Lukas 1 - Vengo (Babungo)

Faŋ Lukas nə shòꞌmə vənu və Kristo vənshə ŋkee jəə, buu nyɔ̀ꞌ taa ŋwaꞌlə

¹ Vɨɨ vəyaŋ nə duꞌtə vəŋ nyɔ̀ꞌ kɔ̀ŋ vənu mbɨə faŋ mbə nə gày taa ŋwaa nsiŋ.

² Vɨɨ mbɨə faŋ vəŋ nə yè vənu vɔ́ nə sɨ, shù fɨ maa vənzi, fɨ̀ꞌtə nu Nwi tɨ́ nsiŋ, nàysə vənu vɔ́ tɨ́ nsiŋ.

³ Nɨniŋ, mə nə bɨ̀ꞌtə laa ŋkə bàw laa mə gə nɨzi, shoꞌmə vənu vɔ́ vənshə fɨ maa vənzi ŋkee vəley, buu nyɔ̀ꞌ maa yiley yineꞌtə, kɔ̀ tɨ́ ghɔ, tɨta fwaŋwe Teofilɔs,

⁴ yuu a kɨɨ faŋ vənu mbɨə faŋ vɨ nə dèesə ghɔ shɔ nə, luu vəbi.

Faŋ Gabreya nə gì tɨ́ Zakaraya laa ŋwə ndɔ bi Jɔn

⁵ Nə luu maa yighee njyə faŋ Herod nə luu fwàŋ fɨ shɨ Judia, wuu məfeꞌ Nwi mɔ́ꞌ nə luu shɔ taa nwaa vɨɨ Abia, yizii yi luu Zakaraya. Zu wi nə luu wuu ŋiinə Aarɔn, yizii yi luu Elisabet.

⁶ Vənu vəvəŋ nə luu vəloomə yikəꞌ Nwi. Vəŋ nə toꞌ ghuu yitoꞌ vəŋ maa ntɨsə Nwi sənshə, yɨsə vənu vənshə faŋ Nwi nə nùŋsə. Tuu nu nə kee lùu shɔ faŋ vəŋ gù me.

⁷ Vəŋ nə kee kìi wee me, buꞌ laa Elisabet nə luu dɔŋ. Vəŋ baa dwàŋ dɨdɨꞌ.

⁸ Shi mɔ́ꞌ faŋ faꞌ taa ŋii Nwi nə ziꞌ maa yighee nwaa vɨɨ Abia maa məfaꞌ tɨ́ Nwi,

⁹ vɨ nə tuŋ beꞌ maa ŋgunə vɨɨ məfaꞌ tɨ́ Nwi. Beꞌ ghɔ́ gu tɨ́ Zakaraya laa ŋwə gə ŋìi taa ŋii Nwi yikwalə maa mətwaŋ ndiŋ shɔ maa məshɔꞌtə Nwi.

¹⁰ Nwaa vɨɨ vənshə nəə shɔꞌtə Nwi fu maa yighee mətwaŋ ndiŋ kɔ́.

¹¹ Faŋ Zakaraya nə tɨ̀ŋ taa ŋii Nwi maa mətwaŋ ndiŋ shɔ, nshiiŋii Nwi fuu yikəꞌ ŋwə, tɨŋnə maa kwiŋ maꞌnə shəŋ mətwaŋ ndiŋ.

¹² Fwi Zakaraya nə ghaysə ŋwə faŋ ŋwə nə yè nshiiŋii Nwi yɔ́. Ŋwə fee.

¹³ Luu nə, nshiiŋii Nwi yɔ́ gi tɨ́ ŋwə laa, «Kɨ ghɔ baa fee me, Zakaraya, buꞌ laa Nwi zɔ̀ shɔꞌtə wə. Zu wə Elisabet ndɔ gɔ, bi wee-wəndɔŋ tɨ́ ghɔ, a shu yizii yi nə Jɔn.

¹⁴ A taa kii məŋaytə yaŋ shɔ. Vɨɨ vəyaŋ baa ŋàytə buꞌ ŋwə,

¹⁵ buꞌ laa ŋwə ndɔ luu wuu kwalə vɨsɨ Nwi. Ŋwə kee ndɔ nu məluꞌ me, tɨꞌnə me fa mɔ́ꞌ faŋ ŋkə buulə tɔ wə me. Zwitə Ley Nwi ndɔ lwaŋ taa fwi ŋwə, shù ŋkee fɨ taa njyoꞌ nshu wi.

