Ətefɨ̂aʼ 27 - Ŋwàʼlè ə̀ Fèzhə̀ Mkâyn Mə̂ Fèm

Pɔ̂l ə ndò se ndù ə Lûm

¹ Ə̀ tè nyi kə sayne nə ghàs nji ə ngwùʼ ə ndu ə Italì, ə fo tsɛsə̀ Pɔ̂l è ghɨə ndɛ ə̀chaʼə mɔ̀ʼɔghe sê tu ə sesokə̀ʼ eghaʼâkè, zə vəynze e nyi Njolòs. Njolòs tè nyi atu se nɔ̂yn ə sesokə̀ʼ kɛ ə tè tɔŋtə nə, “Anɔ̂yn ə sesokə̀ʼ ə Kaysàkè”

² Ghàs ə ndùə ə njiə ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə endaʼ ə Andɨ̀làmityumzè. Ngwùʼ èghaʼâ kwəynə nə zɨ̂yn tè kàyne nyi èpɨaʼtêzè se ndo ndù etipì ə sòlə̀ wàta apàs endaʼ ə Esiyàkè. Ghàs tè piə ə ndô, ə njìə Àlistakùs. Àlistakùs tè nyi wùə àpàs èndaʼ ə Màsèndonyàkè, mə è ndò pə̂yn endaʼ ə Tèsàlonikàzè.

³ Tuʼfe komtəfe, ghàs ə ndùə fɨə ə Sindɔ̀n. Njolòs tè nyîə kyi ə̀təm əchûŋ ghè sê Pɔ̂l, ə zà vəyn nə è ndu fe sèsoyn sə vəynse, nə ghənə fo vəyn è fɨa kɛ ə è tè làʼà.

⁴ Ghàs ə ke ndò fu, pîza kə fof etɛke tè tsɛ ə ghàs əshi, ghàs ə ndò ə pàmtə̀ tsɛ endomve apàs kɛ ə fofa tè tsɛ̀ va ətəyn etipì apàs endaʼ ə Sàypulòskè. Sàypulòs tè nyi eluʼ mə ə̀ kyìŋ kâ ke m̀mo.

⁵ Fumə, ghàs ə zà etipì ə tso apàs endaʼ ə Sìlisyàkè è kɨsè apàs endaʼ ə Pàmfilyàkè ə tsɛ tɔynə̂ enjwì ə fengwaŋve, ə tyàŋə̀ nji endaʼ ə Milà apàs endaʼ ə Lisiyàkè.

⁶ Tuə sesôkə̀ʼ nə kɛ ə fe ngwùʼ èghaʼâ kwəynə mə è ndò endaʼ ə Àlèksandilyà sè ndùə ə Italì ə ndə̀mə̀ ghàs ətəyn.

⁷ Se ndò famə, ngwùʼ èghaʼâ kwəynə ə kwìə kə è ghàs sechə sechə sə mtuʼ me tsɨ̀əmè tsɔ̀fə kə ghàs ndu fɨ ə tɔ̂ŋ ə Sìnindùs. Kə fo ə tɛke tè tsɛ endomve ə ghàs əshi, ghàs ə tàʼa ndù eshike. Nyiəmə ghàs ə pàmtə̀ tsɛ̂ kə etipì ə tso ndûə endomve elùʼ vɛ ə fofke tè tsɛ̂ va sə ŋaŋ. Ghàs ə tsɛ̀ tɔynə̂ èndomve ə Kɛ̀p Saymòn ə ndùə fɨ apàs endaʼ ə Klîtkè mə ə kyìŋ nga ke m̀mo.

⁸ Ghàs tè kwiə kə ə tetitepìte tsɛ̂ tɔynə̂ əghɛ tɛ, ə kwìə ə pə̀ tânə̀ elùʼ e tɔŋtə nə, “Sɛf Ambòs.” Luʼ nə vɨnə mə tè va sə tyà sê tɔ̂ŋ ə̀ Lasiyà.

⁹ Ghàs ə tə ndam fumə sə ashìŋə̀ etyâkè, ze ə tyə̀ nə ə ndô ndûke èshike, ghɛ epize kaʼa ə ze kyayn sè ghàs kûmə̀ nə Tuʼ fɛ ə tè zhisə̂ shyə̂ zɛ ə fo kûmə̀ Elɛsè ə sepize ə kwùʼ tsɛ. Pɔ̂l ə ke fo etəftê zɨnə̀ sê ghənə pîə nə,

¹⁰ “Ghɔnyì ghɨmə, m fe nə se ndò zôyn se ndù əshi, ghɛ epize kaʼa ə ze kyayn sê ghâsènì. Fɨa vɛ e ve nyi ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə nə̀ pofə, ə ngwùʼ saʼte, ə ghɨə kwute.”

