1Masaa 1 - BII BILAMƐƐLULA MASALE DAVID LEN Yuuvɛi David-e 1 Masaa David ndóò yuuva nin taw. Hali ndáà kuumbuu nin bɛɛ ndu volɔɔlan coo, hangulu ndóò hel-lɛ ndu le. 2 Lelan mí buɛyaa ndɔa dimul ndu aa: «Masaa, n yeema mì n nuwviaa cuaambɔ laandu sina vɔ dɛnɛ vanapɔnɔ loo, mò va nɔm ikɛi, mò manda nɔm, mò va vɛlɛ hinilan nɔm ikɛi, haliko mi hangullo va nɔm helɔɔ.» 3 Má nuwviaa o lɛŋnde Israɛl-ten kpow nin, má kɔ saalun cuaambɔɔ laandu kɛndɛ-kɛndɔɔ pum Sunɛm, diolan Abisak. Má yaa ndu o masaa lo. 4 Cuaambɔ laandu kalaa ndóò naŋ hɔlla taw. Mó kɔ va masaa mandaa, a ndu diikɔnndo. Kɛ masaa David sina ndu vanalanɔ le. Adoniya, po David-o cɛn cɔlɔba lemasaa 5 Tuma kon, mí kɔl yongaa luɛi Adoniya, po David velu nda Hakit-o nin, mó dimi aa: «Ya co hunɔɔ siŋnɔn masaa ni.» Mó cua ɲɛ ɲaanan soa nan-ndo o pilɛ, vanaa ɲaanun o soa coo-a a langbaa beleŋuɛɛnu, má va kɔlan ndu laci. 6 Adoniya ndóò naŋ hɔlla taw, Absalɔm malɔɔ mɛɛlen mí ndu cua. Lɔ́ɔ́ David fuɲa ndɔ va vɔ yoomu-o, lepilɛ bɛɛ o kpee ndu mò ɲuna ndu kɔlɔ o va tosaa lende-o le. 7 Mí Adoniya ke Yoab po Seruya-o nda Abiatar vana-solia-lasálàá sɔɛi ken, mí nda cɛl ndu diom, má sim ndu kɔɔli. 8 Kɛ nduyɛ, Sadɔk vana-solia-lasálàá, Benaya po Yehoyada-o, Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o, Simei nda Rei a kuubaa cɔvaa David-a kpede, vana-vana sim Adoniya kɔɔli o tuu ndɔ kon coo le. Natan nda Bat-Seba a sim Salomɔn kɔɔli 9 Paale pum, mí Adoniya tuisi kafo bɛndoo o fonda ndáà veelu aa Pow-Culukaa-o, Ɛin-Rokɛl ikɛi. Mó soli sálàá a saa, a navaa tovaa a á navaa celulaa, mó veelu puapilɛa ndɔa kpow, cuavaa masaa David-a pɛɛn, a vanaa baalaa masaa va o tàndá Yuda-o nin-nda kpow. 10 Kɛ o veelu Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o, Benaya a kuubaa cɔwva le. Salomɔn puapilɛ ndɔ bɛɛ sɔla veelu o kafo kon te. 11 Mí Natan kɔ dimul Bat-Seba, kalaa Salomɔn aa: «A tuei pá maa Adoniya, po Hakit-o cua masalen? Nduyɛ hali vana naa bɛndoo David sina vɔ a ndi o kɔɔ le. 12 Lelan, sila ya co nɔm yɔngu-o, a bii ndu pɛ, a ciindiaanin yoomu nɔmndo, mà ciindiaa vɛlɛ yoomu Salomɔn po nɔm-ndo. 13 Kɔ komal masaa David, mà dimul ndu aa: ‹Éé masaa! Éé vana ni bɛndoo! Vɛ̀ɛ̀ o co nɔm te mɛnalan lɔ́ɔ́ kon ya buɛi nɔm laandoo má dimi aa Salomɔn po ni le co hunɔɔ siŋnɔn masaa o fonda nɔmndo, mò cal o kpɛŋɛ nɔm lemasa coo le? Le kɔlɔ yɛɛ Adoniya siŋnun yɛ niko masaa o fonda nɔmndo?› 14 A lonin ndu sɔɛi ken dimullo kpafii, mì ya pila bɛɛ kɔ luɛi, mì dimul ndu sɔɛi pilɛi ken le diomnda nɔmndan peeloo.» 15 O kon mí Bat-Seba kɔ luɛi o masaa David lo cɛinin. David ndóò yuuva nin taw, Abisak Sunɛmnɔ va ndu ikɛi le ndu mandaa. 