¹⁶ Ŋwə ndɔ kiasə vɨɨ Isirayl vəyaŋ, laa vəŋ baa kɨ nuŋ fwi vəŋ maa Nwi.

¹⁷ Ŋwə ndɔ kɨ gə vɨsɨ fɨ ghɔ Mɔꞌmbi taa Zwitə Ley Nwi, baa nə wutə nshiiŋii-sɔghɔ Elias, baa kiasə fwisə vətɨɨ vaŋmbwaa laa vəŋ baa kɨ kaw vaŋ vəŋ, nə vɨɨ faŋ vəŋ kee zɨzɔnə me, laa vəŋ baa kɨ bɨꞌtə nu loomə. Nɨniŋ, ŋwə ndɔ yɨsə vɨɨ lootə ŋwaa, kɨ kɨꞌ Mɔꞌmbi.»

¹⁸ Zakaraya zɔ yigisə nshiiŋii Nwi yɔ́, gì tɨ́ ŋwə laa, «Sii kaꞌ mə kɨɨ kɨkə laa yigisə yə luu yinsəŋ, fɔnə mə lùu wuu taa, zu ŋwaa baa dwàŋ nɨzi?»

¹⁹ Nshiiŋii Nwi yɔ́ bəŋsə tɨ́ ŋwə laa, «Mə lùu Gabreya faŋ ŋwə tɨ̀ŋnə yɨ Nwi. Vɨ tɔ̀ŋ mə laa mə jwi gì tɨ́ ghɔ maa mənaysə ntɔŋ yijəə nyə̀ tɨ́ ghɔ.

²⁰ Zɔ mɔɔ, a taa gu bɨbɨ, gə̀ zìꞌ tɨ́ shi ŋkɨə faŋ vənu vɔ́ ndɔ gay, buꞌ laa a kee bìŋ yigisə nyaa me, faŋ nyə ndɔ gay maa yighee yi.»

²¹ Nɨniŋ, vɨɨ nə dùꞌ, kɨ kɨꞌ Zakaraya, shuu vəŋ yɔŋ maa mətay ŋgwə faŋ Zakaraya tày taa ŋii Nwi.

²² Ŋwə ghaŋ kɨ nii fuu fu, kee gì tɨ́ vɨɨ vɔ́ me, də̀ vəshwenə tɨ́ vəŋ, kɨ nii lùu bɨbɨ. Faŋ vəŋ nə yè nɨniŋ nə, vəŋ kɨɨ laa Nwi nii də̀ nu tɨ́ ŋwə taa ŋii Nwi.

²³ Vəshi və faꞌ vi kɨ mè, ŋwə ndɔ gə̀ fu ŋwə.

²⁴ Vəshi vɔ́ kɨ shɔɔ, zu wi Elisabet gɔ wee, ndɨə maa yiŋuu tee, ndenə sheꞌ taa ŋii, gisə laa,

²⁵ «Lùu nu ŋkɨə faŋ tɨta Nwi yɨ̀ maa mə maa vəshi və̀, faŋ ŋwə kèe gəŋ saŋ, bàꞌsə tɔ dɨɨ fɨ maa mə taa ŋwaa vɨɨ.»

Faŋ Gabreya nə gì tɨ́ Meri laa ŋwə taa bi Yeso

²⁶ Nə luu maa yighee njyə faŋ Elisabet nə gɔ wee nə, ziꞌ yiŋuu ntɔfə, Nwi baa luu tɔ̀ŋ nshiiŋii Nwi yikwalə, faŋ yizii yi lùu Gabreya nə, maa ntɨꞌ yimɔ́ꞌ fɨ shɨ Galilii, yizii ntɨꞌ yɔ́ lùu Nazaret.

²⁷ Nwi tɔŋ nshiiŋii Nwi yɔ́ maa ŋgwaŋ wəzwi mɔ́ꞌ faŋ Josef, wuu ŋiinə Deyvid, nəə ŋii ŋii maa məndaa ŋwə. Yizii ŋgwaŋ wəzwi ghɔ́ luu Meri.

