Ŋwàʼlə̀ Luk 6 - The New Testament in the Babanki language

Kəngùmə̀ byìʼì kətsi kəzhʉtə və Jus

¹ Tʉʼ layn a kətsi kəzhʉtə kətsenkə, Yesò wenə ndzɨ̀mtə̀sə bàm wen sə nchò fa mbwaʼ sɨm asodyə tsen ghə̀, ndzɨ̀mtə̀sə bàm wen sə kwàʼtə̀ tʉ vi, shìsə̀ pfiʼi.

² Viʼi Falàsi və tsen və bèm à vəwenə la, “Byìʼì ghò a ghə̀ŋ nè kənyʉ̀ a kətsi kəzhʉtə kə a soʼ ko byɨmə a?”

³ Yesò bwènsə̀ bèm à vəwenə la, “Ghə̀ŋ ko dzàŋ əzhʉ kənyʉ̀ kyì a Devìt ne ando jɨ̀ŋ nzafə wen wenə viʼi wen lo?

⁴ Ghə̀ kwen a ngə̀ŋ Nyìngòŋ, ə lyɨ̀ kəbayn a və nku à Nyìngòŋ ə zhɨ wenə viʼi wen a soʼ ndìʼ la à diʼi zhɨ tò vəpfèm və ngə̀ŋ Nyìngòŋ.”

⁵ Ghə̀ gàʼ alə̀ mù gàʼ a vəwenə la, “Wàyn Wìʼ kìʼ kədyòʼ ənè no ghò a kətsi kəzhʉtə kə.”

Yesò chʉʼ wìʼ a kətsi kəzhʉtə kə və Jus

⁶ A bè sə ndiʼ a kətsi kəzhʉtə kətsenkə, Yesò dyʉ̀ kwen a ngə̀ŋ ntsèntə̀ mù sə ziʼi, wìʼ tsen dìʼ tsu mu kəvu kə kwoŋ toghə wen kə pfʉ̀li.

⁷ Ndìʼsə̀sə təsoʼ wenə viʼi Falàsi ghʉ ashɨ à wenə a wèn əyen la ghə̀ a chʉʼ wìʼ a kətsi kəzhʉtə kə ndi vəwenə kɨ kənyʉ̀ ə ghàm wen tsu lo.

⁸ Alì ghə̀ kɨ təkwòʼtə̀ tə vəwenə ə gàʼ a wù mpfʉ kwoŋ na yì la, “Lù chò vì ə tɨmə ashɨ viʼi.” Ghə̀ lu dyʉ̀ tɨmə.

⁹ Yesò bèm a vəwenə la, “Soʼ lè byɨmə la və nè njùŋ a kətsi kəzhʉtə kə mu mbyɨ lo, la ghə̀ byɨmə la və bwaʼsə wìʼ mu və zhwi zhwi lo?”

¹⁰ Ghə̀ gàʼ alì ə ki kaʼsə nə̀ vəwenə no vətsèm mù gàʼ à wìʼ ayì la, “Nàʼsə kwoŋ wu.” Ghə̀ nàʼsə̀ no zhʉ kò, kəvu a kyì kə to.

¹¹ Alì kənyʉ̀ a ken sə zafə viʼi a vyi no nànto, vəwenə mù sə̀ bèsə̀ kənyʉ̀ a vəwenə zì və nè nə̀ Yesò.

Yesò tsuʼ viʼi ntɨm ə wen

¹² Tò məntsi a ghèn Yesò kuʼ a kwi pfen kətsi kətsenkə ə tsi tsu əjɨ̀m a Nyìngòŋ əzaʼa fa tʉʼ laynə ghə̀.

¹³ Tʉʼ nè layn, ghə̀ dzàŋ ndzɨ̀mtə̀sə bàm wen ə tsuʼ viʼi njʉ̀sə̀ bò ə ghʉ la à diʼ viʼi mwòmsə kənyʉ̀ wen.

