Әйтемдәре 30 - Изге Яҙма

Агурҙың һүҙҙәре

¹ Масса ырыуынан Яҡы улы Агурҙың әйткәндәре. Был кеше Иҫиилға, Иҫиилға һәм Ухалға бына ниҙәр тине:

² Ысынлап та, мин барлыҡ кешеләрҙән дә томанараҡмын, кешенең аҡыл-зирәклеге миндә юҡ икән.

³ Мин зирәклеккә өйрәнмәнем, Изге Затты белмәгәнмен.

⁴ Кем күктәргә ашып, ергә төштө? Елде кем усына йыйҙы? Кем һыуҙы итәгенә төйнәне? Ерҙең сиктәрен кем билдәләне? Исеме кем? Улының исеме кем? Әгәр белһәң, һөйлә.

⁵ Алланың һәр әйткәне һыналған һәм саф: Ул – Үҙенә һыйынғандар өсөн ҡалҡан.

⁶ Һүҙҙәренә Уның бер һүҙ ҡушма, юҡһа һине фашлар – алдаҡсы булырһың.

⁷ Ике әйбер Һинән һорайым, мин иҫән саҡта үтенесемде кире ҡаҡма:

⁸ алдаҡ менән юҡ-бар һүҙҙе яҡын юлатма, хәйерселек тә, байлыҡ та бирмә миңә, миңә көндәлек икмәгемде бир.

⁹ Юҡһа туйып һикереп Һинән баш тартырмын, «Раббы кем ул?» – тип әйтермен, йә, хәйерсе хәленә төшөп, урлашырмын, Аллам исеменә тап төшөрөрмөн.

¹⁰ Хеҙмәтсене хужаһы алдында яманлама, юғиһә ул һине ҡарғар ҙа, үҙең ғәйепле булып ҡалырһың.

¹¹ Атаһын ҡәһәрләгән һәм әсәһенә фатиха теләмәгән заттар була.

¹² Үҙ күҙендә таҙа булып күренгән, ләкин нәжесенән таҙармаған заттар була.

¹³ Күҙҙәре шундай тәкәббер, һауалы ҡараған заттар була.

¹⁴ Кешеләрҙең ярлыларын тамаҡламаҡ, мохтаждарын ер йөҙөнән юймаҡ булған, теше – гүйә ҡылыс, теш ҡаҙнаһы – бысаҡ һымаҡ заттар була.

¹⁵ Һөлөктөң ике ҡыҙы бар: «Бир, бир», – тиҙәр. Һис ҡасан туйыу белмәҫ өс нәмә, «Етер», – тимәгән дүрт нәмә бар:

¹⁶ ул да булһа ҡәбер, түлһеҙ ҡорһаҡ, һыуға туймаҫ ҡоро тупраҡ, һәм «етер!» тигәнде белмәҫ ут-ялҡындыр.

¹⁷ Атаһына мыҫҡыллы ҡараған, әсәһен һанға һуҡмағандың күҙен ялан ҡоҙғоно суҡыр, бөркөт балалары тамаҡлар.

¹⁸ Мине хайран ҡалдырған өс, аҡыл етмәҫ дүрт нәмә бар:

¹⁹ ул да булһа, күк йөҙөндә бөркөт юлы, ҡаҡ ҡаяла йылан юлы, диңгеҙ уртаһында карап юлы, ир-егеттең ҡыҙ-ҡырҡынға юлы.

²⁰ Зинасы ҡатындың да юлы шулай; ашар ҙа ауыҙын һөртөр: «Яман эш ҡылманым», – тиер.

²¹ Өс нәмәнән ер һелкенә, дүрт нәмәне күтәрә алмай:

²² ул да булһа, батша булған ҡолдо, күбенгәнсе ашаған алйотто,

²³ хурлыҡҡа төшкән ҡатындың кейәүгә сығыуын, хужабикәһенең урынын алған ҡол ҡатынды.

²⁴ Ер йөҙөндә кескәй дүрт зат барҙыр, улар бик аҡыллы:

²⁵ ул да булһа, ҡырмыҫҡа – көсһөҙ халыҡ, ләкин ашар аҙығын йәй хәстәрләй;

²⁶ дамандар ҙа көслө түгел, тик ҡая булыр торор ерҙәре;

²⁷ сиңерткәнең юҡ батшаһы, ләкин саф-саф булып бара;

²⁸ кеҫәрткене ҡулың менән тотһаң була, ләкин батша һарайына үтеп инә.

²⁹ Ғорур һынлы өс нәмә, ныҡлы баҫҡан дүрт нәмә бар:

³⁰ ул да булһа, йәнлектәр араһында иң көслө арыҫлан, һис берәүгә юл бирмәҫ ул,

³¹ ғорур әтәс, тәкә һәм дә ғәскәр етәкләгән батша.

³² Алйотланып танау сөйһәң, ниәтеңдә золом булһа, усың менән ауыҙыңды яп,

³³ сөнки ҡаймаҡ болғауҙан май яҙыла, танауға һуғыуҙан ҡан ағыла, асыуҙы ҡыҙҙырыуҙан ыҙғыш ярала.