1Masaa 7 - BII BILASalomɔn tangul bɛ́ɛ̀ lemasa ndɔɔ 1 O kon kɔɔli, mí Salomɔn tangul niko bɛ́ɛ̀ lemasaa ndɔɔ. O vɔsilan tɔ́ a layàá bɛngu, mó cii cɛila lan kpow tangul. 2 Cɛi tase o tangul-lo ndóò nɔ diolan ni aa Cɛiyo-Bundɔɔ-Liban. Pɛngɛn yɔm sɛɛdre n va o sungbuma hiɔɔlumaa bii kaa cɛi kalaa-an ni. O va bandei dunndo kɛmɛ, buo dunndo beleŋuɛɛnu, helɔɔ dunndo beleyaa. 3 A yɔmii sɛɛdrei ndóò toosiaa vɛlɛ kaa cɛi kalaa ni, mó yɛɛmbuu kpóŋndán belehiɔɔlu a maŋuɛɛnu, mó piɔw man polan man yáá. O lepola oo lepola nin, kpóŋndán tɔ́ a maŋuɛɛnu ma va ni. Mó kɛsi man o sungbuan coo. 4 Cɛi kon ndóò nɔ diola pɔmbɔla vana luei o yɔmndo nin-ndan polan man yáá, mí la mululan hɔlla. O helɔɔ oo helɔɔ coo, diola pɔmbɔlan tan yáá láà mululan hɔlla ni. 5 Súú pilɔɔ kpé diola luɛyaalan a kèéden cɛi kon va ni, maa nui la va ni. Polaan man yáá diola pɔmbɔlan la va ni, mí láà mululan hɔlla la pilɛn-pilɛn. 6 Mó toosiaa vɛlɛ tongo-sɛmtɛ masungbuo, bandei dunndo beleŋuɛɛnu, buo dunndo beleyaa. Mó toosiaa tongo-sɛmtɛ celen o hɔl-ndɔ a sungbuan a dio luɛyaa bɛndoo laci. 7 Mó toosiaa vɛlɛ tongo lemasaa, lon ndóò kialu yaman ni, fonda kialaa n'yamaa va kon ni. Mó kumbu ndu a yɔmii sɛɛdrei kandɔɔ lɛŋ helɔɔ háá o kaa. 8 Cɛi Salomɔn pila va nin-ndo ve o bɛ́ɛ̀ pilɛ nin a Cɛiyo-Bundɔɔ-Liban te, o bɛ́ɛ̀ celen va o tongo kon kɔɔli-o nin o va ni. Kɛ súú pilɔɔ kpé o va a cɛi ndóò tengul cua Faraɔnnɔ ndóò yil o nɔ̀u nin-ndo-o ni, maa tongo va kon o Cɛiyo-Bundɔɔ-Liban hɔl-ndɔ-o pɛɛn. 9 A powta kɛndɛ-kɛndɛla ndáà hɛli lan ndáà tangul cɛila lan kpow ni, má kɛiyiaa lan a sííyo, má deemiaa lan kpen-kpen lenin a lekɔɔli. Má tangul cɛila lan a powta lan kandɔɔ o lan kilaa kɔlan háá a lan siowvo. Powta va o bɛ́ɛ̀ bɛndoo nin-ndan, la va lekɔɔli lan, kɔlan tiiyaa a cìì cɛii balu bɛɛ kalaa sɔ́-e kpeŋ-kpen la va ni. 10 A powta bɛndula kɛndɛ-kɛndɛlan nda kila cɛila lan ni. Lapum la va bandei dunndo tɔ́, lapum yɛ dunndo leŋɔmaa. 11 O powta lan coo ndáà kɛsi powta nda sɛl-tan a pɛngɛn sɛɛdreon ni. 12 Kpaki balu bɛɛ bɛndoo sɔ́-o va o cɔavaa a powta sialaalan polan man yáá, a yɔmii sɛɛdrei polalen len pilɛ. Lende koni kpaki balu vɛlɛ bɛ́ɛ̀ Cɛi-Mɛlɛka-o a tongo va o Cɛi-Mɛlɛka kon hɔl-ndɔ-o va o cɔavaa ni. Salomɔn ke Hiram baalalan le tosaa ( 2Dɛnnda lemasalan 2.12-13 ) 13 Mí Salomɔn viam kiilaa Tir le Hiram veeloo. 