²⁸ Nshiiŋii Nwi yɔ́ jwi shɔ̀ꞌtə ŋwə laa, «Kɨ ŋaytə mɔɔ, wuu gəŋsə Nwi, Tɨɨ-mbi jɨŋ ghɔ.»

²⁹ Tɔ Meri shii maa yigi yɔ́; ŋwə bɨꞌtə fɨ taa fwi ŋwə laa, «Kəŋ məshɔꞌtə ŋwə̀ lùu kəŋ məshɔꞌtə fə?»

³⁰ Nshiiŋii Nwi yɔ́ gi tɨ́ ŋwə laa, «Kɨ ghɔ baa fee me, Meri, buꞌ laa Nwi kèe gəŋ sə.

³¹ Ye mɔɔ, a taa gɔ, ndɔ bi wee-wəndɔŋ, shù yizii yi nə Yeso.

³² Ŋwə ndɔ luu wuu kwalə, vɨ tii ŋwə nə Wee Nwi Nshɔɔ-mbi. Nwi, Tɨɨ-mbi, taa kɔ kenə yifwàŋ tii wi Deyvid tɨ́ ŋwə,

³³ ŋwə kɨ sɔꞌ ŋiꞌ ŋii Jeykob yighee muꞌ. Nu yifwàŋ ki kee ndɔ mè me.»

³⁴ Meri tɔ tɨ́ nshiiŋii Nwi yɔ́ laa, «Nu kə̀ sii taa gay kɨkə, faŋ mə kee ta kɨ̀ɨ nə wəndɔŋ nə me?»

³⁵ Nshiiŋii Nwi yɔ́ gi tɨ́ ŋwə laa, «Zwitə Ley Nwi taa ŋii maa ghɔ. Wee ley faŋ ghɔ taa bi, vɨ taa tii ŋwə laa Wee Nwi, buꞌ laa wutə Nwi Nshɔɔ-mbi kusə ghɔ yaa ndɨŋlə.

³⁶ Ye mɔɔ, wuu yikuu wə Elisabet, faŋ ŋwə dwàŋ nə, lùu gɔsə nə wee-wəndɔŋ nɨzi. Ŋwə lùu yiŋuu ntɔfə ndwə, ŋkee ŋwə faŋ vɨ tii ŋwə nə dɔŋ.

³⁷ A kɔꞌ kɨɨ laa tuu nu kəmuꞌ kee ghɔꞌ Nwi me.»

³⁸ Meri gi laa, «Mə lùu wuu faꞌ Tɨɨ-mbi, nu kɔ́ gay maa mə, faŋ a gì nə.» Nshiiŋii Nwi yɔ́ kɨ nii ndɔ̀ fɨ yɨ ŋwə, gə̀.

Faŋ Meri nə gə shɔ̀ꞌtə Elisabet

³⁹ Maa vəshi vɔ́ Meri kɔꞌlə ndɔ̀ fɨ nsi, gə̀ maa ntɨꞌ yimɔ́ꞌ taa təkweꞌ fɨ shɨ Judia.

⁴⁰ Ŋwə ziꞌ shɔ, gə̀ ŋìi taa ŋii Zakaraya, gə̀ shɔ̀ꞌtə Elisabet.

⁴¹ Faŋ Elisabet nə zɔ̀ shɔꞌtə Meri, wee ŋialə fɨ taa njyoꞌ ŋwə, Zwitə Ley Nwi lwaŋ taa fwi Elisabet.

⁴² Ŋwə gi nə gɨ yishaꞌsə laa, «Mənɔŋ-bwaŋnə tɔ ghɔ fɨ taa ŋwaa vəki. Mənɔŋ-bwaŋnə baa lùu tɔ wee ŋgwə faŋ ŋwə lùu taa njyoꞌ ghɔ nə.

⁴³ Sii yɨ kə vɨ biŋ shee, laa nshu Tɨta ŋwaa jwi yɨ mə?

⁴⁴ Zɔ mɔɔ! Yighee njyə faŋ gɨ məshɔꞌtə yə nii ŋìi tuulə mə, wee fɨ taa njyoꞌ mə ŋialə nə məŋaytə.

⁴⁵ Mənɔŋ-bwaŋnə tɔ ghɔ, buꞌ laa a nùŋ fwi yə maa Nwi. Nu ŋkɨə faŋ tɨta Nwi nə kɔ̀ꞌnə tɨ́ ghɔ, ndɔ jwi ŋkee maa yinsəŋ.»