¹⁴ A ndiʼ Simon à ghə̀ ku zhiʼi wen tsen ghə̀ nə̀ Bità, nə̀ Andɨ̀lò a ndiʼ lèmə̀ wen, nə̀ Jems nə̀ Joyn nə̀ Filib nə̀ Bàtòlòmiyà

¹⁵ nə̀ Matìyò nə̀ Tomas nə̀ Jems wàyn Alphùyùs nə̀ Simon wù kənsɨmtə a viʼi Jus

¹⁶ nə̀ Judàs wàyn Jems wenə Judàs Iskalìyòt yì a ghə̀ nlu baʼlə Yesò.

Yesò dìʼsə ə bè chʉʼ viʼi

¹⁷ Yesò bwènə̀ shiʼi fa pfen ayì wenə vəwenə tɨmə a kəshi kə mbwaʼ boʼsə nə̀ nòyn ghoʼo ghə̀ ndzɨ̀mtə̀sə bàm wen bènə̀ tənòyn tə viʼi a tə nlu fa tə shə tə Judiyà tə tsèm, nə̀ fa Jelusalèm. Viʼi vətsevə ndiʼ tsu mu və vi fa Tayà nə̀ Sidòn, ə shiʼi boʼsə a mbyɨ amù mə ghoʼo mə.

¹⁸ Viʼi a vyi nfʉ vì no vətsèm ndi əzhʉtə ziʼi Yesò bènə̀ la ghə̀ bè chʉʼ təkwaʼa tə vəwenə. Ghə̀ bè chʉʼ no məndo a ghə̀ nkwaʼa nə̀ kəzhwì kəbyɨkə.

¹⁹ A ndiʼ alì no məndo a tyì tə tənòyn a tyì ə soynə əkùmsə̀ wen byìʼàndo kədyòʼ kə nfʉ̀ fa wenə a wen, chʉʼ viʼi və tsèm.

Mbwaʼmə nə̀ ngəʼsə

²⁰ Ghə̀ tsoʼsə ashɨ wen ə ki ndzɨ̀mtə̀sə bàm wen ə gàʼ à vəwenə la: “Mbwaʼmə diʼ a ghə̀ŋ viʼi a və ko təmə byɨmə byìʼàndo soʼ foyn Nyìngòŋ kiʼ ghə̀ŋ.

²¹ Mbwaʼmə diʼ a ghə̀ŋ vyi à jɨ̀ŋsə zafə ghə̀ŋ luwèn byìʼàndo ghə̀ŋ lu zhɨ kwiʼ ando ghə̀ŋ kòŋə̀. Mbwaʼmə diʼ à ghə̀ŋ vyi à ghə̀ŋ dì luwèn byìʼàndo ghə̀ŋ lu chəʼ.

²² “Mbwaʼmə diʼ a ghə̀ŋ vyi a viʼi baynə ghə̀ŋ, dzɨ̀mə̀ ghə̀ŋ fà ntsèntə̀sə, telə̀ ghə̀ŋ bè byɨsə təzhiʼ təŋtə tò byìʼì wàyn Wìʼ.

²³ Viʼi sətsen nè alì à ghə̀ŋ, ghə̀ŋ ntùʼù saŋlə tò saŋlə byìʼàndo mòʼtə̀ ghoʼo ghə̀ kə̀ʼtə̀ ghə̀ŋ a kàŋ. A diʼ tò ndə̀ŋndəŋ ando vətìʼ və vəwenə nè à nshə̀ʼtə̀sə.

²⁴ Alì ngəʼ ghoʼo diʼ à ghə̀ŋ viʼi və ghoʼkə və byìʼàndo ghə̀ŋ kiʼi li njùŋ ghə̀ŋ.

²⁵ Ngəʼ ghoʼo diʼ à ghə̀ŋ vyi à ghə̀ŋ zhɨli nkwìʼ luwen byìʼàndo jɨŋsə lu bè zaf ghə̀ŋ. Ngəʼ ghoʼo diʼ à ghə̀ŋ vyi a ghə̀ŋ chəʼə luwen byìʼàndo ghə̀ŋ lu kùmə̀ wen be dì.

²⁶ “Ngəʼ ghoʼo diʼ à ghə̀ŋ a zhʉ no məndo gàʼà jùŋ byìʼì ghə̀ŋ byìʼàndo à ndiʼ tò alì a vətìʼ və vəwenə nè à nshə̀ʼtə̀sə kənlobtə.