14 Hiram kon po vanalanɔɔ pum o va ni, o polale Nɛftali len nin cua kon ndóò fula ni. Fuɲa ndɔ yɛ Tirnɔɔ o va ni, kɛ fuɲa kon ve lɛ yoomu le. Vana toosiaa n'daɲaa Hiram va ni, ndóò nɔ kɔlkaloo a dɛnɛ sinaa taw. Ndóò nɔ vɛlɛ sinapɛngoo le ɲɛ-ɲɛ ka caa toosiaa a daɲan. Mó hun veelu masaa Salomɔn-ndo, mó tosa baalala Salomɔn-ndan kpow. Hiram cɔw sungbuma n'daɲan ( 2Dɛnnda lemasalan 3.15-17 ) 15 Mí Hiram cɔaw sungbuma n'daɲan man miɔn. Sungbule kɛ́-kɛ̀ le va helɔɔ dunndo tɔ́ a leŋɔmaa. Mó tuu man balɔɔ pindo a yoole idaɲalen, yoole len le va bandei dunndo tɔ́ a lediin. 16 Mo cɔaw vɛlɛ sungbuma lebolma n'daɲan man miɔn le handɔɔ o sungbuma miɔmma man coo. Le kɛ́-kɛ̀ va bandei dunndo leŋuɛɛnu. 17 Mó toosiaa tuuliaala n'daɲalan maa kpangbàà, mó tomboliaa lan maa n'yɔlɔ o bolii ŋiiŋi va ken o sungbuma miɔmma man coo-e, tan ŋɔmmɛw la va le o kɛ́-kɛ̀ ni. 18 Mó tuuliaa vɛlɛ krenadeon polan man miɔn, mó balu tuuliaala va lan maa kpangbàà lan a mun, mó kumbu sungbule lebolte taselen. O kon kɔɔli, mó kumbu vɛlɛ bolle sungbule lebolte diinndɔlen lende. 19 Kpufɛlan lapum la va o sungbuma va o tongo-sɛmtɔɔ-an bolle, vanáà ce lan pɛ aa peengela lii ni. O kɛ́-kɛ̀ va bandei dunndo lehiɔɔlu. 20 Mó balu lan polan o kpufɛla lan tullo, o tuula va kon maa kpangbàà-o ikɛi, krenadeon kɛmɛ lediin va o kɛ́-kɛ̀ balɔɔ ni. 21 Mó simi sungbuan man miɔn o Cɛi-Hala-o ikɛi, mó ke sungbule taselen o ba kɛndɔɔ coo diolan aa Yakin (kon co dimio ni aa: «Hala luei yoomuan ni»), mó ke lediinndɔlen o ba mɛllo coo diolan aa Boas (kon co dimio ni aa: «O Hala nin kpaayaa co ni.») 22 Tuuliaala peengela lii la va o sungbuan tullo. Nuaa Hiram toosiaa sungbuma man ɲɛkɛndɛi ni. Hiram cɔw fɛngɔɔ a daɲan ( 2Dɛnnda lemasalan 4.2-5 ) 23 Mí Hiram teengiaa daɲan, mó cɔaw fɛngɛ bɛndu tiilanndo. Fɛngɛ kon va tongei dunndo tɔ́, helɔɔ dunndo leŋuɛɛnu, yoole pindo-pindo ndɔɔ le va dunndo beleyaa. 24 Tuuliaala cale sɔ̀ɔ̀velan la va labalaa polan man miɔn sɔ́ o cɔcɔn fɛngɛ kalaa bɛngu. Tuuliaala cale sɔ̀ɔ̀velan lan tɔ́ la va o fonda vana tuu dunndo ndu pilɛ-o ni. Telen o teengiaa daɲan mo va fɛngɛ kalaa cɔvɔɔ-o o toosiaa tuuliaala lan ni. 25 Fɛngɛ kalaa va o kɛsiaa o tuuliaa navaa tovaa tɔ́ a à ŋiɔn coo. Navaa tovaa kan a yaa ndáà muli hɔlla a maluaŋ, a yaa a ba paalen le del-lo, a yaa a ba too, a yaa a ba paalen le can-ndo. Má bɔɔŋiaa tumndan lenin nɛɛ pilɛ o fɛngɛ kon bɛngu. 26 Cɔcɔn fɛngɛ kon va buo baa piasaa lepilɛ, vanáà ce mun pɛ aa cɔcɔn taala kólaa ni, maa peengela lii n va ni. Vanáà vow mɛnndan litililan vaalan belaŋɔmaa o fɛngɛ kalaa nin. Hiram cɔw ɲɛla ɲaanannda soa nan-ndan a daɲan 27 O kon kɔɔli, mí Hiram cua daɲan, mó cɔaw ɲɛla ɲaanannda soa nan-ndan tɔ́. O kɛ́-kɛ̀ va bandei dunndo lehiɔɔlu, buo dunndo lehiɔɔlu, simndan dunndo leyàá. 