Shwèʼ 13 - The New Testament in the Babanki language

Viʼi vəbyɨməvə a Antìyòk tsuʼ Balnabas wenə̀ Saul ə̀ tɨm

¹ Andìʼ a ntsèntə̀ viʼi vəbyɨməvə a ghə̀ ndiʼ a Antìyòk, viʼi vətsenvə ndiʼ tsu shə̀ʼtə ntɨm Nyìngòŋ, vətsenvə diʼ ndìʼsə̀sə à viʼi vəbyɨməvə. Andìʼ Balnabas nə̀ Simìyòn a və ndzàŋə̀ wen nə̀ Wù Fenə, nə̀ Lusyòs a ghə̀ nlu fa Silen, nə̀ Manen a ghə̀ nkwi wenə̀ gumnà Helòd, bènə̀ Saul.

² Ando vəwenə nghoʼsə̀ Nyìngòŋ be bamə chʉ̀, Kəzhwì kə ŋwòʼəkə vì ə̀ gàʼ à vəwenə la, “Ghə̀ŋ tsuʼ Balnabas wenə̀ Saul, vəwenə nè shwèʼ yi a mà kəŋə la vəwenə nè.”

³ Andìʼ ando vəwenə mbam li chʉ̀ bè jɨ̀m myètə̀ vəwenə ghʉ avu vəwenə a tʉ Balnabas wenə̀ Saul mù gàʼ la vəwenə dyʉ̀ ə nè shwèʼ ayi.

Balnabas wenə̀ Saul shə̀ʼtə̀ Ntɨm ə Jùŋ a Saybùs

⁴ Kəzhwì kə ŋwòʼəkə tɨm Balnabas wenə̀ Saul vəwenə shiʼi a ntə̀ʼ Selusìyà ə̀ kwen a kànuʼ ə̀ dyʉ̀ a loʼ Saybùs, ghə̀ diʼ a ntìntìn à mù.

⁵ Vəwenə nè dyʉ̀ zaʼa a ntə̀ʼ Salamìs a Saybùs ə̀ kwen tsu ə̀ shə̀ʼtə̀ ntɨm Nyìngòŋ a aloʼ ntsèntə̀ Vəjew. Vəwenə ndiʼ wenə̀ və Joyn Mak, a ghə̀ njèʼè gyàmtə̀ vəwenə.

⁶ Vəwenə shə̀ʼtə̀ ntɨm ə jùŋ ayì chò fa aloʼ ayi dyʉ̀ zaʼa a ntə̀ʼ Bafòs ə yen wu Jus tsen tsu a ghə̀ nshəŋə fənyoʼ ghʉ la yì dìʼ nshə̀ʼtə̀ ghoʼo. Zhiʼ wen ndìʼ Bal-Yesò.

⁷ Andìʼ wu ndoŋə wìʼ a ghə̀ nsoʼo shyə loʼ ayi a zhiʼ wen ndìʼ Segius Bolus, ghə̀ tofə no nànto. Segius Bolus ndzàŋ Balnabas wenə̀ Saul la vəwenə vì ə̀ shə̀ʼtə̀ kənyʉ̀ kə Nyìngòŋ à yì.

⁸ Wù fənyoʼ ghèn a zhiʼ wen mbe ndìʼ Elimas, a gàʼa Glis sə tàʼsə̀ Balnabas wenə̀ Saul la kə vəwenə a shə̀ʼtə̀ ntɨm jùŋ ayì, lobtə̀ wìʼ yì a ghə̀ nsoʼo shyə loʼ ayi ndi kə ghə̀ à byɨmə à Yesò.

⁹ Kəzhwì kə ŋwòʼəkə lwin a tyɨm Saul a zhiʼ wen bè ndìʼ Bol, ghə̀ ki dyʉ̀sə̀ nə̀ wù shəŋə fənyoʼ yì tò fəchìʼ,

¹⁰ ə̀ gàʼ à wen la, “Wù dìʼ alə̀, diʼ wù Deblə̀, wù ko kòŋ əyen kənyʉ̀ kə jùŋə kə no mpfen. Wù kɨ li jisə mənàŋ sə byɨsə no sətsèm, be mwòmsə əkaʼsə nyʉ̀ nəmwèʼè kùmə̀ Bobo a ndzɨ̀ŋsə.