Ghə̀ŋ kòŋ viʼi kəbàyn ghə̀ŋ

²⁷ “Alì a ghə̀ŋ vi a ghə̀ŋ zhʉtə mò luwen, ma gàʼà la, ghə̀ŋ kòŋ viʼi kəbàyn ghə̀ŋ, nè njùŋ a viʼi a və baynə ghə̀ŋ.

²⁸ Ghə̀ŋ bwaʼsə viʼi a və telə ghə̀ŋ, jɨ̀mə a viʼi a və nyàblə̀ nə̀ ghə̀ŋ.

²⁹ Wìʼ ghom kəvu a wu kəgə̀ʼ, wù bwènsə̀ dìʼ kətsenkə, ghə̀ be ghòm. Wìʼ shi kəgwʉnə kə̀ kə, kə wù a to nə̀ ndisə shì a wu moʼ a tyin.

³⁰ No məndo loyn kəfo fa wù, wu ku tò ku a wen. Wìʼ ghaʼ shi fo vyə a kədyòʼ, kə wù be a bèm.

³¹ Ghə̀ŋ nè tò nyʉ̀ à viʼi a ghə̀ŋ kòŋ la vəwenə nè à ghə̀ŋ.

³² “Ghə̀ŋ lè sətsèn kòŋ tò viʼi a və kòŋ ghə̀ŋ, njùŋ tsu nè ndiʼ ghò a shɨ Nyìngòŋ a? Byìʼàndo tè viʼi nè nyʉ̀ byɨvə kòŋ tò viʼi a və kòŋ vəwenə.

³³ Ghə̀ŋ sətsèn mù nè njùŋ tò viʼi vyì a və nè njùŋ a ghə̀ŋ, se yi à ghə̀ŋ à ndiʼ ghò? Byìʼe viʼi nè nyʉ̀ byɨvə nè ndə̀ŋndəŋ.

³⁴ Ghə̀ŋ sətsèn choʼo kəfo à wìʼ tò byìʼàndo ghə̀ŋ kwòʼtə̀ la ghə̀ nə̀ bwènsə̀ ku. No njùŋ tsu ne ndiʼ ghò ashɨ Nyìngòŋ a? Byìʼàndo tè viʼi nè nyʉ̀ byɨvə choʼo fo à viʼi a vəwenə kɨ la vəwenə lu bwènsə̀ kiʼi tò kəfo akyì a wu tə̀ ku.

³⁵ Alì ma sə gàʼ à ghə̀ŋ la, ghə̀ŋ kòŋ viʼi kəbàyn ghə̀ŋ ə nè njùŋ à vəwenə, choʼo fo à vəwenə no bè a zhʉ a ghə̀ŋ ko kɨ la vəwenə lə̀ bwènsə̀ ku. Ghə̀ŋ ne nè ali, ndi mòʼtə̀ ghə̀ŋ lu ghoʼ? Ghə̀ŋ bè ndiʼ la ghə̀ŋ diʼ vunə Nyìngòŋ tìʼ ghoʼo byiʼàndo ghə̀ tuʼmə nə̀ viʼi və nè nyʉ̀ byɨvə bènə̀ viʼi a və ko lu yenə njùŋ.

³⁶ Ghə̀ŋ nkusə nshinsə ndə̀ŋndəŋ ando Tìʼ ghə̀ŋ nè.

Kə ghə̀ŋ a soʼ viʼi vətsen və

³⁷ “Kə ghə̀ŋ a soʼ viʼi, ndi kə və lə̀ soʼ ghə̀ŋ. Kə ghə̀ŋ a byɨsə viʼi, ndi kə və lə̀ byɨsə ghə̀ŋ. Ghə̀ŋ lyèsə ku viʼi ndi və lə̀ lyèsə ku ghə̀ŋ.

³⁸ Ghə̀ŋ nku fo à viʼi, ndi və lə̀ ku à ghə̀ŋ, a nshə̀ʼ mu və tùʼtəli nwe nə̀ʼsə̀, nzə̀ʼtə bè lwinsə no alə̀, ndi və doŋmə a chʉ̀. Byìʼàndo no nshəʼ ko a ghə̀ŋ ku fo à viʼi, Nyìngòŋ lu ku à ghə̀ŋ tò ndə̀ŋndəŋ nshə̀ʼ ayì.”