16 Bat-Seba luɛyɔɔ, mó tundun, mó baŋ vulan masaa o labɛngunin. Mí masaa ɲuna ndu aa: «Yɛɛ nɛ n yeema yɛ?» 17 Mó mulul ndu aa: «Nɔm vana ni bɛndoo pila mɛnalan ya buɛi nɔmndo lɔ́ɔ́ kon o diola Mɛlɛka Hala nɔmndo ni, má dimul-la maa Salomɔn po ni co hunɔɔ siŋnɔn masaa o fonda nɔmndo ni, mò koma cal o kpɛŋɛ lemasaa nin. 18 Kɛ nduyɛ, Adoniya siŋnun nihau masaa. Nɔm yɛ, a sínà a ndi o kɔɔ le. 19 O tuisi kafo bɛndu-bɛndoo mó diw cɔlua taw-taw: navaa tovaa, navaa téndéa celulaa a saa. O veelu cuavaa nɔmnda kpede, o veelu vɛlɛ Abiatar vana-solia-lasálàá a Yoab bolle vanaa cɔwva. Kɛ Salomɔn vana nɔm baala ndu, o veelu ndu le. 20 Nduyɛ, nɔm masaa kínɛí Israɛlla kpow a cal nin tofaa ni le vana koma calnin o kpɛŋɛ lemasaa coo, mò tosa masalen nɔm kɔɔli-o nda cɔmndo. 21 I ce maa te nɔm masaa dem pɛ fuɲaa nɔmaa mamaa ciee-piɔ́m, a co naa koma biyɔɔ naa Salomɔm po ni maa vanaa tosaa lahaki.» 22 Bat-Seba mei bɛɛ sondo le, mí Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o tiiya. 23 Má kɔ dimul masaa aa: «Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o hin.» O kon, mí Natan luɛi, mó tiiya o masaa lo. Mó baŋ vulan masaa o labɛngunin, mó tundu hɔlla lɛŋ. 24 O kon mí Natan dimi aa: «Éé masaa! Mò va maa nɔm dimi ni maa Adoniya siŋnunnin masaa o fonda nɔmndo, mò koma cal o kpɛŋɛ nɔm lemasaa coo ni? 25 Kani o tol hau, mó diw cɔlua taw-taw: navaa tovaa, navaa téndéa celulaa a saa. Mó veelu cuavaa nɔmnda kpede a simlacia vanaa cɔwva, mó veelu vɛlɛ Abiatar vana-solia-lasálàá. A co dioo a kolɔɔ lon ndu o hɔl, a co yoondiaalan aa: ‹Màá masaa Adoniya viow yoomu!› 26 Kɛ ya Natan vana nɔm baala, Sadɔk vana-solia-lasálàá, Benaya po Yehoyada-o a Salomɔn vana nɔm baala, o veelu naa le kafo kon te. 27 Masaa, mò va maa nɔm pila toosiaa sɔɛi ken lende ni? Nduyɛ, a cɔm naa buɛyaa nɔmnda vana hun calnin o kpɛŋɛ nɔm lemasaa coo-o le.» David hɛli Salomɔn le siŋnɔnndo masaa o fonda ndɔɔ 28 Mí masaa David muli aa: «La veelul-lɔ ya Bat-Seba.» Mí Bat-Seba luɛi o masaa lo, mó sim ndu o hɔl. 29 Mí masaa mɛnalan ndu aa: «Te Mɛlɛka baŋa ya o sangalan kpow nin-ndo co yoomu, 30 paalen nden hau, mɛɛ mì peelu sɔɛi yáà yiilu nɔm kpemaa-e! Kani paandu pa ya dimul nɔm Mɛlɛka Hala Israɛlla o hɔl ni maa Salomɔn po nɔm siŋnunnin masaa ya kɔɔli ni, ndu calnin o kpɛŋɛ lemasa coo o fonda nuu ni.» 31 Mí Bat-Seba tundun, mó baŋ vulan masaa o labɛngunin, mó tundu hɔlla lɛŋ. Mó dimi aa: «Masaa, màá vá yoomu le fɛɛn a fɛɛn!» 32 O kon kɔɔli, mí masaa David dimi aa: «La veelul-lɔ ya Sadɔk vana-solia-lasálàá, Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o a Benaya po Yehoyada-o.» Mí vanaa kan hun masaa o hɔl. 33 Mó dimul nda aa: «La mɔɔsiaa vanaa nia baalaa nɛɛ pilɛ, mì la heelu Salomɔn po ni o sofɛlɛ lemasa nuu coo, mì la tol a ndu Kihon. 34 La tiiya pɛ, Sadɔk vana-solia-lasálàá nda Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o a kɔ pɔla ndu lon, o siŋnun masa Israɛlla. O kon kɔɔli, la hɔŋ buloo, la yonnda aa: ‹Salomɔn co nin masaa ni, màá o viow yoomu naa coo!› 35 La cii pɛ, la sim ndu kɔɔli, la hel ciee, o hun cal o kpɛŋɛ ni lemasaa coo. Kani ndu ya hɛli ni mò va simlacinɔ Israɛlla a Yudaa.» 