. Yálá ɓə a pɛli ə hįi woo mukulaa lɛlɛɛ tɛɛ ə́ pɔ.» 17 Tɔɔmun ə pənə nwɔ̨nɔ̨ yɛ Ɉosɛfə ɓa: «Ŋą́ hįį kaa, gɛ́ ɓo Nilə ya kwɛlɛ. 18 Ŋą́ nįŋɛ̨ háá yólaa mɛ̨ihveelɛ kaa, di kulɔ ɲai, diɛ kala mį́i ɲa kwɛlɛ. 19 Yili pulu, nįŋɛ̨ kpalaa mɛ̨ihveelɛ di kulɔ ɲai diɛ kpɛli. Və́ ta nįŋɛ̨ háá kpalaa huwu yili ta kaa li ɓɛ Eziptə lɔi nąą kəlee pilɛɛ gee mɛ̨i. 20 Nįŋɛ̨ háá kpalaa mɛ̨ihveelɛi tii, di nįŋɛ̨ háá yólaa mɛ̨ihveelɛi tii kəlee mį́i. 21 Mįi tii di mo, diɛmun di kpala tɛɠa ə tɛɛ dɔlɔɔ ɓa. Nąąlɔwai, ŋį ɲɛ̨nąą ɓo. 22 Yili pulu nwɔ̨nɔ̨, ŋį́ laa, ŋį́ hį́i takpɛli kaa. Ŋą mɔ̨nun gbaɠa kpɛa kpɛa kɔ́wuɔ mɛ̨ihveelɛ kaa, di nwu dɔɔi ə ɓo tanɔ̨n. 23 Yili pulu, ŋį́ pənə ŋį́ mɛ̨ihveelɛ takpɛli kaa, di nwun dɔɔi ə ɓo lɔ nwɔ̨nɔ̨ tanɔ̨n, kɛlaa, di ɓo a vəlee, naaɠaa kpalaa mą. 24 Mɔ̨nun gbaɠa kpalaaɠaa mɛ̨ihveelɛi tii di gbɛa-kpɛa kɔ́wuɔ mɛ̨ihveelɛi tii kpələ. Ɉiin ŋį́ gaa, ya ka tii, ŋą́ą́ ɉukulɔ nwɔ́ pənən gɛ nuąi diɛ, kɛlaa, di hvo pɛli li mukulaa lɛi mą́ą́.» 25 Ɉosɛfə yɛ tɔɔmun ma: «Ə́ wɔ hįi hveelɛi ŋɛ̨i, mukulaa kaa lɔ tɔ̨nɔ̨. Mɛ̨nįi pai kɛi, ya ka tii Yálá kaa ə́ kili pui ɉu Nąąlɔwai tɔwɔ. 26 Nįŋɛ̨ háá yólaa mɛ̨ihveelɛi, da mɔ̨nun gbaɠa kpɛa kpɛa mɛ̨ihveelɛi, di mukulaa ɓaa: kwɛlan mɛ̨ihveelɛ. 27 Nįŋɛ̨ háá kpalaa mɛ̨ihveelɛ ɲɔ̨nwɔ̨ɔ̨i tii da mɔ̨nun vəlee mɛ̨ihveelɛi tii, mukulaa ɓaa: pulu kaa pai tooi kwɛlan mɛ̨ihveelɛ yee mu. 28 Yili ɓa, tɔɔmun, yɛ pələi ŋɛ̨i ŋą́ą́ ɉukulɔ la yɛ́, mɛ̨nį pai kɛi ya ka tii Yálá aa ə́ kili pu ɉu. 29 Gwɛlan mɛ̨ihveelɛ tɔlɔɔ ŋɛ̨i kaa pai kɛi a hihɛn nɛlɛ kwɛlan, Eziptə lɔi nąą kəlee. 30 Yili pulu, kwɛlan mɛ̨ihveelɛ pulu ə too. Bului tii kaa pai gwɛlan mɛ̨ihveelɛ tɔlɔɔ nąą kili kpɛɛi nuą ŋą, bulu kpɔlu pələ ɓa. 31 Bulu kaa pai kpɔlui, nu ta hvo kpɛli pai giliŋąhiɛi yɛ kɛ diɛ aa ta kɔ̨nɔ̨n ɉɔlɔɓo kɛnɛ̨. 