28 Tofa vɔ mɛɛ ndóò cɔw lan lebɛngu yɛ: ciliŋun fɛtɛwvon ndóò hɛɛnduu vellaa-velle ni, mó kanda mun a kandola n'cilinndan. 29 Mó kɛmikɛmiaa kandola n'cilinnda va lan o kpengon-ndan a tuuliaala yàlàá, tuuliaala navaa tovaa a tuuliaala mɛlɛkaa kanda ɲɛm Hala-on-nda. O kpengon bolle, mó tuula vɛlɛ ɲɛla kɛndɛ-kɛndɛlan, mó lɛɛnduu lan o tuuliaala yàlàá a o tuuliaala navaa kan coo, lapum la va vɛlɛ lebɛngu. 30 Ɲɛ ɲaanan kɛ́-kɛ̀ ndóò nɔ bɛngula ndáà toosiaa a daɲan-ndan tan hiɔɔlu. Bɛngula lan la va lalueyaalan o sɔngilan o daɲan va o tuula kɛ́-kɛ̀ bɛngu-o nin. Daɲan ndóò teengiaa ni, mó yikpa mun o lepilɔɔ a kpengun tuuliaala lan la va-on. Kɛ o kɛ́-kɛ̀ ndóò hiw ɲɛla ndóò lɛɛnduu lon-ndan bandei le. 31 Sondo tiilanndo pum va o ɲɛ ɲaananndo coo helɔɔ dunndo lepilɛ, tongei dunndo lepilɛ a tálá. O va o tiilanndo tiw maa mɛɛ sondo ɲɛla tiilannda vaa lende la và yɛ. Kɛ maa kpakpa ɲɛ vilɛi va o sondo kon coo-o va ni, ndu ve o tiilan te. Ɲɛlan lapum la va vɛlɛ latuuliaalan o sondo kon. Ciliŋun n'bungan va n'hɛɛndaa vellaa-velle-on ve n'tiilan tiw le, kɛ maa kpakpa n va ni. 32 Bɛngula hiɔɔlula ɲɛ ɲaanan kon la va layiyaa o ciliŋun n'bungan bɛngu, mí ciliŋun bɛngula lan láà baŋnun nin-ndon va n'baŋaa o ɲɛ ɲaanan kon bɛngu. Bɛngula lan, o kɛ́-kɛ̀ va tongei dunndo lepilɛ a tálá. 33 Maa bɛngula ɲɛ ɲaanan ndáà cɔw bɛngula lan ni. Ciliŋun vana luei o tɛɛngun bɛngula ɲɛ ɲaananndo tɛɛn-ndon, kandola bɛndulan, kandola pɔmbɔlan a ciliŋun tɛɛngun vana luei o tɛɛngun bɛngula ɲɛ ɲaananndo tɛɛn-ndon, mun kpow a daɲan teengian mun cɔwnun ni. 34 Cilinndon mún hiɔɔlu n va lon maa labɛngu, mun va o ɲɛla ɲaanannda cɔlua nan-ndan kpɛɔn hiɔɔlon coo ni, mun va n'yiyaa latulu a ciliŋii kando tɛɛŋii ɲɛ ɲaanan cɔlua nan-ndo. 35 O ɲɛ ɲaanan kɛ́-kɛ̀ coo, kandoo va helɔɔ dun táláá. O kando kon bollen, lɔɔlan a pɛngɛn n'daɲan va n'biilanndon nɛɛ pilɛ a ɲɛ ɲaanan tɔ̀u. 36 Má kɛmikɛmiaa tuuliaala mɛlɛkaa kanda ɲɛm Hala-on-nda, tuuliaala yàlàá a tuuliaala siɔ̀ɔ́la vawlan o kumbula tuuliaala ve vɔ coo le lan coo. Má kɛmikɛmiaa vɛlɛ tuuliaala kɛndɛ-kɛndɛlan lapum o kpengun va mun fondo-on coo balɔɔ sɔ́. 37 Nuaa o cii ɲɛla ɲaanannda cɔlua nan-ndan tɔ́ cɔvɔɔ ni, lan kpow súú pilɔɔ la va ni, ciliŋun pilɔn la va ni, kunda pilɔɔ a ɲɛ pilɔɔ la va ni. 38 Mí Hiram cɔaw vɛlɛ fɛngɛla n'daɲalan tɔ́ le kɛsio o ɲɛla ɲaanannda cɔlua nan-ndan coo. Fɛngɛ oo fɛngɛ va simndan dunndo lehiɔɔlu, ndóò cua litililan vàá pilɛ a kɛmɛ leŋɔmpum. 