¹¹ Pîza tuə sesôkə̀ʼ nə kɛ ə tàʼa zɨ eghɛ zɛ ə Pɔ̂l tè pîə, ndə̀mə̀ kə àtuə vəynke eghɛ zɛ ə pɛ̀ ngwùʼ èghaʼâ kwəynə yî wùə vɛ ə è tè shɨ̀nə ngwùʼ tè pìə.

¹² Luʼ vɛ ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə tè tyə̂m ətəyn tè vachi eluʼ echûŋvè se ndam ətəyn, kûmə̀ nə fofke tè nyîə nyi tsɛ̂sè. Ghɨ tsɨəghe e kɔ̂ŋɔ̀ nə ə ndùə kə shi əfètəyn ènjwì ə fengwaŋve, kə ndû tayn ə Fonìs ə tyəmte fu. Fonìs tè nyi eluʼ vɛ ə ngwùʼse ghaʼa kwəynəse tè ndùə tyəmə ətəyn apàs endaʼ ə Klitkè, ve kyaʼà kɔʼsə̂, kyaʼà tsosə̂. Ə nyì fumə kə ghənə tè nyi se zaʼâ kə shîŋə̀ kɛ ə fofke tè nyì tsɛsè ətəyn mi.

Fof ə tɛke ə kotê ghə̀ Pɔ̂l ə enjwì ə fengwaŋve

¹³ Foffə̀ fe pɔfe ə nyaʼâ se tsɛ̀ mə fe ndo kɔʼ pə̂yn apàs etyə̀ke. Ghɨ ətəynghe ə fe za ə njiə kə nə kwâʼtè ə ghənə̂zè kàʼa ə ze kwəyn. Ghənə ə shìnə̀ kɔʼsə̂ afɨa kɛ ə ke kyiə tyəmsə ngwùʼ luʼve mɔ̀ʼ, ə pàmtə̀ tsɛ etipì ə tso apàs endaʼ ə Klitkè.

¹⁴ Ə tàʼa mòtè, fof etɛke mə ə tɔŋtə̂ nə, “Fof apàs Ekwùkè” ə ndò pə̂ ə Klît ə nyaʼâ se tsɛ̀ sə atyaʼ sə atyaʼ.

¹⁵ Fof ətəynke ə tə chiyn ngwùʼ èghaʼâ kwəynə. Ndome tè va se ndù èshike apàs kɛ ə fof ətəynke tè pə̂. Ghàs ə zàmaʼà ngwùʼ ətəyn sê fof ətəynke nə ke ndu nâʼàpî ghayn è zə̂ynzè.

¹⁶ Ghàs ə pàmtə̀ tsɛ̂ apàs etyə̀ke ə fendaʼlə̀ fîfe əfètəyn ə tsò, mə tɔŋtə nə Kondà, ə kyîə àzhəm se tsɛ̀ elùʼ vɛ ə fofke tè ngəsə va. Famə ghàs ə mɔ̀msə̀ nâʼà è tyaʼke se fɛtê ə ngwùʼ èghaʼâ zɛ ə tè shìnə pə̀ epàm nə kə è saʼte. Zɨnə mə tè pɔynə̂ va sè ghàs.

¹⁷ Ə shìnə̀ ndzɨsə zə̂yn za ə fɛte kolə ngwùʼ èghaʼâ è kwɨ̀lse. Ghɨ ghɛ ə ghe tè kwâŋə ngwùʼ ə̀təyn e sè fânə̀ kə nə è kàʼa ə è ndu pfɨyn àtuŋ ashəshə ə etipì ə tso endaʼ ə Lipyàzè, ə fàfə tsosə̂ àpâŋ ə sendzɨs kɛ ə tè nyi mə ə kɔʼsê etûə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə se nə̀yn nə kə ngwùʼ nə kwi sə ŋaŋ, ə zà nə ə chiynə kə àfof.

¹⁸ Fof nə kɛ ə faŋa tsɛ kə ndò sə atyaʼ sə atyaʼ. Kə tuʼve zo, ghənə ə komtə̂ fɨsə èfɨa əmɔ̀ʼɔ vɛ ə ve tè nyi ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə, maʼà tsosə̂ ə tsô.

¹⁹ Tuʼve ə pîə ve fɨnə zo ndò etuʼ ekomtəve, ghənə e sè chɔʼtə̂ èfɨa ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə maʼà ə tsosə̂ ə tsô. Ə̀ tè lote mâʼlè tsose ke nâʼà ghənə è fɨa ətəynve sə ghənə ngɨŋ.

²⁰ Tûʼ mɨ̀yn ə tsɛ̀ ndɔ̀ʼɔ wùə sê ghàs fe cho ezhwi kɨ̀sə mlɨ̂, ə tsɛ̂ ndûŋtə̀ nduə kə àfof. Kə ke faŋ sè tsɛ̂ kə sə atyaʼ zâ, ghàs ə fe kə nə ghàs nə̀ zhiə va fɨave.

