1 Saməyɛl 17 - Ghena ta Shala

David le Goliyat

¹ Pa ka Filisti tsenete mbeli kempa ta nci yitea mpa. Mbe Soko nya mbe Zhəwda tsenete geva hɛ, pa hɛ slekete ghedəkwəa nci kwelɛ yɛ Soko le Azɛka, mbe Ɛfɛs-Damim.

² Pa yɛ Sawəl le mbeli kempa ta ka Israyɛl tsenete geva ba'a menete ghedəkwə kwa zlərəa Hwemeke, pa hɛ pate geva yitea mpa le ka Filisti.

³ Rəgəsə ka Filisti pelɛ ghəa wəmbə laka kwete bela, tsagha ka Israyɛl pelɛ kwete perə, deɓa ya kwelɛ tepe ta nci.

⁴ Pa katsala nya hwa ka Filisti shavenyɛ hwa wəvəsə kezha ghweze mɛ hwa ka Israyɛl. Nde Gat ŋkɛ, Goliyat sləa ŋkɛ, gare mɛtre mahekene nza biya ŋkɛ.

⁵ Kwenə mze kwa tɛawetɛa ya mbe ghə ve ba'a rəbəci kwa jɛpəli jɛpəli ya kənə, gare kiləwə ŋkwaŋemsə nza ɗaŋeɗa ta ŋkɛ.

⁶ Wəshi ya kənəa seɗa ve kala ɓɛrɛ mze kwa ghwə ghwə, megha mze kwa ghwə ghwə ya zleŋgeɗe te wəmbə ve.

⁷ Kala geta ta tsayɛwa ketsa zlave dekea geta megha ta ŋkɛ. Ma ghəa megha shɛ, za ma ke kiləwə mberefaŋe nza ɗaŋeɗa ta ŋkɛ. Te kema ta ŋkɛ dzeghwa nde kele nda geləa ŋkɛ.

⁸ Pa Goliyat ghereŋe, ntake ŋkɛ kazlape nda ghena ke ka sewajɛa ka Israyɛl. Ma ke sha hɛ: «Yitea wa tseɓa geva yɛ kwa zəɗə yitea mpa wa? Nahe 'ya kenza kande Filisti. Ma gheyɛ ne, mbelia Sawəl yɛ. Ntave mə wəndə hwa gheyɛ kasawa sha 'ya yitea mpa.

⁹ Ma kehərəte ɗa ba'a kepeslekɛ ɗa ŋkɛ ne, kaka mavashia ŋayɛ tenza ghen'yɛ. Ama kenza nde 'ya nde hərəte ŋkɛ ba'a nde peslekɛ ŋkɛ ne, kaka mavashia n'yɛ tenza yɛ.»

¹⁰ Ma ke nde Filistia shɛ zhɛkwa: «'Ya kaghweze mɛ kezha pəli nda hawe ke ka sewajɛa ka Israyɛl ɓeshi! Ghwenave ɗa mə wəndə kezha mpa ghen'yɛ le.»

¹¹ Ma kwa fate ghena ta nde Filisti yɛ Sawəl le ka sewajɛa ŋkɛ, benake hɛ va ghazlənə.

¹² Nahe David kenza kawəzege ta nde Ɛfrayim, nya mbe Bɛtelɛhɛm te hɛɗia Zhəwda nya heka mbeli kaZhɛsɛ. Ŋwale deghese ya ve. Kehale hale wəndəa shɛ ba'a zləvə ya te hwa mbeli te vəa Sawəl.

¹³ Nahe ŋwale nyi jama jama ta Zhɛsɛ mahekene kelə kwetere wəmbəa Sawəl yitea mpa, wa nyi sləa ŋwale nyi mahekenea shɛhɛ nyi: Ɛliyab, Abinadab ba'a Shama.

¹⁴ David ya kanya ɓɛhwɛa nci. Ma kwa slənji nyi jama jama nyi mahekene kwetere wəmbəa Sawəl,

¹⁵ mbe nza David kadzeme ghɛa Sawəl kamene nda slene nda tezhɛre geva ŋkɛ kalə kaya wəshia yitenyɛ kwa Bɛtelɛhɛm.

¹⁶ Hɛ wəfaɗemsə menete nde Filisti Goliyat kahende nda geva ke ka Israyɛl masheke le tɛhwɛɗi.

