Tɔɔɓɛlaa veelɛ 23 - Yálá laawoo hɛɓɛ (dc)

Ɉosiasə ə Ɉuda da Israɛlə nuą hvilɛn Yálá nwɔ mįnɛ̨i pulu

¹ Nuąi tɔɔmun Ɉosiasə ə di tɔɔ, di pənə di pa tɔɔmun bɔ di di woo hukulɔ mą. Tɔɔmun ə kɛla tɔɔ, Ɉuda nu kpɛa-kpɛaa kəlee, da Ɉerusalɛmə daai nu kpɛa-kpɛaa di di ŋąąkpɔn.

² Yili pulu, ə Ɉuda nuą həɠə, da Ɉerusalɛmə nuą, də li Yai-Laa yəi bɛlɛ́n; ɉaláá laa həli nuą, Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ nuą, ə mą kɛ nɔi lonnii kəlee, bɛlɛɛɠaa mąn gbɛa-kpɛaa mąn. Mįnɛ̨ həɠə hɛɓɛ́i di gaa Yai-Laa yəi bɛlɛ́n, di ɉu woo ɓo di kəlee di ɲɛ̨i ɓa.

³ Tɔɔmun ə kɛ tɔɔni gbədələn ŋą Yai-Laa lííla, ə mįnɛ̨ həɠə woo hu nwun, ə mo yɛ diɛ: mįnɛ̨ ɓə a gu hvilɛn Yai-Laa pulu, ə gu kanąn nwɔ liɛwooɠaai diɛ, da gwəi mɛ̨nįɠaa, mąąnɛ̨ɛ̨, nu tɛitɛi kəlee ə nwoo kwɛlɛ, yɛ kɛ diɛ: dɔ́n nwooɠaai gaa ɉɛɓɛ́i tii hu, a ɲee hee mu, a nii kəlee, da nwɔ kiliŋąhiɛ kəlee. Nɔi lonnii kəlee di hvaa mįnɛ̨ həɠə woo tii ɓa.

⁴ Tɔɔmun ə mąą laa tɛɛ ɉaláá laa həli mun gɛnɛ̨ Hilkiyahu, da ɲee pɔ nuą ɉaláá kulɔ mɛ̨nį hu, da bɛlɛ́ laaləi mąąkpɛ nuą, yɛ diɛ: ɉɛnŋąą kpɔ di lɔ la Yai-Laa hee pɛlɛ́ mu, yɛ ɓo a Baalə da Asera da yələ kwəi hɛnŋąą di mąąwiɛ hɛnŋąą, di kəlee kulɔ laa, di kulɔ la Ɉerusalɛmə taa pulu pələ, di di kələn Sedrɔn ɓoloon ɉu, di nuwu həɠə di paa la Betɛlə daai.

⁵ Ɉaláá laa həli nuąi Ɉuda tɔɔɓɛlaa di di hee, diɛ haláá laa həli di wɔ halááɠaa kulɔi Ɉerusalɛmə taa da gwɛlɛ taaɠaa hu, tɔɔmun Ɉosiasə ə nuą kəlee yee kulɔ yili hu, ə lɛɛ, nuą kɛi lansan kələn Baalə ɓa, hvóló da ɲąnin diɛ, ə mą kɛ yələ kwəi hɛnŋąą diɛ, Ɉosiasə ə nuą tii kəlee yee kulɔ yili hu.

⁶ Nwului di dɔɔ Yai-Laa hee pɛlɛ́ mu Ɉerusalɛmə diɛ haláá kulɔ mą, ə gulɔ laa, ə gələn Sedrɔn ɓoloon ɉu, ə nuwu kələ ə bili dulun ŋą.

⁷ Ɉaláá wɛli kɛ nuą di wɔ pɛ́lɛ́i kɛ Yai-Laa hee pɛlɛ́ kwɛlɛ, Ɉosiasə ə nwolo; ɓɛi nɛ̨ąą di kɛi Asera nwɔ haláá həɠə pala laa.

⁸ Ɉaláá laa həli nuąi kɛi haláá kulɔ di wɔ haláá kulɔiɠaa ɓa, Ɉuda taa kpɛa-kpɛaa hu, Ɉosiasə ə di kəlee di təli, ə di wɔ haláá kulɔiɠaa ɓɛlɛkpɛɛ diɛ, gɛɛnąąɠaa di kɛi lansan kələn naa, ə həɠə Gɛva, ə həli la Beɛrə-Seva. Di wɔ haláá kulɔiɠaai kɛ bɛlɛ́ laaləi kwɛlɛ, Ɉosiasə ə gəlee wolo; yii kɛ Ɉosue ŋɛ̨i kɛ a daa Nąmu ɲəi bɛlɛ́ laaləi kwɛlɛ, nu a kɛi lɔ ɉįi laaləi, di wɔ haláá kulɔi ŋɛ̨i kɛ kɔ́ɓɛyee hu, ə nwolo.