¹¹ Bobo a ku ngəʼ à wù luwèn ə nè wù shɨf kènla wù be a nyenə shi a kətemə kə zhʉ kətsenkə.” Tò a zhʉ ayì, kəlam kə fenəkə chiʼtə ashɨ wen ghə̀ shɨ̀fkə̀, ghə̀ sə jèʼè mwòmtə̀ shì, kəŋə wìʼ ə ghə̀ ngùftə̀ wen fa kwoŋ dìʼì jì à wen.

¹² Wìʼ yì a ghə̀ nsoʼo shyə loʼ ayì zhʉ ziʼi byìʼì Bobo be yèn nyʉ̀ vyi a və nchò ə̀ sə diʼ nə̀ kaynə, mù byɨmə à Bobo.

Bol wenə̀ Balnabas shə̀ʼtə̀ Ntɨm Jùŋ a Antìyòk a Bisidiyà

¹³ Bol wenə̀ viʼi jèʼ wen vi kwen a kànuʼ a Bafòs ə̀ dyʉ̀ a ntə̀ʼ Bègà, a loʼ Bamfiliyà. Joyn Mak ghʉsə vəwenə tsu ə̀ bwènə̀ dyʉ̀ a Jelusalèm.

¹⁴ Vəwenə lù fa Bègà ə̀ kuʼ ə̀ dyʉ̀ a Antìyòk yì a ghə̀ ndiʼì a loʼ Bisidiyà. A sə ndiʼ a kətsi kə zhʉtə kə viʼi Islel, vəwenə dyʉ̀ kwèn a ngə̀ŋ ntsèntə̀ ə̀ shiʼi ŋwʉʼʉ a nse.

¹⁵ Və dzàŋ nyʉ̀ fa ŋwàʼlə̀ soʼ Mosìs bènə̀ fa vəŋwàʼlə̀ və nshə̀ʼtə̀ sə ghoʼkəsə, viʼi vyi a və ntisə nyʉ̀ a ngə̀ŋ ntsèntə̀ tɨm wìʼ la ghə̀ gàʼ à vəwenə la, “Vəlèmə̀ vyesə, a zhʉ a ghə̀ŋ kiʼi kənyʉ̀ əgàʼ a kə a gyàmtə̀ ətosə byɨmə viʼi venə, ghə̀ŋ ə gàʼa.”

¹⁶ Bol lù tɨ̀mə ə̀ chìʼ vəwenə ə̀ nə̀ʼ kəvu kə wen ə̀ gàʼ la: “Vəlèmə̀ vwomə viʼi Islel nə̀ viʼi tɨm vətsèm a və ghoʼsə̀ Nyìngòŋ a shèn, ghə̀ŋ zhʉtə kənyʉ̀ a mà kəŋə əgàʼ.

¹⁷ Nyìngòŋ yì a viʼi Islel ə ghoʼsə̀ nlù tsuʼ viʼi Islel və mbì, ə̀ nè vəwenə sə diʼ no loʼ ghoʼoghə a tʉʼ yì a vəwenə ntsi a nə̀ viʼi tɨm a loʼ Ijìb. Nyìngòŋ lù shìsə̀ vəwenə fà loʼ Ijìb nə̀ kədyòʼ kə fàynsə kì a ghə̀ kiʼì.

¹⁸ Ghə̀ faŋ ə sə gyàmtə̀ vəwenə a nse zɨm a ngwʉ̀ʼsə məwum nkàʼ no tè ando vəwenə nghàmə̀ wen.

¹⁹ Ghə̀ bè byɨsə təloʼ sòmbo a Kanà ə̀ lyɨ̀ shi vi ə̀ kù la a nkiʼ viʼi wen.