²¹ Ə nə̀ nə̂ ə̀ nyi epàm kə ghɨ ətəynghe fɨ̂aʼ nâʼà sə aghaf ndɔ̀ʼɔ ghənə zhi fɨake, Pɔ̂l ə ndwìə tyəmə̂ ə ghənə əshi ə pìə nə, “Ghɔnyì ghɨmə, ə fə nyi nə ghàyn zɨ ghɛ zɛ ə m pî, ə ghâsènì tàʼa ndò se ndù ə Klît mə ghâsènì pâʼà pofse fɨave ə tàʼa kyi ekyì ə anjìsè kɨ̂nə̀.

²² M chyatə̂ piə sê ghàyn zôyn nə, ghàyn kol təm ghaynghe kûmə̀ wùə vîvè nə̀ kwuə va, ə̀ nə̀ saʼtə̀ kə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə.

²³ M piə nyi kûmə̀ nə ə̀ va nyi ètuʼve ndâyn, tsì ə̀ Fèzhə̀ Fɛ ə Fe kyi mi, m ngɨmnə̂ Fəynfe ə vâ pə̀yn sê mi.

²⁴ Tsɨ̀ ə̀təyn ə pìə sê mi nə, ‘Pɔ̂l, kə ò fayn. Ò kyi se tyə̂m ə Kaysà əshi. Fe ə ndə̀m kèpi nə nâʼà wùə nə̀ kwu va əfètəyn ə̀ghɨ ghɨ̀yn ə ghâynghə̀ ghənə kwîə əmɔʼ nyi, kûmə̀ ətəm əchûŋ ghɛ ə fe kyi sê ghò.’

²⁵ M piə sê ghàyn, ə ghɔnyì ghɨmə nə, ghàyn kol təm ghaynghe kûmə̀ nə m pomə̂ sê Zhə̀fè, ke nə nâʼà pîghè kyànə̀ kə kə è pì sê mi.

²⁶ Fofke kyi se tə chiynə fɨsə ghâsènì se ndə̀m etipì ə tsô endaʼ zhîze mə ə̀ kyìŋ nga ke m̀mo.”

²⁷ Epàmə m̀tuʼ mghɨm njò sekyàʼ è etuʼve, kə ghàs tè pa nyi ə enjwì ə fengwaŋve ə Andɨ̀lyà, ə fètəyn tuʼ, ghɨ ghɛ ə ghe shìnə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə, e kwaʼtə̀ kə nə ə nyaʼâ se paʼsê etipì ə tsô.

²⁸ Ghənə ə màʼa ndzɨsə̂ tsosə̂ kwɨ̀l ə tsô mə ə kolə̂ fɨa etɨləke ətəyn se fe nə tsò ə̀təyn lɔŋɔ̂ tânə̀ zàyn zə. Ke ə sâŋà tso, ghənə fɨ̀aʼnə̀ fe nə tsò ə̀təyn è ze lɔŋɔ̂ sə semetà m̀ghɨm m̀kyàʼ. Ə mòtə̀ tso kə nyi, ghənə ə màʼà kwəynsə̂, ə fe è ze lɔŋɔ̂ sə semetà m̀ghɨm m̀ta.

²⁹ Ghənə ə zhə̀tə̀ se fayn nə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə nə̀ nduə tsɔsə̀ enyɔyn, ə njìə efɨa etɨleve ekwàʼ mə ə kolə ətə sèkwɨl ə maʼà ndzɨsə tsosə epàmə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə ve ə kyîə tyəmsə ngwùʼ ətəyn, ghənə ə nyaʼâ se tsə̀m nə tuʼve zaŋse zo.

³⁰ Ghɨə ghɛ ə ghənə tè shìnə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə ə̀təyn e kyiŋə se tə ndò. Ghənə ə tsosə̂ ngwùʼ èghaʼâ zɛ ə tsô, kaŋkaŋə̂ nə̂ nə ndûə se tsosê afɨa kɛ ə ke kyiə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə ashi ə ngwùʼke.

³¹ Pɔ̂l ə fe èghɛ ətəyn ə pìə sê tuə sesôkə̀ʼke è sokə̀ʼ sə mɔ̀ʼɔse nə, “Ə ghɨ ghɨ̀nə̀ ə ghe shînə̀ ngwùʼ zɨnə̀ va fa ə fètə̂ ngwùʼ èghaʼâ kwəynə, kə ghàyn ə kwaʼtə̀ nə ghàyn nə̀ zhiə ndò fɨave.”

³² Sokə̀ʼ səteynse ə zɨə za ə se təyntə sèkwɨ̀l sə ngwùʼ èghaʼâ nə sɛ̂, ə zà nə è ndo.