¹⁷ Ma te kwete hɛ ne, ma ke Zhɛsɛ gezete nda ke wəzege ta ŋkɛ David: «Kelete slibə nya nza nya ha nyi kesere sere ba'a 'yɛmbe dəghwəa ɗafa meŋe kwa, keleghe nda hɛ kahe kahe kalə kadzembe ghedəkwə ke ka kesaka meyɛ ŋa.

¹⁸ Kelete nda mɛmre ŋ'wa nyi meŋe nyi, keleghe nda hɛ ke wəndəa kwelea nci. Katenewe ka kesaka meyɛ ŋa na kenza nde kwelɛŋe hɛ ba'a katekele ɗa wəsə nya nza 'ya kaɗepete kwelɛŋea nci te na kase.

¹⁹ Katesləyi hɛ na le Sawəl ba'a ka sewajɛa pɛtɛa ka Israyɛl kwa zlərəa Hwemeke kampa le ka Filisti.»

²⁰ Pelɛhetɛme David sate te ŋkwa masheke masheke, pa ŋkɛ dapave nda wəshi keseɗa ta ŋkɛ ke kwete nde ya wəshi, pa ŋkɛ kelete wəshi nyi ghwenakɛ mbeli le kala nya gezete nda yitenyɛ Zhɛsɛ. Ma kwa ntsehe ŋkɛ te ŋkwa kempa ne, mbe shave ka sewajɛ kapate geva yitea mpa ba'a mbe tsa kaka kempa hɛ.

²¹ Pa ka Israyɛl ba'a ka Filisti nderete geva yitea mpa kewəvəsə kewəvəsə, kwa ntsə kwa ntsə.

²² Pa David veyi wəshi nyi keleghe ŋkɛ yitea wəndə nya keya wəshia ka sewajɛ, cape ŋkɛ le hwɛ kalə sha ka sewajɛ. Ntsehema ta ŋkɛ ne, pa ŋkɛ 'yɛwete nza ta kwelɛŋe ta ka kesaka meghekɛ.

²³ Ma mbe geze nda ghena ŋkɛ ke hɛ, pa katsala nya hwa ka Filisti, nya heka mbeli kaGoliyat, nde meleme ta Gat dzate te kema ta ka sewajɛa nci. Ntake ŋkɛ kaghweze mɛ hwa ka Israyɛl kala nya ghalanza, kafefa David.

²⁴ Ma kwa nakɛ wəndəa shɛ ka Israyɛl, kweracɛ hɛ le hwɛ kwa zhɛ nda ghazlənə kwele kwele ke hɛ.

²⁵ Ma ke ka Israyɛl: «Nahe yɛ kenakɛ wəndə nya kasame na? Yitea yiɗə ka Israyɛl same ŋkɛ! Kateve nda mcɛlə meghe kwele kwele ke wəndə nya ketepesle ŋkɛ. Kateve nda wəzha ta ŋkɛ ŋkɛ ba'a katezhɛne mbeli nyi ki ghɛa yitenyɛ katsehe jaɓeregwale mbe hɛɗia ka Israyɛl we.»

²⁶ Ma ke David 'yɛwete va ka sewajɛ nyi tagha vare: «Wa yateɗa nda mbeli ke wəndə nya kepeslekɛ nde Filistia shɛ ba'a ketewa ŋele nya te ka Israyɛl wa? Wa ŋkɛ nde Filisti nya keslamtema mɓɛta nya, nda ŋele ka sewajɛa Shala teghweme ŋkɛ wa?»

²⁷ Ma ke mbeli zhɛnete nda ghena nya kwetɛŋe: «Nya ya kawəsə nya temene nda mbeli ke wəndə nya kepeslekɛ ŋkɛ.»

²⁸ Ama pa Ɛliyab, wəza meghekɛ nya kwele fate ka'yɛwe ghena ŋkɛ va ka sewajɛ, pa ŋkɛ hwepete wənə va David, ma ke shɛ: «Wa raberə nda se ŋa na teke tse wa? Ke wa ŋkɛ sərəakɛ nda wəshi keseɗa nyi ɓɛhwɛ ɓɛhwɛ nyi na kwamte te ɓerama wa? Nahe 'ya keɗepe kele ghə ta ŋa ba'a zəzə kwa ndiremi nya kwa wənəa ŋa! Kezha newe mpa sawa ŋa na.»

²⁹ Ma ke David zhɛnete: «Wa ghena nya bezemte 'ya tse wa? Deke ghena kwetɛŋe ya'yɛwete 'ya.»