⁹ Kɛi ə mo tii, nuąi kɛi haláá laa həli di wɔ haláá kulɔiɠaa ɓa, di hvo kɛi haláá laa həli Yai-Laa nwɔ haláá kulɔi ɓa Ɉerusalɛmə. Yii lɔ di kɛi gɛ, ya ɓaa, da pɛli mą kɛ da di ɓɛlaa haláá laa həli nuą di lɛɠɛ yii dɛ hɛn və ɉu mįi gee pɔ.

¹⁰ Ɉaləi ŋɛ̨i da kɛ mą: Molɛkə, yii kɛ Tofɛtə Bɛn-Hinɔmə ɓoloon hu, yaai di kɛi lɛapɛlɛɛ kulɔ mą a haláá diɛ gələn, Ɉosiasə ə nąą kala, ə gɛ, di hvo pa pənə di hvo da kɛ.

¹¹ Ɉooɠaa ŋɛ̨i Ɉuda tɔɔɓɛlaa di dɔɔ Yai-Laa hee pɛlɛ́ laaləi, gbɛtɛgbuwulu Netan-Melɛkə nwɔ pɛ́lɛ́i kwɛlɛ, yii kɛ naakwɛlanmoɔ hvoló ɓa, diɛ diɛ haláá kulɔ mą; Ɉosiasə ə di kulɔ laa, nwotoloɠaai kɛ nąą kwɛlanmoɔ hvoló ɓa, ə di kələn.

¹² Ɉaláá kulɔiɠaa ŋɛ̨i Ɉuda tɔɔɓɛlaa di bɛli Akazə nwɔ yələi pɛ́lɛ́i mɛ̨i, ə mą kɛ yii Manase ə dɔɔ Yai-Laa hee pɛlɛ́ hvaŋan mu, Ɉosiasə ə gələ taɠa, ə gələn, ə nuwu pili Sedrɔn ɓoloon ɉu.

¹³ Ɉaláá kulɔiɠaa ŋɛ̨i Salomɔn ə dɔɔ ɉɛɠɛ pələ Olivə yee ɓa, Ɉerusalɛmə tənən mą, ɉaláá kulɔiɠaa tii, da ə kɛ a: Astarte nwɔ, yai kɛ a Sidɔn nuą di wɔ hali nwɔnwɔɔ. Da ə ɓo a: Kemɔsə nwɔ, yai kɛ a Moabə nuą di wɔ hali nwɔnwɔɔ; dɔ̨nɔ̨ ə ɓo a: Milkomə nwɔ, yai kɛ a Amɔn nuą di wɔ hali ɓɛlɛ kpɛɛ mą, gɔhɔɓoɔ; Ɉosiasə ə gəlee nąą wolo.

¹⁴ Gwɛniɠaa ŋɛ̨i di kɛi haláá kulɔ mą, da nwului di dɔɔ diɛ haláá kulɔ mą, Ɉosiasə ə gəlee taɠa. Ə nu kɔ́wɠaa pu laa.

Ɉosiasə ə Yálá nwɔ haláá kulɔ pələ hee gbanŋa a nįnɛ̨

¹⁵ Ɉaláá kulɔi yii Nevatə lon Ɉeroboamə ə dɔɔ Betɛlə, yɛ Israɛlə lonnii yee lɔ la nɛ̨ŋɛ̨n ɉu, Ɉosiasə ə nąą wolo; ə nwɔ̨n nɔ ɉaláá kulɔi tii ɓa, ə nąą taɠa; nwului ŋɛ̨i di dɔɔ laa diɛ ɉaláá kulɔ mu, ə nwului tii pili nwɔ̨n ɉu; nąą ə lɛɛ a muluun gbala.

¹⁶ Yili pulu, Ɉosiasə ə tinɛ̨n, ə kámąɠaa kaa ɲee mɛ̨i, ə nuą tɔɔ də li di nu kɔ́wɠaa yɛɠɛ gámąɠaa hu, ə nu kɔ́wɠaa tii kələn di wɔ haláá kulɔiɠaa ɓa, ə nąą kɔ́hɔɓo yɛ bələi Yai-Laa nwɔ nui ə gbɛa mo la.