³⁹ Ando ghə̀ ngàʼà alì, ghə̀ bè mò ngàyn tsen à vəwenə la, “Kənshɨ̀f kə zì kò kə lə̀ dìʼ jì a kətsenkə byiʼàndo ghə̀ sətsèn mwòm, vəwenə à fə̀ŋ a nkwòŋ tò vətsèm.”

⁴⁰ Ghə̀ bè gàʼ à vəwenə la, “Wàyndyə ziʼì zì kò ghə̀ lə chò ndìʼsə̀ wen alì mu və dìʼsə no məndo a nkàyn, ghə̀ nè ndiʼ tò nə̀ ndìʼsə̀ wen.”

⁴¹ Ghə̀ bè mù bèm la, “Byìʼ ghò a wu ki tò fəfonə̀ fifə a fə diʼì a shɨ lèmə wù, alì kènla wù yenə mpfì yì a ghə̀ diʼì à wu shɨ a?

⁴² Ghʉsə no bè alì, wù la zì wù gàʼ ale à lèmə wù la, ‘Kye mà shisə fəfonə̀ fifə fa wù ashɨ a lèmə̀ ghom,’ ko ndiʼ la wù yen mpfì fəkoʼ yì a ghə̀ diʼ à wù ashɨ a? Wìʼ ghèn, wu kənlobtə! Shisə fəkòʼ fì a fə diʼì a wù ashɨ lì, ghə̀ layn ndi wù kɨ yen fəfonə̀ fifə a fə diʼì ashɨ lèmə wù.

Və kɨ fəkòʼ fa yi ashɨ

⁴³ “Ghə̀ŋ kɨ la fəkòʼ fə jùŋfə ko təmə kumə ashɨ byɨ ghə̀ kò ndiʼ la fəkòʼ fə byɨfə ntəmə kumə ashɨ jùŋ ghə̀.

⁴⁴ Və nə̀ kɨ fəkòʼ byìʼì ashɨ yi a fə kumə. Və ko təmə kwòŋ ashɨ kəbvèm fa fəkòʼ fə ndzoŋsə kò və ntəmə boŋtə lamsə lwi fa toʼ kənwìʼtə.

⁴⁵ Wù jùŋ nè njùŋ mu ghə̀ fʉ̀ fa ntìntìn nyʉ̀ jùŋvə a ghə̀ baʼtə̀ nghʉ a wen tyɨm. Wu byɨ nè tò mbyɨ yì a ghə̀ sə diʼ mu ghə̀ baʼtə̀ li ə nghʉ a wen tyɨm. Byiʼàndo gɨ chʉ̀ wìʼ diʼ alə̀, gàʼà tò kənyʉ̀ kì a ke sə diʼ à wen tyɨm mu ke lwinli.

Kəmbwom kə jùŋ kə nə̀ kəmbwom kə byɨkə

⁴⁶ “Byìʼì ghò a ghə̀ŋ dzàŋ mò la ‘Bobo, Bobo,’ məzhʉ tsèm, kènla ghə̀ŋ nè kənyʉ̀ kì a ma gàʼà ghə̀ŋ a?

⁴⁷ Ma diʼ jì yi a wìʼ a ghə̀ vì à mò, zhʉ gɨ̀ ghom, be nè ando ma gàʼà, a ghə̀ diʼi.

⁴⁸ Ghə̀ diʼ tò nə̀ wìʼ yì a ghə̀ sə mbwomə ngə̀ŋ wen nshɨ̀tə̀ tuŋ kəchɨ ki no nkàyn ə tem nə̀ ngùʼsə, a kəkuŋ kə lu vì pfen ngə̀ŋ ayì, ko ghə̀ lə nə̀ʼkə̀ byiʼàndo ghə̀ ndiʼ mu və shɨ̀təli mbwom.

⁴⁹ Alì wìʼ yì a ghə̀ zhʉ gɨ ghom, faŋ ke nè ando ma gàʼà diʼ tò nə̀ wìʼ yì a ghə̀ sə mbwom ngə̀ŋ wen kò ghə̀ lə̀ tem kəchɨ ki. Kəkuŋ kə lù vì pfen ngə̀ŋ ayì ghə̀ beykə bè sàykə no tsèm.”