Luke 6 - BII BILALe Yeesu paale pɛngiaalen le co ni ( Matie 12.1-8 , Marke 2.23-28 ) 1 O paale pɛngiaalen le pum coo, Yeesu va keiyo o ciɛi n'malle pum nin, mí kaandeŋaa ndɔa va yasala n'maltan kilio, má va lan ciimiaa o laba, má va kullon dioo. 2 Mí Faliisia pum ɲuna nda aa: «Le yɛɛ nɛ niaa co yɛ ɲɛ kuunan o paale pɛngiaalen coo-o tosaa?» 3 Mí Yeesu mulul nda aa: «Vɛ̀ɛ̀ la dimi vɔ ɲɛ David nda vanaa va ndu kɔɔli-a tosa telen yiaan ma va nda nɛiyo-o o sɛbɔɔ nin te? 4 Ndóò luɛyɔɔ o Cɛi-Hala-o nin, mó cua bulu va o kɛsiaa landɔ le Mɛlɛka-o, mó dia, mó ke vanaa va ndu kɔɔli-a o pum. Nduyɛ, o bɛnda mì vana-vana óò de ndu le, fɔ vanaa-solia-lasálàá.» 5 Mó dimul nda vɛlɛ aa: «Po vanacieo co paale pɛngiaalen bollen ni.» Yeesu singi vana ba vílɛ́iyo ( Matie 12.9-14 , Marke 3.1-5 ) 6 O paale pɛngiaale celen coo, mí Yeesu luɛi o cɛi lekaando nin, mó va vannda pɛɛkoo. Langbanɔ ba kɛndɔɔ ndóò vi-o pum va lon. 7 Nduyɛ, vanaa pɛɛkaa latɔŋnda a Faliisia va mɛɛndanndo le sinaa te Yeesu ndóò singinin o paale pɛngiaalen coo, haliko mi ndáà sɔla tale nda kɔɔsal ndu len. 8 Kɛ mɛɛ o sina yiyannda ndala lan, mó dimul vana ba vílɛ́i kon aa: «Cɔn ma sim vannda kpow o hɔl nanu.» Mí langbanɔɔ can, mó sim. 9 Mí Yeesu ɲuna nda aa: «I co pá i cɛlnan le dɛnɛ kɛndɔɔ te kon te dɛnɛ vɔɔndo tosaa o paale pɛngiaalen coo, le vanndo ciindiaa te kon te le ndu malɔɔ mo vi?» 10 O kon, mó keela nda hɔlten coo, mó dimul vana ba vílɛ́i kon aa: «Siɛndi baa!» Mí vana kon siɛndi baa, mí ba ndɔɔ siangun. 11 Kɛ mí vanaa pɛɛkaa latɔŋnda a Faliisia tambu kɔl taw, má kandu ɲuunianndo le ɲɛ nda tosa a Yeesu-o. Yeesu hɛli kaandennda tɔ́ a à ŋiɔn ( Matie 10.1-4 , Marke 3.13-19 ) 12 O telen kon, mí Yeesu kɔa o pembei coo le piɛilen, mó lɔl Hala piɛiyo pii. 13 Ɲɔɔ tengaa, mó veelu kaandeŋaa ndɔa, mó hɛli n'van tɔ́ a vanaa ŋiɔn, mó ke nda diolan aa kiilaa. 14 Nda yɔŋnun haa ni: Simɔn, o Yeesu ke diolan aa Piɛr-o, Andre puapilɛ ndɔ, Nsaki, Nsaŋ, Filipe, Bartelemi, 15 Matie, Tomas, Nsaki po Alfee-o, Simɔn o ndáà veelu aa Selɔte-o, 16 Yuda po Nsaki-o a Yuda Iskariɔt, o mal Yeesu vannda o ba-o. Yeesu singi vanaa lanàá o sɛ́lɔ́ɔ́ tɛɛn ( Matie 4.23-25 ) 17 Mí Yeesu toal pembei a kaandeŋaa ndɔa, mó sim o dɛngbɔɔ nin. A va sɛ́lɔ́ɔ́ taw, vanaa celen va vɛlɛ lon sɛ́lɔ́ɔ́ fulaa Yuda, Yerusalɛm, a vanaa fula Tir a Sidɔn o mɛmma bɛnduan kɔngɔ-a. 