¹⁷ Ɉosiasə ə pənə ə mąnįngɛ kɛ, yɛ diɛ: «Lə kwɛni kalan ɓə tii gáá gaai?» Daa nuą diɛ mą: «Mɛ̨nįɠaa ŋɛ̨i ə́ kaa gɛi ɓɛ Betɛlə ɉaláá kulɔi ɓa, Yálá nwɔ nui ŋɛ̨i wɔlɔ həɠə Ɉuda, yɛ pa moi gáma li.»

¹⁸ Ɉosiasə yɛ diɛ nąąlɔwai: «Ka gáma yili lɛɛ laa, nu ta hvo tunwɔ̨n Yálá nwɔ nui kɔ́w ɓa!» Yili ɓə gɛ nuą di hvo lɛɠɛ gɔw ta ɓa, ə mą kɛ Yálá nwɔ nui ŋɛ̨i həɠə Samari gɔwɠaa.

¹⁹ Gbakonaɠaa ŋɛ̨i Israɛlə tɔɔɓɛlaa di dɔɔ Samari daa leeɠaa hu, diɛ Yai-Laa lii kələn na gwəi, Ɉosiasə ə yiliɠaa kəlee wolo yɛ bələi ə gɛ la Betɛlə daai.

²⁰ Nuąi kɛ a haláá laa həli nuą di wɔ haláá kulɔiɠaa tii ɓa, Ɉosiasə ə gəlee paa laa, ə nu kɔ́wɠaa kələn nąą, yili pulu ə pənə ə pa Ɉerusalɛmə daai.

Pakə hɛli pu mɛ̨nį

²¹ Tɔɔmun Ɉosiasə ə mo nɔi nuą kəlee diɛ, yɛ diɛ: «Ka Yai-Laa ka wɔ Yálá nwɔ pakə hɛlii pu naa hu, yɛ bələi bɛ̨ɛ̨ la mįnɛ̨ hɛɓɛ́ hu.»

²² Ə həɠə ɓɛlɔwai Yálá ə kɛi nuą həɠə la yɛ di tɔɔ nwɔ nuą ɲɛ̨i tɔwɔ diɛ di nwun mąąɓo, ə həli la Ɉuda tɔɔlaa da Israɛlə tɔɔɓɛlaa di wɔ yələi ɓa, di hvo ta kɛ pakə hɛli ta pu li tii a ɲɛ̨i kɛnɛ̨.

²³ Ɉosiasə nwɔ tɔɔlaa gwɛlan bow kɔ́w mɛ̨ihaaɓa yələ ɓə di Yai-Laa nwɔ pakə hɛli tii pu la Ɉerusalɛmə.

Ɉosiasə nwɔ tɔɔlaa ɲąąkpɛɛi lɔwai

²⁴ Dɔ́n ɉɛɓɛ́i ŋɛ̨i jalaa laa həli mun Hilkiyahu ə gaa Yai-Laa hee pɛlɛ́ mun, ə gɛ tɔɔmun Ɉosiasə ə ɉɛɓɛ́i tii hu mɛ̨nįɠaa hon; nuą kɛi ɲąmuątaa tɔlukpɛ, da tɔlukpɛ nuą takpɛliɠaa, ə mą kɛ mąąnįnįn ɉaɠaa da hali takpɛliɠaa yii mɛlɛ kpɛɛ mą, gɔhɔɓoɔ. Ɉosiasə ə nuą tii pa ə ɉaliɠaa hu kala Ɉerusalɛmə daai. Da Ɉuda lɔi hu na kəlee.

²⁵ A tɛ̨ą, tɔɔmun da hvo ta kɛ hɔlɔɓo li Ɉosiasə tɔwɔ yii nii kəlee tinɛ̨n Yai-Laa pɔ pələ nwɔ yɛnɛ̨ɛ̨ kəlee hu, nwɔ huwalawala kəlee, yɛ Moisə nwɔ tɔ́n laahɔnmo ɲee tɔ̨nɔ̨ mɛ̨i. Ə kulɔ Ɉosiasə pulu da hvo ta gɛ li yɛ yaa ə mą kɛ ɉaa pulu, yɛ bɔɔ tɔɔn.

²⁶ Pələi mɛ̨n ə kɛ la tii, Yai-Laa lii ŋɛ̨i Manase ə gələn gwəi Ɉuda lɔi hu, yii nąą kili hvo kpɛɛ Yai-Laa ŋą.