39 Má simi ɲɛla ɲaanannda cɔlua nan-ndan o Cɛi-Diandaa va o ba kɛndɔɔ coo-o nin, la fɛngɛlan la kɛsin coo lan tan ŋuɛɛnu, má kɛsi vɛlɛ laŋuɛɛnu o ba mɛllo coo. Má kɛsi fɛngɛ bɛndoo o Cɛi-Diandaa nin, o ba kɛndɔɔ coo, o kpengii va ba too a ba paalen le can-ndo tɛɛn-nde. Ɲɛm cɔwnun a cilinndon-ndon ( 2Dɛnnda lemasalan 4.7—5.1 ) 40 Mí Hiram cɔaw bombola kɔandaa lapultan, peelelan a bonyun fuusan. Nuaa Hiram siow baalala masaa Salomɔn ndóò yɔngu ndu le tosaa le Cɛi-Mɛlɛka-o lan kpow ni. 41 Sungbuan man miɔn, kumbula kilanndan tan tiɔn, lan la va le bolii masungbuei kumbɔɔ ni, yalala lɔaalan súúlan tan tiɔn la va lakuumbuaa o kumbula kilannda va o sungbuan bolle lan coo, 42 krenadeon kɛmɛ lehiɔɔlu le bayiaa o yalala lɔaala tiɔnndan, o yala-yala va o kuumbuaa o kumbula va o sungbuan bollen-ndan coo, krenadeon polan man miɔn ma va lecoo ni. 43 Ɲɛla ɲaanannda cɔlua nan-ndan la va tɔ́ a fɛngɛlan tɔ́, la ndáà kɛsi o ɲɛla ɲaanannda lan coo lan pɛɛn. 44 Fɛngɛ bɛndu tiilanndo pilɛ a tuuliaala navaa tovaa tɔ́ a latiɔn, o navaa tovaa kan coo fɛngɛ kon va o kɛsiaa ni. 45 Mó cɔaw vɛlɛ bombola kɔandaa lapultan, peelelan a bonyun fuusan. A daɲan kpɔlɔkan Hiram cɔw ɲɛm mun kpow o ba masaa Salomɔn-ndo bɛngu le Cɛi-Mɛlɛka-o ni. 46 O dɛɛlaa Yurdɛn nin masaa ndóò teengiaa mun o puulu cɔavaa n'kpɛɛnɔɔ nin Sukɔt a Sartan tɛɛn ni. 47 O kon kɔɔli, mí Salomɔn kɛsi ɲɛm mun o Cɛi-Mɛlɛka-o nin. A cɛl le lusul daɲan luɛi o ɲɛm mun cɔwva nin-ndon sinaa le, kani n va sɛ́lɛ́. 48 Mí Salomɔn dimi vɛlɛ le ɲɛla celen cɔvɔɔ a sianion, sianin bɛnda le vaa o Cɛi-Mɛlɛka-o nin-ndon: fondala-loamaa-lasálàlan, tabali ndáà kɛsi bulula sálàla ndáà ke Hala lan coo lan, 49 ɲɛla-kɛsiaa-lafitinalan tɔ́, la ndáà kɛsi o Fonda Diandaa-Diandaa laci lan, laŋuɛɛnu o ba kɛndɔɔ coo, laŋuɛɛnu vɛlɛ o ba mɛllo coo, peengelan, fitinalan a kpaɲalan. 50 Kpángàlan, mɔɔn, bonyun fuusan, taalala kólaalan a kpɛɛnɛn mandaa ladɛngullon kpede, a sianin diandan ndáà toosiaa lan ni. Lende koni ndáà cɔw vɛlɛ ciliŋun ndáà pimbul koŋnda Fonda Diandaa-Diandaa-on a n ndáà pimbul koŋnda ndáà kinda Cɛi lenin-ndo-on ni. 51 Lɔ́ɔ́ masaa Salomɔn cii baalala tangulaa Cɛi-Mɛlɛka-o lan kpow-vo, mó cua ɲɛm baalan mun kpede, n David fuɲa ndɔ ndóò siinguu teengen le Mɛlɛka-on, mó kɔ kɛsi mun o cɛi mandaa bolofaa Mɛlɛka-o nin. |
© Alliance Biblique en Guinée
Bible Society in Guinea-Conakry