32 Mɛ̨nį tɔ̨nɔ̨i tii, ə lɛ yɛ́ hįi hveelɛ hu, ə gɛ, ə́ gɔlɔn yɛ diɛ mɛ̨nį Yálá kaa pai gɛi, nwalawalaai, ɛlɛɛ, ɉu hvo kwɛa li. 33 «Yii hu kɛa, tɔɔmun, 'hulɔnu ta kwɛli, yii kili kaa mą, nwun ə ɓo ɉu, ə́ ɉee Eziptə lɔi nwun na. 34 Yili pulu, ə́ nuą həɠə ɉu, ə gɛ, ɉihɛnŋąą lɛlɛ kwɛlan ɉu, nuą diɛ di wɔ hihɛnŋąąi ɓɛlaɓo ɉu, diɛ bələ tɔ̨nɔ̨ tɛɛ di pɔ, diɛ paa la, diɛ bui kɛ. 35 Daa kpɛa kpɛaɠaa kəlee hu, di kə́lə́ɠaa tɔɔlaa di ə́ laa hee mą, diɛ ɉihɛnŋąą tii pu ɉu. 36 Yili ɓə a gɛ, kɔ̨nɔ̨n ə pa kɛ Eziptə lɔi yəi gwɛlan mɛ̨ihveelɛ pului tii tooi lɔwai, pulu hva nɔi nuą paa.» Di Ɉosɛfə hee nɔi nwun na 37 Mɛ̨nįi tii Ɉosɛfə ə mo, ə nɛ̨ɛ̨ tɔɔmun ma da ɲee pɔ nuą kəlee. 38 Tɔɔmun yɛ ɲee pɔ nuą diɛ: «Yálá nwɔ Kilii kaa nui ŋɛ̨i yəi, a kɛ tii, gwa nɛɛ laa, gwa pɛli kɛa nu takpɛli hɔlɔɓoi ə tɛɛ yaa ŋɛ̨i mą?» 39 Tɔɔmun yɛ Ɉosɛfə ɓa: «Yɛ bələi Yálá kpinįi aa mɛ̨nį loɔi ŋɛ̨i lɛ la yɛ́, nu takpɛli hvo ku yəi yii kili kaa mą ə tɛɛ yɛ́. 40 Yɛ́ ɓə gáá ə́ heei nwɔ́ lɔi nwun na, yɛ́ mɛ̨́i kaa, yii kpɔ ya moi, ya ɓə nɔi nuą da gɛ. Dɔɔlaa ŋɛ̨i gaa ɲə́i, yaa lɔ ɓə a gɛ́nɛ̨ ə dɛ́ɛ́ yɛ́, ɓɛ nɔi. 41 Ŋą́ą́ ɲɛ̨itɔwɔlaa tɛɛ ə́ pɔ Eziptə lɔi nwun na.» 42 Tɔɔmun ə nɛɛmą, ə nwɔ tɔɔ gbonoi kulɔ ɲee ɓa, ə doo Ɉosɛfə yee ɓa. Ə tɔɔ həɠə too Ɉosɛfə kwąną, ə hɛni kwɛɛn doo gwąną. 43 Dɔɔ kwəlii wotoloi kɛ a dɔɔ kwɛlɛ mun nwɛi, di Ɉosɛfə hee ɉu, nuą hvilɛn ŋąą dɔwɔ diɛ kɛ mą: «Nu kəlee ə kwɛli hvilɛn! Ɉosɛfə ɓa.» Bələ ɓə di Ɉosɛfə hee la Eziptə lɔi nwun na. 44 Tɔɔmun yɛ nwɔ̨nɔ̨ Ɉosɛfə ɓa: «Ɲą́ą́ ɓə gáá a tɔɔmun Eziptə lɔi kəlee nwun na, nui lɔpee ta hvo pai mɛ̨nį ta kɛi ɓɛ Eziptə lɔi hu, akɛ hvó hvaa li mą.» 45 Tɔɔmun ə Eziptə laa ta hee Ɉosɛfə ɓa, diɛ kɛ mą: Safnatə-Panea. Yili pulu, ə On daai haláá laa həli mun Potifera lon nɛ̨ɛ̨nu Asenatə tɛɛ Ɉosɛfə pɔ a nɛ̨ą. Ə həɠə kɛa ɲələi tii ɓa, Ɉosɛfə ə kɛi kɛa tɛɛ Eziptə lɔi hu nąą kəlee. 