²⁷ Yili ɓə gɛ Yai-Laa yɛ kɛ diɛ: «Ə mą kɛ Ɉuda lɔi ɓə, gaa pai di kulɔi ɲɛ̨i mu yɛ bələi ŋą́ gɛ la a Israɛlə lɔi. Ɉerusalɛmə taa kɛnɛ̨i ŋɛ̨i ŋą́ ɉəɠə ɉu a niiɓa taa, ŋą́ mąą kwɛa mą́ą́, ə mą kɛ bɛlɛ́i ŋɛ̨i ŋą́ náá hee mai.»

²⁸ Ɉosiasə kɛ mɛ̨nįɠaa gbəli, yii kpɔ ə gɛ, gəlee hvo mɔ̨ɔ̨ pɛɛ li Ɉuda tɔɔɓɛlaa kɛ mɛ̨nį hɛɓɛ́ hu?

²⁹ Nąąlɔwai tii ɓə Faraɔn Neko, yai kɛ a Eziptə tɔɔmun, da Asiri tɔɔmun di pɛlɛ di kee ɓa Eufratə ɲalee kwɛlɛ, diɛ li kɔ́ tooi. Tɔɔmun Ɉosiasə yaan, ə muhəɠə yɛ li Eziptə tɔɔmun laa kwiɛn ɉi a kɔ́. Kɛlaa, yii lɔ yili ə ɲɛ̨i tɔɔ lɔ Ɉosiasə ɓa, aa mą Ɉosiasə paa Megido.

³⁰ Yii kɛa Ɉosiasə ə haa, nwɔ kɔ́kulááɠaa di bowa həɠə Megido wotolo hu diɛ li la Ɉerusalɛmə. Di now nwɔ kámąi ə dee ɉu. Nɔi nuą di Ɉosiasə lon Yoakazə mąąti a dɔɔ hee wulɔ, di ɉee a nąn mąąhvalin.

Yoakazə Ɉuda tɔɔmun

³¹ Yoakazə kaa kwɛlan ə kɛ pow hveelɛ kɔ́w haaɓa, ya dɔɔlaa hɔlɔɓo. Ə tɔɔlaa kɛ lɔ a ɲąnin ɉaaɓa Ɉerusalɛmə daai. Nee laa ɓa kɛ a: Hamutalə; nɛ̨ɛ̨nui tii ə kɛ a Livna lon ɉulɔnu Yimeyahu lon nɛ̨ɛ̨nu.

³² Yoakazə túwɔ́ pələ ə ɲɔ̨n gbɔlɔɔ yɛ galá ni.

³³ Eziptə tɔɔmun Neko ə Yoakazə hon a luwɔ Rivla daai Hamatə lɔi hu, ə doo yɔwɔn ŋą, ə gɛ, hvo kɛa tɔɔlaa kɛ Ɉerusalɛmə daai. Eziptə tɔɔmun Neko ə Nįįhɔ̨nwɔ̨ laa Ɉuda nɔi nuą nwuɔ̨ a wali kwələ kilə waa nwun ɉaaɓa, diɛ gulɔ kwɛlan mą da hɛni kilə pow haaɓa.

³⁴ Yili pulu, Eziptə tɔɔmun Neko ə Ɉosiasə lon Ɛliakimə hee a tɔɔmun a nąn mąąhvalin. Eziptə tɔɔmun Neko ə Ɛliakimə laa mąąhvalin a: Yoyakimə. Yii ɓaa Yoakazə nwɛi, aa kɛ doo gaho ŋą, ə lɛɛ gaho ŋą ə dɛɛ Eziptə lɔi hu, nąą ɓə ə haa laa.

³⁵ Yoyakimə ə kɛi wali da hɛni di kulɔ a Nįįhɔ̨nwɔ̨ Eziptə tɔɔmun Neko ɓa yɛ bələi ə ɉuhvɛli la Yoyakimə ɓa. Bələi a tɛɛ la ə nwalii tii hɔlɔɓo, ə nąą nɔi nuą nwuɔ̨ diɛ gulɔ, nu tɛitɛi yɛ gulɔ yɛ bələi vaŋa a pɛli la mą.

³⁶ Yoyakimə kaa kwɛlan ə kɛ pow hveelɛ kɔ́w lɔɔli yɛ dɔɔlaa hɔlɔɓo; ə tɔɔlaa kɛ kwɛlan bow kɔ́w tanɔ̨n ɲee mu Ɉerusalɛmə daa. Nee laa ɓa kɛ a: Ɉevida, ə kɛ a Ruma mun Pedaya lon nɛ̨ɛ̨nu.

³⁷ Yoyakimə ə túwɔ́ kpɔlɔɔ a ɲɔ̨nwɔ̨ɔ̨ Yai-Laa ɲɛ̨i ɓa yɛ bələi galá ni di gɛ la.