36 Mí Benaya po Yehoyada-o mulul masaa aa: «O naŋ! Mɛlɛka, o co Hala vana ni bɛndoo-o soo sɔɔn mun ni. 37 Màá Mɛlɛka va Salomɔn ikɛi mɛɛ o va nɔm pila ikɛi-yɛ! Màá o soli masale ndɔlen tɔ́ɔ́ mi tɔ́ɔ́ kon hiow tɔ́ɔ́ masale nɔmnden léè nɔ-o!» Salomɔn siŋnun masaa ( 1Dɛnnda lemasalan 29.21-25 ) 38 O kon mí Sadɔk vana-solia-lasálàá, Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o, Benaya po Yehoyada-o nda vanaa cɔvaa va cɛi lemasaa kandaa-a kpow a heelu Salomɔn o sofɛlɛ lemasa David-o coo, má toal a ndu Kihon. 39 Mí Sadɔk vana-solia-lasálàá cua lee macuɛiyo o cɛi-kola-toandaa nin, mó pɔla Salomɔn. Má hɔŋ buloo, mí vannda kpow a yonda aa: «Salomɔn co nin masaa ni. Màá o viow yoomu naa coo!» 40 Mí vannda kpow a va kɔlan ndu kɔɔli, má va sɛ̀ŋndan hɔŋndo. A lo kponyoo tei mí lɛŋnden le va piɔsio o fonda kon. Salomɔn mal Adoniya bɛ ndɔ haki 41 Tuma Adoniya nda vanaa ndóò veelu le kafoo-a va ɲɛdiaa ciiyo dioo-o, má tuɛi vɔkɔ-vɔkɔ kon. Yoab tueyɔɔ diom buloo, mó ɲuna aa: «Ko vɔkɔ-vɔkɔ bɛndu yɛɛ nɛ co yɛ hoo hau ciee?» 42 O mei bɛɛ sɔɛi le, mó ca Yonatan po Abiatar vana-solia-lasálàá hunɔɔ. Mí Adoniya dimul ndu aa: «Poo hun-ndɔ mà dimul naa lavàà ciee, kani langbanɔ kálàá n co ni. I ce maa a yoongu kɛndɔɔ pum n hin ni.» 43 Mí Yonatan mulul ndu aa: «Mbɔ̀ kɛ! Vana naa bɛndoo, masaa David cii Salomɔn siinguu masaa. 44 Sadɔk vana-solia-lasálàá, Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o, Benaya po Yehoyada-o, Keretiia a Peletiia kpow o vem ni má kɔ heelu ndu o sofɛlɛ lemasaa coo. 45 Sadɔk vana-solia-lasálàá nda Natan vana-tɛɛngaa-diom Hala-o kɔ pɔla ndu Kihon le ndu siinguuo masaa ni. Lon nda cɛn nin ni má hel ciee a ɲaaloo, mí vɔkɔ-vɔkɔ kon kɔ tiw ciee kpede. Kponyo kon niaa tuei tueyɔɔ kon nuaa ni. 46 Salomɔn kalaa connun bɛɛ nihau icali o kpɛŋɛ lemasaa coo. 47 Hali vanaa ndɔa baalaa kɔ yil nihau masaa David nuvalio, má dimi aa: ‹Màá Hala nɔmndo soli Salomɔn tɔ́ɔ́ hiovɔɔ tɔ́ɔ́ nɔm óò nɔ-o coo! Màá o luei masale ndɔlen yoomuan hiovɔɔ masale nɔm óò nɔ len coo!› Mí masaa David tundun o kpele ndɔɔ coo, 48 mó dimi aa: ‹Biiloo co le Mɛlɛka, Hala Israɛlla pɛɛn! Kani o hɛli hau vana koma calnin o kpɛŋɛ ni lemasaa coo-o. Nduyɛ, i ce vana kon a lehɔl.›» 49 Mí siòònde bii vanaa Adoniya ndóò veelu-a kpow. Má piɔl, mí vana-vana bii nɛi ndɔ. 50 Mí siòòŋii Salomɔn-nde bii Adoniya. Mó can, mó kɔ bii kpɛ̀ɛ́n fonda-loamaa-lasálàá. 51 Má kɔ dimul Salomɔn aa: «Siòònde bii Adoniya taw a nɔm masaa Salomɔn, háá mó kɔa o fonda-loamaa-lasálàá, mó bii kpɛ̀ɛ́n fonda-loamaa-lasálà kon, mó dimi aa: ‹I faŋan o fondaa ho le, fɔ mì masaa Salomɔn mɛnalan ya maa o diinin ya buɛi ndɔɔ a mɔɛi cɔwve le!›» 52 Mí Salomɔn dimi aa: «Te o yɔŋnun pɛ vana sɔvɛ, mɛɛ hali yiinnde ndɔlen lepilɛ bɛɛ le delnin lɛŋ te. Kɛ te vana saalun pɛ dɛnɛ vɔɔndo o kelaa ndɔɔ nin, mɛɛ o co piɔ́mndo sɔla.» 53 Le hee, mí masaa Salomɔn viam vannda le kɔlan Adoniya tuisio nɛɛ o va o fonda-loamaa-lasálàá coo-a. Má hun a ndu o ndu masaa Salomɔn ndo. Mí Salomɔn dimul ndu aa: «Muungu o nɔm ndo cɛinin.» |
© Alliance Biblique en Guinée
Bible Society in Guinea-Conakry