46 Ɉosɛfə kaa kwɛlan ə kɛ pow haaɓa, ɓɛlɔwai di gulɔ la gaho pɛlɛ́ mu, diɛ paa la tɔɔmun nííla. Ɉosɛfə həɠɛɛ laa, ə kɛi tɛɛ Eziptə lɔi hu. 47 Gwɛlan mɛ̨ihveelɛi ɉihɛnŋąą di lɛlɛ la, Ɉosɛfə ə kɛ lɔ hiɛ mɛ̨nį hu. 48 Gwɛlanŋąąi tii kəlee kuu mu, daa kpɛa kpɛaɠaa kəlee hu, Ɉosɛfə ə mo di kɔ̨nɔ̨n gələ tɔɔ nąą kəlee, ə mą kɛ daa pɛlɛɛɠaa hu. 49 Mɔ̨nun ə hɔlɔɓo kpɔ kɛnɛ̨, ɲɛ̨i kɛnɛ̨ pələ ə ɓo yɛ gboloyá kwɛlɛ ɲɛ̨ą kɔ́w. Gɛnɛ̨ pələi tii, di hvo kɛa kɛ gwɛdɛn gɔlɔn. 50 Gɛɛ gwɛlan mɛ̨ihveelɛi tii hvo kɛ gɔwɔ tɔɔi, Ɉosɛfə nɛ̨ą Asenatə ə lon ɉinąą hveelɛ hɔlɔɓo. 51 Ɉosɛfə ə dɔlɔɔ laa hee a: «Manase.» Ɉosɛfə ə mo gwəi pələ yɛ mą: «Mɔ̨nɔ̨ɠaai ŋą́ą́ mį́i, ɛlɛɛ, həɠəi ŋą́ą́ mo nwɔ́ nuą pɔ, Yálá aa yili nąą kili kpɛɛ ŋą́.» 52 Ə veelɛnąą laa hee a: «Ɛfraimə.» Ə mo nwɔ̨nɔ̨, yɛ diɛ: «Ŋį kɛ ɓɛ nɔi a mąąwɛliɛmun, Yálá aa nwɔ̨nɔ̨ gɔ́ a lon.» 53 Ɉihɛn nɛlɛ kwɛlan mɛ̨ihveelɛi ə kpɛɛ. 54 Gwɛlan mɛ̨ihveelɛ pului ə gɔwɔ tɔɔ, yɛ pələi ta Ɉosɛfə ə mo la. Bului tii ə too lɔi kɔ́lɔ kəlee. Kɛlaa, kɔ̨nɔ̨n ə kɛ lɔ Eziptə lɔi hu. 55 Ɓɛlɔwai kɛa bulu ə kɛi kpɔlu la Eziptə nuą la, di kəlee di wɔlɔ tɔɔmun ma, diɛ mą: «Kɔnɔ̨n dɛɛ ku pɔ.» Tɔɔmun yɛ diɛ: «Ka li ka mo Ɉosɛfə ɓa, yii a mo kaa, ka gɛ.» 56 Bului tii ə kpɔlu lɔi kəlee hu. Ɉosɛfə ə mo, di gɔ̨nɔ̨n gələɠaai tii kəlee laa ɓo, ə gɛ, diɛ nɔwɔtɔɔ Eziptə nuą diɛ. Bulu ta lɔ ɓə kɛi laa mɛ̨i Eziptə lɔi hu. 57 Nuą di kɛi həɠə lɔi takpɛliɠaa hu, diɛ pa diɛ kɔ̨nɔ̨n ɲa Ɉosɛfə yəi Eziptə lɔi hu, mąąhɔlɔɓo, bului tii ə kpɔlu lɔi mɛ̨i kɔ́lɔ kəlee. |