18 Ndáà hin le ndu nilan yaŋɔɔ a le sioŋɔɔ sɔlaa a nààla ndalan. Mó singi vɛlɛ vanaa ɲina vɔɔndo va kɔɔli-a. 19 Vannda kpow a va kindinndo le ndu pilanndo, kani kpaayaa pum va ndu fulaa o n'dial mo va nda singio. Dɛnɛ kɛndɔɔ a dɛnɛ vɔɔndo ( Matie 5.1-12 ) 20 Yeesu keeliaa kaandeŋaa ndɔa hɔlten coo, mó dimi aa: «Dɛnɛ kɛndɔɔ co le niaa vanaa bala fondoa, kani masale Hala len le co le niaa. 21 Dɛnɛ kɛndɔɔ co le vanaa yiaan ma co nɛiyo sunsun-nda, kani la pumnin. Dɛnɛ kɛndɔɔ co le niaa co caŋndo sunsun-nda, kani la dɔawnunnin ɲaale. 22 Dɛnɛ kɛndɔɔ co le niaa, telen vannda nɔnin nɛyɔn niaa, mà kɛɛ niaa, mà va niaa yeowlan, mà kela a niaa o lasonndo le tùú niaa laalan Po vanacieo-vo. 23 La dɔwnun ɲaale paale len mì la deŋi a kɔlkɛndɔɔ, kani vɔ̀ngɔ̀ niaa vanin o bɔɔ o halataala. Kani lende koni fuɲaa ndaa a va tosaa a vanaa-tɛɛngaa-diom Hala-a ni. 24 Kɛ dangaa co le niaa vanaa bolofaa, kani la cii nin dɛnɛ kɛndɛ niaa sɔla! 25 Dangaa co le niaa co pumndo sunsun-nda, kani yiaan ma nɛinin niaa. Dangaa co le niaa co mamɔɔ-a, kani mɔnɛi biinin niaa mì la can. 26 Dangaa co le niaa, te vannda kpow a va pɛ sɔɔn nian kɛndɔn dimio, kani lende fuɲaa ndaa mamaa va dimio a vanaa-tɛɛngaa-diom Hala-a lacòòvaa ni.» La kaola yaamɔaa niaa ( Matie 5.38-48 , 7.12a ) 27 «Kɛ mì dimul niaa, niaa vanaa co ya yaŋnɔnndo-a: La kaola yaamɔaa niaa, la tosal vanaa co nɛyɔnndo a niaa-a dɛnɛ kɛndɔɔ, 28 mì la dɔw vanaa co niaa mɛɛniaa-a duaa, mì la piɛi Hala le vanaa co niaa saangiaa-a. 29 Te vanndo lɔɔ nɔm pɛ kpaŋnde, a mulul ndu vɛlɛ ipilɛi. Te vanndo cua pɛ doma nɔm bɛndoo, kuuna ndu o lebɛngoo cuaa le. 30 Vana-vana piɛi nɔm pɛ, a yɔngu ndu. Vanndo cua pɛ ɲɛ nɔmndo, ɲuna ndu le nɔm ndu mingul te. 31 O niaa yeema mì vannda tosal niaa-o, niaa bɛɛ la tosal nda lende. 32 Te la kaola pɛ vanaa kaola niaa kínɛí, balika kuɛɛ niaa sɔ̀là yɛnin o kon nin? Kani vanaa lahakia bɛɛ a kaola vanaa kaola nda-a. 33 Te la tosal pɛ vanaa co niaa dɛnɛ kɛndɔɔ tosallo-a dɛnɛ kɛndɔɔ, balika kuɛɛ niaa sɔ̀là yɛnin o kon nin? Vanaa lahakia bɛɛ, lende koni nda tosa ni. 34 Te la dɔnda pɛ vanaa niaa laalan maa a mingulnin niaa-a, balika kuɛɛ niaa sɔ̀là yɛnin o kon nin? Kani vanaa lahakia bɛɛ, vanaa mingulnin nda-a nda dɔnda ni. 35 Kɛ la kaola yaamɔaa niaa, mì la tosa dɛnɛ kɛndɔɔ, la dɔnda vannda, la yiyan le niaa mingul te. O kon, vɔ̀ngɔ̀ niaa vanin o bɔɔ, la siŋnunnin vɛlɛ Poaa O Hiow-Ɲɔɔn-Kpow-vo, kani vana kɛndɔɔ o co le vanaa sina ikɛndɛ le-a a le vanaa vɔɔnda ni. 36 La va vanaa iɲííya mɛɛ Fuɲa niaa co vana iɲííyo yɛ.» La kialu caanda iyama le ( Matie 7.1-5 ) 37 «La kialu yamɛi vana le, haliko yamɛi kilun niaa le. La yaala vana le, haliko vana yaala niaa le. La mal caanda haki, haliko mi niaa bɛɛ sɔla hakio malɔɔ. 38 La ke caanda, haliko mi niaa bɛɛ sɔla o keo. A tuululnin niaa ɲɔɔn ɲɛkɛndɛi o bɔlɔla domala niaalan nin. Hiiluu, mà diŋila, mì n coŋ, kani o ɲɛ niaa co tuuvo nin-ndo nin nda tuulunin niaa ni.» 39 Mí Yeesu dimul nda vɛlɛ taloo aa: «Vɛ̀ɛ̀ vana sumɛiyo nɔla pá mò biilul vana sumɛiyo tindaa? O co o soondo nin te nda ŋiɔn kpow a delnin te? 40 Kaandennɔɔ hiw vana ndɔ bɛndoo le, kɛ kaandennɔ oo kaandennɔ pɛɛku pɛ, ndu tiwba mò va maa vana ndɔ bɛndoo. 41 Le yɛɛ nɛ n co yɛ bilte co puapilɛ nɔmndo o hɔl-ten tofaa, a dow yɔm ipɛngɛ co nɔm o lehɔl-lo taasi le? 42 Vɛ̀ɛ̀ n dimul-lɛnin puapilɛ nɔmndo aa: ‹Puapilɛ nuu, mɛi-yɔ mì soli nɔm bilten o lehɔl›, te a co yɔm ipɛngɛ co nɔm o lehɔl-lo cɔ le? Nɔm vana muuluanndo ho, solin-ndɔ fɔlɔn yɔm ipɛngɛ co nɔm o lehɔl-lo, o kon mà ce válán le bilte co puapilɛ nɔmndo o hɔl-ten solio.» Yɔm tumndo a kɔmnde ndɔlen ( Matie 7.16-20 , 12.33-35 ) 43 «Yɔm kɛndɔɔ kum komɔɔ vɔɔndo le, lende koni, yɔm vɔɔndo bɛɛ kum komɔɔ kɛndɔɔ le. 44 O komɔɔ vana sina yɔmnde súúlan ni. Vana kendu vooson o yɔm n'yɔɔ le, vana kendu vɛlɛ rɛsɛnndon o siɛmbullo le. 45 Sɔɔn kɛndɛn co vanaciee kɛndɔɔ o kɔl-lon, mun o soli ceen ni. Sɔɔn vɔɔŋun co vana vɔɔndo o kɔl-lon, mun koni ndu bɛɛ soli ceen ni. Kani ɲɛ pia vana o kɔl-lo, ndu sondoo dimi ni.» Vanaa tangulaaŋiɔnda ( Matie 7.24-27 ) 46 «Le yɛɛ niaa co yɛ ya veeloo aa: ‹Maalii, Maalii›, la co ɲɛ ya co niaa dimullo-o tosa le? 47 Vana-vana del pɛ ya kɔɔli, mò tuei sɔɔn nun, mò kela lecoo, i cɔmnin niaa velan ndɔɔ. 48 O co macoaa maa langbanɔ co cɛiyo tangullo-o. Ndóò tovɔɔ soondo ɲɛkɛndɛi, mó kila ndu o pow bandíláà coo. Mí mɛnndan ma hun, mí kongilan la lɔaa cɛi kalaa, ma nɔla ndu kombaa le, kani ndóò caa tangulɔnndo. 49 Kɛ vana-vana tuei pɛ sɔɔn nun, mò kela lecoo le, ndu vel langbanɔ baŋ cɛiyo o lɛŋnde bɔ́wlen coo, o kila ndu tum too. Kongilan láà lɔɔ ndu dɔ́ɔ́, mó komba, mó tambu kpow.» |
© Alliance Biblique en Guinée
Bible Society in Guinea-Conakry