³⁰ Pa David zhɛrave nda wəmbə ke wəza meghekɛ, pa ŋkɛ 'yɛwete ghena shɛnyɛ va kwete sewajɛ. Pa ŋkɛ zhɛne ka'yɛwete tsagha shɛ va kweci ka sewajɛ. Pa mbeli zhɛnete nda kala kwa ghate ta ghena.

³¹ Ma kwa fate ghena nya gezete David mbeli ne, pa mbeli lə kagezete nda ke Sawəl, pa ŋkɛ ghwenakɛ ŋkwa kezha heka ŋkɛ.

³² Ma ke David sha Sawəl: «Yagha wəndə kabenake va nde Filisti nya! Katelə nde mene slene ta ŋa kampa le.»

³³ Ma ke Sawəl shɛ: «Dewə na kempa le nde Filistia shɛ, kwa nza ŋkɛ wəzege nya ɓɛhwɛ na. Ama gheŋkɛ ne, wəndə kempa ŋkɛ se kawəzege.»

³⁴ Ma ke David sha Sawəl: «Wəshi keseɗa ta yiteyɛ ɗa yase nde mene slene ta ŋa kaya. Ma vəa ŋkwa nya se nivɛrə keɗema mtsekwele kakese kwete hwa hɛ ne,

³⁵ kahwɛ 'ya kwa sebe ta ŋkɛ, kampa ŋkɛ 'ya ba'a kazləgwə təmə 'ya shave mbe mɛ ve. Ma kezhɛrete geva ŋkɛ kaɗa ɗa ne, kakese ŋkɛ 'ya mbe welɛ ba'a kapesle ŋkɛ.

³⁶ Tsetse se nde mene slene ta ŋa kampə yɛ nivɛrə ba'a yɛ mtsekwele. Kala kwete wəndəa nci tenza nde Filisti nya keslamtema mɓɛta nya, kwa nza ŋkɛ nahe ŋkɛ keŋelekɛ ka sewajɛa Shala teghweme.»

³⁷ Ma ke zhɛkwa: «Ma Mahwətə nya kembelete ɗa va pela ta nivɛrə ba'a ŋa mtsekwele ne, katembele ɗa ŋkɛ va nde Filistia shɛ perə.» Tagha gɛ, ma ke Sawəl sha David: «Kwiɗi, pa Mahwətə nza le gha!»

³⁸ Pa Sawəl seɗave nda lekwesa kempa ta ŋkɛ, pa ŋkɛ sha kwenə mze kwa ghwə ghwə mbe ghə ve ba'a pa ŋkɛ seɗaghe nda rəbəcia ŋkɛ.

³⁹ Pa David hwepete kafayɛa Sawəl hwa hwə le hətə dzawa te lekwesa ta ŋkɛ, ntəŋə ŋkɛ yitea dzeghe dzeghwa le, ama kapesle ŋkɛ yite, va nya senevema ŋkɛ we. Ma ke David sha Sawəl: «Kashɛ 'ya dzeghwa le wəshia shɛhɛ we, kegha 'ya kadzeghakɛ hɛ we.» Pa ŋkɛ seɗemte hɛ ba'a sərəakɛ hɛ tagha.

⁴⁰ Pa ŋkɛ kelete geta ta ŋkɛ yitea dzeve, tsehave pelɛ nyi shɛanɛa shɛanɛa mcɛfe mɛa hələ ba'a beteyi hɛ kwa slibə kedzemte yitea wəshi ta ŋkɛ. Cape ŋkɛ kadzeyi sha Goliyat le kwa beza pelɛa ŋkɛ yitea dzeve.

⁴¹ Kahende nda geva Goliyat ɓɛhwɛ ɓɛhwɛ ke David, te kema ta ŋkɛ nde kele nda geləa ŋkɛ kadzeghwa.

⁴² Pa Goliyat nakɛ David. Ma kwa nakɛ ŋkɛ ŋkɛ ne, ntake ŋkɛ kayiɗə ŋkɛ va nya nza ŋkɛ kadɛgwə, nahe ŋkɛ kenza rasle ba'a kendeɗenyɛ.

⁴³ Ma ke Goliyat sha David zlape zlape: «Kelɛ 'ya nda se na sha 'ya le geta na?» Pa ŋkɛ bezlakɛ ŋkɛ le sləa yɛ shala ta nci.

⁴⁴ Ma ke sha David zhɛkwa: «Seyi ɓeshi, kateve nda slia geva ta ŋa 'ya ke yɛ zleŋa ba'a ke wəshi keseɗa nyi hwa gamba.»