²⁰ Nyʉ̀ avenə no tsèm nchò a tì ngwʉʼ ghɨ kàʼ nə̀ məwum ntàyn. “Fa yì bàm, Nyìngòŋ ku viʼi la və ntisə̀ vəwenə. Viʼi a vyi sə soʼo vəwenə əkuʼ zaʼa a tʉʼ Samwèl, andiʼì nshə̀ʼtə̀ ghoʼo.

²¹ Viʼi Islel avenə gàʼ la və ku fòyn à vəwenə: Nyìngòŋ tsuʼ Saul, wàyn Kish a andiʼì wù ngwàʼa ngə̀ŋ Benjamìn ə̀ kù la ghə̀ nsoʼo vəwenə. Ghə̀ soʼ vəwenə a ngwʉ̀ʼ məwum nkàʼ.

²² Nyìngòŋ shiʼsə Saul ə̀ ghʉ̀ Devìt la ghə̀ nsoʼo vəwenə, mù gàʼ nyʉ̀ venə byìʼì wen la, ‘Mà yen li la Devìt, ə wàyn Jesì dìʼ nki wìʼ a ma kòŋə̀. Ghə̀ nè no nyʉ̀ tsèm a mà kəŋə la ghə̀ nè.’

²³ Nyìngòŋ nghʉ li la ghə̀ lu tsuʼ wìʼ mu ghə̀ lù fa ngwaʼa ngə̀ŋ Devìt, la ghə̀ bwòŋsə viʼi Islel. Wìʼ aghèn diʼ Yesò.

²⁴ Mi bu Yesò sə zìtə̀ shwèʼ wen mu Joyn wù ku à mù ziʼi li viʼi Islel la vəwenə kwitə tətyɨm tə vəwenə fà vəwenə a mbyɨsə ə̀ shì mu.

²⁵ Andìʼ ando Joyn ə mwètə̀ dyʉ̀ nə̀ shyèʼè wen, ghə̀ bèm à viʼi la, ‘Ghə̀ŋ ə kwòʼtə̀ la mà dìʼ ndò? Mà ko dìʼ wìʼ yì a ghə̀ŋ ə kwòʼtə̀ la mà diʼi wen lì. Wìʼ ayì vì fà mò bàm, kò ndiʼ la mà kwʉʼʉ li əzàytə mpfʉ̀sə gwʉsə wen.’

²⁶ “Vəlèmə̀ vwomə, vunə Ablaham, bènə̀ viʼi tɨm no vətsèm a və diʼ a shyə̀, ghoʼsə̀ Nyìngòŋ, ntɨm jùŋ ghèn a ghə̀ vì nə̀ bwòŋ à viʼi dìʼ mu və tɨm à vəghəŋ.

²⁷ Viʼi vi a və ntsi a Jelusalèm nə̀ viʼi a və nsoʼo vəwenə nko kɨ la Yesò ndìʼ Mbwòŋsə̀: Vəwenə mbe zhʉ kò vəwenə lu nkɨ nyʉ̀ vyi a nshə̀ʼtə̀ sə ghoʼkəsə nlù nyòʼ ə̀ ghʉ, və sə dzàŋə̀ no mətsi mə nzhʉtə mə̀ vəwenə ntsèm. Alì vəwenə nè la nyʉ̀ vyi a nshə̀ʼtə̀sə nlù nyòʼ byìʼì Yesò kwʉʼ no tsèm a ji la vəwenə nzhwi li wen.

²⁸ No tè ando vəwenə nko dìʼ kənyʉ̀ kì a Yesò mbyɨsə, vəwenə nsensə li Bilate la ghə̀ nè və zhwi wen.

²⁹ Vəwenə nè nè nyʉ̀ vyi no tsèm a və nlù nyòʼ a Ŋwàʼlə̀ Nyìngòŋ byìʼì wen, ndzɨ̀mtə̀sə bàm wen sətsensə shiʼsə bvenə wen fà kəntò ə̀ bvɨmə.