⁴⁶ Meri bəŋsə Nwi, gì laa, «Fwi nyaa kɨ bəŋsə yizii Mɔꞌmbi.

⁴⁷ Zwitə kaŋ ŋaytə, bəŋsə Nwi, wuu məbweysə ŋwaa,

⁴⁸ buꞌ laa ŋwə bìŋ mə faŋ mə kɔlə luu sheꞌ buꞌ wi nə. Shù fɨ maa shi kə̀ ndee, ŋgwisə vɨɨ vənshə taa kɨ tii mə nə wuu mənɔŋ-bwaŋnə,

⁴⁹ buꞌ laa Nwi Nshɔɔ-mbi yɨ̀sə nu kwalə maa mə. Yizii yi baw shɨlə.

⁵⁰ Ŋwə kee gəŋsə vɨɨ mbɨə faŋ vəŋ fee ŋwə maa shiŋ tɨ̀ me shiŋ.

⁵¹ Ŋwə yaa kɨ yɨsə vənu vəkwalə nə ghɔ ki, fə vɨɨ mbɨə faŋ vəŋ kaw kɨ koꞌsə ŋwaa.

⁵² Ŋwə yaa kɨ suꞌsə vəfwàŋ vəweꞌvə fɨ fuu vəkenə vəvəŋ, koꞌsə vɨɨ faŋ vəŋ kee kìi təzii me.

⁵³ Ŋwə kɔ fazɨ jəə tɨ́ vɨɨ jɨŋ, vəŋ zɨ zwəkə, jɔŋ vɨɨ faŋ vəŋ kìi təka, vəŋ gə nə ghɔ day.

⁵⁴ Ŋwə gaŋtə vɨɨ Isirayl, faŋ luu vaŋ vi nə, baa lumə maa məkee gəŋsə vəŋ,

⁵⁵ sheꞌ faŋ ŋwə nə kɔꞌnə tɨ́ vətɨɨ vaŋ-nsiŋ nə. Ŋkɔꞌnə yi yɔ́ nə luu tɨ́ Abraham ghɔ vɨ ŋgwisə yi yinshə. Nyə goꞌsə yighee muꞌ.»

⁵⁶ Meri nə shi tay ghɔ Elisabet yaa təŋuu tətia, buu bəŋ gə̀ fu vəŋ.

Faŋ Elisabet nə bi Jɔn

⁵⁷ Yighee məbi Elisabet kuꞌ maa məbi, ŋwə bi wee-wəndɔŋ.

⁵⁸ Vɨɨ fɨ kwiŋ fu vəŋ nə yikuu yi zɔ faŋ tɨta Nwi kee gəŋ si dɨdɨꞌ nə, vəŋ jwi ŋàytə ghɔ vɨ vəŋ.

⁵⁹ Vəshi kɨ ziꞌ yifɔŋ, vɨ jwi sɨ̀ɨtə wee ghɔ́, shù yizii yi maa yizii tii wi laa Zakaraya.

⁶⁰ Nshu wi twey, gì laa bey, yizii yi luu Jɔn.

⁶¹ Vəŋ gi tɨ́ ŋwə laa wə faŋ vɨ nə shù yizii yi maa yizii yɔ́, kee lùu shɔ taa ŋiinə ŋwə me.

⁶² Vəŋ kɨ nii shwènə tɨ́ tɨɨ wee ghɔ́, laa ŋwə də faŋ kaꞌ vɨ shù yizii wee ghɔ́.

⁶³ Ŋwə ndwaŋ waytə fa mənyɔꞌ ŋwaꞌlə, nyɔ̀ꞌ fuu yi laa yizii wee ghɔ́ luu Jɔn. Shuu vəŋ vənshə yɔŋ.

⁶⁴ Sheꞌ yighee yɔ́ shuu Zakaraya ŋaꞌnə, nditə ki toꞌ, ŋwə tey kɨ gisə, bəŋsə Nwi.

⁶⁵ Vɨɨ njɨɨsə vəŋ vənshə fee. Vənu vɔ́ vənshə saynə maa vəshəŋ vənshə taa təkweꞌ fɨ shɨ Judia.