³³ Tuʼve tè zo pə̂ nyi, Pɔ̂l ə chyatə̂ ghənə əkɨ̂m nə ə zhi fɨake. È tè pì sê ghənə nə, “Ghàyn ə ndam zôyn sə mtuʼ mghɨm njòse kyàʼ ndɔ̀ʼɔ zhi fɨake.

³⁴ M chyatə̂ nə ghàyn mɔmse zhi àfɨa. Wùə m̀sɔ̀ŋ kyi se zhi kə è və nyi ètwɔ. Kè nâʼà nyuŋ èmɔ̀ʼ ə ghàyn atu nə̀ njisə̀ va.”

³⁵ Kə Pɔ̂l wàmnè zâ ə njiə àpayn ə kwaŋke ə fo àzɔ̀ŋnè sê Zhə̀fè kè ə ghənə əshi ə pɨaʼtə ə zhə̀tə̀ se zhi.

³⁶ Zɨnə mə ə nə̀ ghənə, ghənə ə kyiə ə̀təm, nâʼàpî ndè ə ghənə ə fètəyn ə zhiə àfɨa.

³⁷ Ghàs tè tsɨ̂ynte nyi ə̀ghɨ ghɨ tepɛ̀ è ghɨ m̀ghɨm m̀sɛ̀mbɛ njòse tufə fu ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə.

³⁸ Ə tè nyi kə nâʼà pîndè zhi kwəyn kə è kyiŋə, ghənə ə fɨsə sèsɔ̀f sɛ ə se tè nyi ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə ə màʼà enjwì ə fengwaŋve kə ngwùʼ zaŋse.

Fofke ə nə̀yn ngwùʼ èghaʼâ kwəynə zɛ ə è sàʼtè

³⁹ Kə tuʼve zo pə̂yn, ghɨ shinə nə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə tè keva nə ə nyi etipì ə tso èkè zə. Pîza ə fe eluʼ fumə etipì ə tso mə ngwùʼ kàʼa è tyəme ətəyn. Ghənə ə saynə̂ nə ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə nyi se nduə fɨ fumə, ə ndu tsɔs zàmaʼà ndu zə̂ynzè fumə.

⁴⁰ Ghənə ə təynte sèkwɨ̀l sə efɨa etɨlə vɛ ə ve tè kyi ngwùʼ èghaʼâ kwəynə, ə maʼà ndzɨsə̂ enjwì ə fengwaŋve. Kèpî fumə ashìŋə̀, ghənə ə zhə̀tə̀ sèkwɨ̀l ə tə èpɨ̂aŋ ə ngwùʼ vɛ ə nə̂ chisə̂ ngwùʼ ətəyn nə è ndu elùʼ vɛ ə kyiŋə. Ghənə ə zhə̀nə̀ èkɔyn ə sendzɨs eghaʼâvè ashi ə ngwùʼke ekwùtwəyn kə fofke nji chiyn ndo ndu è ngwùʼ ə̀təyn əshi sə atyaʼ. Ə̀ nyì fumə ə ghàs tè zhə̀te se ndù etipì ə tsô.

⁴¹ Pîza kə ghàs ndùə, ngwùʼ èghaʼâ kwəynə ə̀təyn ə ndùə pfɨ̂nə̀ etûə àtuŋ ashəshə kyîke etyə̂ m̀mò, shi ə ngwùʼke ə tsuʼə faŋə ə chi, ə tàʼa fɨnə ndù, tsò e nyiŋə pə kyìnə̀ èpam ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə ətəyn sə atyaʼ, sə atyaʼ, ze ə zhə̀tə̀ se sàʼtè.

⁴² Sokə̀ʼ sɛ ə fe zâ sè pɨaʼtə se zhwitə əghɨ ndɛ̂ chaʼ ghɛ nâʼà ə̀kɨ̂m se nə̀yn nə kə nâʼà vîvè nə tàʼa samə ndù etipì ə tsò se tə ndò.

⁴³ Pîza tuə sesôkə̀ʼke e kyiŋə se fiə zà ə Pɔ̂l nə kə zhwi, ə pìə nə kə sokə̀ʼ sətəynse mom ghɛ ətəynze. Ə pɨlə pîə nə nâʼàpî ndè vɛ ə è kàʼa ə è samə tayn fɨ sə shi, è və samə̀ ndûə etipì ə tsô.

⁴⁴ Ə ghɛ ə ghe faŋ fɛte kyî ètim ə mkàʼvè kɨ̀sə èpɨ̂aŋ ə ngwùʼ èghaʼâ kwəynə, ə chùmtə̀ ghənə. Ə̀ nyi zamə kə ghàs əkɨ̂m tè nəyn kə pəyn fɨ etipì ə tso mə ghɛ zhîze paʼà kyàyn se ghàs.