⁴⁵ Ma ke David sha nde Filisti nyagha: «Le kafayɛ, megha ba'a kwete wəsə kempa kala megha se na sha 'ya, ama 'ya ne, kalə 'ya sha gha te sləa Mahwətə nde berete, Shala ta ka sewajɛa ka Israyɛl, nya ŋelekɛ na.

⁴⁶ Ɓəshi veci ne, nahe Mahwətə keveyi ŋa mbe dzeve ta ɗa: katepesle ŋa 'ya ba'a katesla ghə 'ya te gha. Ɓeshi nya ne, kateve nda mbeli nyi kempə mpəa ka sewajɛa ka Filisti 'ya ke yɛ zleŋa ba'a wəshi keseɗa nyi hwa gamba. Tsagha gɛ ne, kateɗepe mbeli nyi te hɛɗi Shala ya va ka Israyɛl.

⁴⁷ Kateɗepe ka Israyɛl nyi ketsene tsene teke kaɗema laka kafayɛ ba'a megha nza Mahwətə kaveyi wəndə kande hərə ŋkwa. Ama Mahwətə ne, gheŋkɛ nde sleke mpa, kateve ŋayɛ ŋkɛ mbe dzeve ta n'yɛ.»

⁴⁸ Ma kwa slekete geva Goliyat kahende nda geva ke David, pa David ntsəte geva le hwɛ kadzete ŋkwa kempa yitea nde Filistia shɛ.

⁴⁹ Pa David heyi dzeve kwa slibəa ŋkɛ, pa ŋkɛ kelakame pelɛ same kwa ba'a bezate le kwabeza pelɛ. Pa ŋkɛ bezamte ŋkɛ mɛa kema, lɛame pelɛa shɛ dzembenyɛ mbe kema ta Goliyat. Ŋgwape Goliyat teɗenyɛ njifə kema mbe hɛɗi.

⁵⁰ Tsagha ne, le kwabeza pelɛ ba'a pelɛ hərəte ba'a peslekɛ Goliyat David, kaɗema kafayɛ yitea dzeve ve.

⁵¹ Cape David le hwɛ, ghereŋe ŋkɛ kənəa Goliyat, pa ŋkɛ nteɗehwe kafayɛa ŋkɛ shave mbe kwəɓə ba'a slamte ghə te. Ma kwa nakɛ ka Filisti nahe katsala ta nci kemte ne, kwesayɛ hɛ le hwɛ.

⁵² Tereŋe ka sewajɛa ka Israyɛl le ŋa ka Zhəwda yitea ka Filisti, kɛake hɛ sha lewela kezha keka hɛ dzawa va zlərə hwa'a kwa ŋkwa kedzembe Ɛkron. Kwele kwele ka Filisti nyi kempə kwa hweŋkwa ta Sha'arayim ba'a se mbe Gat hwa'a kwa Ɛkron.

⁵³ Ma kwa kekamte hɛ ka Israyɛl cakeɗake ne, pa hɛ zhɛneke geva ba'a fəhwe wəshi nyi mbe ghedəkwəa nci.

⁵⁴ Tape David kelete ghəa Goliyat kadzeme Zhɛrəzalɛm, pa ŋkɛ beteyi wəshi kempa ta nde Filistia shɛ mbe cɛ lekwesa ta ŋkɛ.

Zhonatan kakese mcɛ le David

⁵⁵ Ma kwa nakɛ David Sawəl kajive sha nde Filisti nyagha, ma ke 'yɛwete va Abnɛr, wəndə nya te ghəa ka sewajɛ: «Ŋa wa wəzege nya wa Abnɛr?» Ma ke Abnɛr shɛ: «Meghe yawe, keɗepe kwete 'ya hwe we!»

⁵⁶ Ma ke meghe sha Abnɛr: «'Yɛwete kenza ŋkɛ ŋa wa ŋa wa dɛgwəa shɛ.»

⁵⁷ Ma kwa zhɛreke geva David se kwamte kwa peslekɛ Goliyat ŋkɛ, pa Abnɛr zelete ŋkɛ ba'a keleghe nda ŋkɛ ke Sawəl. Mba ghəa nde Filistia shɛ mbe dzeve ta David.

⁵⁸ Ma ke Sawəl shɛ: «Wəzege ta ɗa, ŋa wa na wəzege wa?» Ma ke David shɛ: «Wəzege ta Zhɛsɛ, nde Bɛtelɛhɛm nya kemene ŋa slene 'ya.»