⁶⁶ Vɨɨ vənshə faŋ vəŋ nə zɔ̀ nu kɔ́ nə, nùŋ taa fwisə vəŋ, gì laa, wee ghɔ́ ndɔ kɨ gu wə luu kɨkə? Vəŋ nə gì nɨniŋ, buꞌ laa vəŋ nə ye laa wutə Nwi nə luu taa ŋwaa wee ghɔ́.

Faŋ Zakaraya nə bəŋsə Nwi

⁶⁷ Zwitə Ley Nwi kɨ nii lwàŋ taa fwi tɨɨ wee ghɔ́, Zakaraya, ŋwə gi nu ŋkɨə faŋ Zwitə Nwi kwàŋ taa fwi ŋwə, bəŋsə Nwi laa,

⁶⁸ «Nsiŋ kɨ bəŋsə Mɔꞌmbi, Nwi vɨɨ Isirayl, buꞌ laa ŋwə kèe gəŋsə vɨɨ vi, bwèysə vəŋ.

⁶⁹ Ŋwə kɔ̀ wuu ŋgaŋtə kwalə tɨ́ nsiŋ, faŋ lùu wuu ŋiꞌ ŋii fwàŋ Deyvid, wuu faꞌ Nwi.

⁷⁰ Lùu nu ŋkɨə faŋ Nwi nə kɔ̀ꞌnə tɨ́ vɨɨ shù fɨ ywaŋ-vɨsɨ, faŋ ŋwə nə yɨ̀sə nshiisə-ŋii sɔghɔ naysə tɨ́ vɨɨ nə.

⁷¹ Vəŋ nə gì laa lee, «Nwi kəə kɨ bweysə nsiŋ fɨ ghɔ vɨɨ mbeenə vaŋ-nsiŋ, nə vɨɨ faŋ vəŋ kəə nsiŋ nə yighaw.

⁷² Nwi nə gì laa, yi taa lumə məkee faŋ yi nə gwìa nə, kɨ kee gəŋsə vətɨɨ vaŋ-nsiŋ.»

⁷³ Luu sheꞌ nu ŋkɨə faŋ ŋwə nə lɨ̀ꞌtə tɨ́ tii ŋwaa-nsiŋ Abraham.

⁷⁴ Ŋwə nə lɨ̀ꞌtə laa yi taa bweysə nsiŋ fɨ ghɔ vɨɨ mbeenə vaŋ-nsiŋ, tɨ́ kaꞌ nsiŋ kɨ faꞌ tɨ́ Nwi, kee fɨfee me,

⁷⁵ faꞌ tɨ́ Nwi nə fwi yiley, vənu vaŋ-nsiŋ luu vəloomə vɨsɨ Nwi maa vəshi vənshə faŋ nsiŋ luu shɨ nsi nyə̀.

⁷⁶ Gə fɨ maa ghɔ, weembwa, vɨ ndɔ kɨ tii ghɔ nə nshiiŋii-sɔghɔ, tɨta Nshɔɔ-mbi, buꞌ laa a ndɔ shɔɔ vɨsɨ fɨ ghɔ Mɔꞌmbi, təŋ jɨɨ yi.

⁷⁷ A taa kɨ yɨsə vɨɨ vi kɨ kɨɨ nə jɨɨ njyə faŋ Nwi ndɔ bweysə vəŋ, ndenə yibɨsə vəŋ.

⁷⁸ Lùu faŋ Nwi kee gəŋsə vɨɨ nə fwi yi yinshə. Gəŋsə Nwi ŋii taa ŋwaa nsiŋ yaa məley faŋ ŋwə siꞌ fɨ taa yizɔ, jwì yɨ nsiŋ,

⁷⁹ kɨ bee maa vɨɨ faŋ vəŋ dùꞌ taa shəŋ mfiŋsə, faŋ ndɨŋ yiku gù shɔ. Ŋwə baa luu kiasə ghuu yitoꞌ kaŋ-nsiŋ maa jɨɨ mənɔŋ-bwaŋnə.»

⁸⁰ Wee ghɔ́ kɨ nii ta. Zwitə Ley Nwi lwaŋ taa fwi ŋwə. Ŋwə gə shì taa tɔɔ waꞌsə, gə ziꞌ tɨ́ shi ŋkɨə faŋ Nwi nə nuŋsə ŋwə maa faꞌ wi taa ŋwaa vɨɨ Isirayl.