³⁰ Nyìngòŋ nè ghə̀ lù fà pfʉ,

³¹ ə̀ dìʼ wèn wen a mətsi no nghoʼo à viʼi vi a wenə̀ vəwenə nlu fa Galìlì a muʼu ə̀ kuʼ dyʉ̀ a Jelusalèm. Vəwenə ti luwèn a nə̀ viʼi vəyenəvə nyʉ̀ a vyi byìʼì wen à viʼi Islel.

³² Yès dìʼ a shèn luwèn əshə̀ʼtə̀ ntɨm ə jùŋ ayì à ghə̀ŋ, andiʼ yì a Nyìngòŋ nlù ghʉ wenə̀ vətìʼ və vəghəŋ viʼi Islel və mbì.

³³ Ghə̀ lwinsə li kənyʉ̀ akì luwèn à vəghəŋ vunə vəwenə, a ji la ghə̀ lusə̀ li Yesò fà pfʉ, tò ando və nyòʼo a kənkùmtə̀ kə ŋwàʼlə̀ Salm la: ‘Mà lyɨ li wù a nə̀ Wàyn ghom, əzìtə̀ fa layn, mà dìʼ Tìʼ wu.’

³⁴ Nyìngòŋ dìʼ mu ghə̀ ngàʼa li la ghə̀ lu bwòŋsə Yesò fa pfʉ, ko ndiʼ la ghə̀ a fwè a tì nse. Ghə̀ ngàʼa la: ‘Nəmwèʼè, ma ku mbwaʼmə̀ ŋwoʼo ghom à ghə̀ŋ a mà nlù ə̀ ghʉ yo Devìt.’

³⁵ A diʼi ndə̀ŋndəŋ ando ghə̀ mbè gàʼ a kəshi kə ŋwàʼlə̀ kətsenkə la: ‘Wù ko a ghʉsə bvenə ə wù shwèʼ wù jùŋ la ghə̀ fwe.’

³⁶ Və nko nyòʼ alə̀ byìʼì Devìt byìʼàndo ghə̀ nshyèʼè ando Nyìngòŋ nkəŋə ə̀ pfʉ, və bvɨ̀mə̀ wen ə̀ boʼsə a mbyɨ̀ vətìʼ və wen ə və mbì, bvenə wen fwè,

³⁷ alì wìʼ yì a Nyìngòŋ nè ghə̀ lù fà pfʉ, nko fwè.

³⁸ Ghə̀ŋ nkɨ lì nəmwèʼè a vəlèmə̀ vwomə la, Nyìngòŋ lyesə li nyʉ̀ byɨvə ghə̀ŋ byìʼì kənyʉ̀ kì a Yesò ghèn nlù nè, a diʼì kənyʉ̀ kì a ma gàʼà à ghə̀ŋ luwèn.

³⁹ Kə be dìʼì la no ndò à ghə̀ lyesə wen, ghə̀ à bwòŋsə̀ wen fà wen a nyʉ̀ byɨvə a soʼ Mosìs nko zì ghə̀ bwoŋsə.

⁴⁰ Ghə̀ŋ ntùʼmə̀ lì la kə kənyʉ̀ a nshə̀ʼtə̀sə ghoʼkəsə nyòʼo kə à fʉ̀ à ghə̀ŋ. Vəwenə nyòʼo la, Bobo Nyìngòŋ gàʼ la:

⁴¹ ‘Ghə̀ŋ venə, a ghə̀ŋ ə gaʼa mbyɨ byìʼì nyʉ̀ vyi a ma gàʼà. Ghə̀ŋ zhʉtə a! Ghə̀ŋ lu kaynə tò kanə ə kaʼa pfʉ byìʼàndo mà nè shwèʼ à ghə̀ŋ luwèn, a və yì shə̀ʼtə làynsə tè laynsə a ghə̀ŋ kò ghə̀ŋ à byɨmə.’”

⁴² Bol wenə̀ Balnabas nè sə mfʉ̀ fà ngə̀ŋ ntsèntə̀ ayì, viʼi sə sensə̀ vəwenə la vəwenə nè bwènə̀ vì a kənkùmtə̀ kə kətsi kə zhʉtə kə bè shə̀ʼtə̀ kwʉ̀ʼsə nyʉ̀ vyi a vəwenə nshə̀ʼtə̀ li.

⁴³ Viʼi nè gə̀sə̀ fà ngə̀ŋ ntsèntə̀ yì, viʼi Islel dzɨ̀mtə̀ dyʉ̀ nə̀ Bol wenə̀ Balnabas no vəghoʼo. Vəwenə ndìʼ wenə̀ viʼi tɨm vətsenvə a və kwitə li sə diʼ tò nə̀ viʼi Jus. Bol wenə̀ Balnabas sensə viʼi a vyi la vəwenə ghʉ tətyɨm tə vəwenə ntsi tò a ti boŋə tyɨm Nyìngòŋ.

⁴⁴ Kətsi kəzhʉtə kə kì nè vi, nghoʼo viʼi fʉ̀ fa ntə̀ʼ ayì əvi zhʉtə kənyʉ̀ kə Nyìngòŋ.

⁴⁵ Viʼi Jus vətsevə nè yèn ando nòyn viʼi nghoʼo, sə kiʼ kənghə̀ʼ mù zìtə̀ sə gàʼà nyʉ̀ byɨvə byìʼì nyʉ̀ a Bol ngàʼà, be telə wen.

⁴⁶ Bol wenə̀ Balnabas be sə̀ tùʼù shə̀ʼtə̀ dyʉ̀ tò a mbì la, “Kə tə bòŋ ando yès tə shə̀ʼtə̀ ntɨmə Nyìngòŋ à ghə̀ŋ a mbì, alì ghə̀ŋ ntensə sə dìʼì la ghə̀ŋ ko kwʉ̀ʼ ə lu kiʼi bwòŋ yi a ghə̀ faŋə̀ fa ghanə mùʼ lì. Yès a ghʉsə ghə̀ŋ luwèn ə dyʉ̀ à viʼi tɨm.

⁴⁷ A lè kənyʉ̀ a Bobo gàʼa li ə̀ nku a soʼ à yès. Ghə̀ ngàʼa li la: ‘Mà nè la ghə̀ŋ ndiʼ bayn à viʼi tɨm ndi no viʼi vətsèm a mbi bwoŋ byìʼì ghə̀ŋ.’”

⁴⁸ Viʼi tɨm nè zhʉ̀ kənyʉ̀ akì sə saŋlə no nànto be bwomsə̀ ntɨm jùŋ Bobo. Viʼi a Nyìngòŋ ntsuʼ li la vəwenə lù kiʼi bwòŋ a ghə̀ ko lu mè byɨmə à Bobo Yesò.

⁴⁹ Ntɨm Bobo sàykə̀ dyʉ̀ no a shì tsèm a shyə ayì.

⁵⁰ Viʼi Jus venə sə bosə nghoʼo viʼi a ntə̀ʼ ayì nə̀ kì və ghoʼkəvə a və ngumlə̀ Nyìngòŋ la vəwenə nku ngəʼ à Bol wenə̀ Balnabas. Viʼi avenə mù dzɨ̀m ə̀ shìsə̀ vəwenə fà ntə̀ʼ ayì.

⁵¹ Viʼi ntɨm Yesò a vyi ghòmtə̀ kəbyìʼ kə ntə̀ʼ akì fà vəwenə aghʉ ədìʼ la kə faŋ à vəwenə, ə̀ lù dyʉ̀ a ntə̀ʼ Ikonùm.

⁵² Ndzɨ̀mtə̀sə bàm Yesò shì a sə ndìʼì a Antìyòk faŋ a bàm sə saŋlə̀ no nànto, Kəzhwì kə ŋwòʼəkə be tisə vəwenə.