Левиҙәр 25 - Изге Яҙма

Етенсе йыл

¹ Раббы Синай тауында Мусаға былай тине:

² – Исраил халҡына иғлан ит, әйт уларға: Мин һеҙгә бирәсәк ергә килгәндән һуң, һәр етенсе йыл һайын ерҙе Раббы хөрмәтенә ял иттерегеҙ.

³ Алты йыл баҫыуыңа сәс, алты йыл баҡсаңда йөҙөм ҡыуаҡтарын ҡыҫҡарт һәм уңышыңды йыйып ал.

⁴ Әммә етенсе йылда ер шәмбе көнөндәге кеүек тулыһынса ял итһен. Был йыл Раббыға бағышланған: баҫыуыңа сәсмә, йөҙөм ҡыуаҡтарыңды ҡыҫҡартма.

⁵ Бураҙнаңда үҙе үҫеп сыҡҡанды урма, ҡыҫҡартылмаған йөҙөмөңдө йыйма. Был ер өсөн ял итеү йылы булыр.

⁶ Был шәмбе йылында ерҙә нимә үҫеп сыға, шул һеҙгә ашарға ризыҡ булыр; үҙеңә лә, ҡолоңа ла, ҡолиәңә лә, ялсыңа ла, арағыҙҙа йәшәгән килмешәккә лә,

⁷ мал-тыуарыңа ла, ереңдәге кейек-януарҙарға ла аҙыҡ булыр.

Яңырыу йылы

⁸ Ете йыл һайын ҡабатланған Шәмбе йылдарының ете тапҡыр үткәнен һанағыҙ – йәмғеһе ҡырҡ туғыҙ йыл булыр.

⁹ Шунан етенсе айҙа, айҙың унынсы көнөндә, йәғни Гонаһтарҙан пакланыу көнөндә, бөтә илегеҙҙә мөгөҙ борғолар ҡысҡыртығыҙ.

¹⁰ Илленсе йылды изге итегеҙ һәм илегеҙҙә йәшәүселәрҙең бөтәһенә лә азатлыҡ бирегеҙ. Был һеҙҙең өсөн Яңырыу йылы булһын. Һәр кем үҙ биләмәһенә, үҙ нәҫеленә ҡайтһын.

¹¹ Илленсе йыл һеҙҙең өсөн Яңырыу йылы буласаҡ. Ул йылды сәсмәгеҙ, урмағыҙ, ерҙә үҙе үҫеп сыҡҡанды, йөҙөмдөң ҡыҫҡартылмаған ботаҡтарындағы тәлгәштәрҙе йыйып алмағыҙ.

¹² Сөнки был – Яңырыу йылы, һеҙҙең өсөн изге булһын. Баҫыуҙа үҙе үҫеп сыҡҡанды ғына ашағыҙ.

¹³ Яңырыу йылында һәр кем үҙ биләмәһенә ҡайтыр.

¹⁴ Әгәр үҙегеҙҙең халыҡтан берәйһенә ер һатһағыҙ йәки үҙегеҙ һатып алһағыҙ, бер-берегеҙгә ҡарата ғәҙел булығыҙ.

¹⁵ Ерҙе һатып алғанда, Яңырыу йылынан һуң нисә йыл үткәнен һана. Баҫыуын һиңә һатҡан кеше Яңырыу йылына тиклем нисә йыл буйы был баҫыуҙан уңыш алып буласағын иҫәпләһен.

¹⁶ Ҡалған йылдар һаны күберәк булған һайын, хаҡ юғарыраҡ, аҙыраҡ булған һайын – түбәнерәк, сөнки ул һиңә йыллыҡ уңышты һата.

¹⁷ Бер-берегеҙгә ҡарата ғәҙел булығыҙ. Аллаңдан ҡурҡ, сөнки Аллағыҙ Раббы – Мин.

¹⁸ Күрһәтмәләремде үтәгеҙ, ҡағиҙәләремде тотоғоҙ һәм ғәмәлгә ашырығыҙ, шул саҡта был ерҙә имен йәшәрһегеҙ.

¹⁹ Ер емештәрен бирер, ә һеҙ туйғансы ашарһығыҙ, имен ғүмер итерһегеҙ.

²⁰ Әгәр: «Сәсмәгән һәм урмаған етенсе йылда нимә ашарбыҙ?» – тип һораһағыҙ,

²¹ алтынсы йылда һеҙгә Үҙемдең бәрәкәтемде күндерермен һәм ер һеҙгә өс йылға етерлек уңыш бирер.

²² Һигеҙенсе йылда сәсерһегеҙ, әммә элекке уңышығыҙҙы туғыҙынсы йылға тиклем ашарһығыҙ. Яңы уңыш өлгөргәнгә тиклем элеккеһе менән ризыҡланырһығыҙ.

²³ Ерегеҙ бөтөнләйгә һатылмаһын, сөнки ул Минеке. Һеҙ – бары тик килмешәк һәм Минең ҡунағымһығыҙ.

²⁴ Биләгән бөтә ерҙәрегеҙҙә ырыу биләмәләрен кире һатып алыу хоҡуғын һаҡларға тейешһегеҙ.

²⁵ Әгәр ҙә ҡәрҙәшең фәҡирләнһә һәм биләмәһен һатһа, иң яҡын туғаны түләп, ул биләмәне кире ҡайтарып алһын.

²⁶ Әгәр йолом түләп алырҙай туғаны булмаһа, хәлләнгәс, үҙе түләрлек аҡса йыйһа,

²⁷ ерен һатҡандан һуң үткән йылдарҙы хисаплар һәм, ҡалған өлөштө ерен һатып алған кешегә түләп, биләмәһен ҡабат алыр.

²⁸ Әгәр йолоп алырға мөмкинлеге булмаһа, ере һатып алған кешелә Яңырыу йылына тиклем ҡалыр. Яңырыу йылында биләмәһе йәнә үҙенә кире ҡайтыр.

²⁹ Әгәр ҙә берәйһе диуар менән уратылған ҡалала йортон һатһа, һатҡанына бер йыл тулғанға тиклем уны йолом түләп алырға хоҡуғы бар. Бер йыл дауамында ҡабат һатып алып була уны.

³⁰ Әгәр бер йыл эсендә өйөн кире һатып алмаһа, диуар менән уратылған ҡалалағы йорт бөтөнләйгә уны һатып алыусының һәм уның нәҫелдәренең мөлкәтенә әйләнер. Ул Яңырыу йылында ҡабат ҡайтарылмаҫ.

³¹ Ә диуар менән уратылмаған төйәктәрҙәге йорт баҫыу менән тиң һанала. Һатҡан кешенең уны йолом түләп алыу хоҡуғы булһын һәм Яңырыу йылында өй кире ҡайтарылһын.

³² Ләкин левиҙәр үҙҙәренә тәғәйенләнгән ҡалаларҙа өйҙәрен һәр ваҡыт кире һатып алыу хоҡуғына эйә.

³³ Әгәр ҙә берәйһе левиҙән өй һатып алһа, левиҙәр ҡалаһындағы был йорт Яңырыу йылында яңынан уларға күсәсәк. Сөнки леви ҡалаларындағы өйҙәр – уларҙың Исраил халҡы араһындағы мөлкәте.

³⁴ Әммә левиҙәрҙең ҡалалары янындағы көтөүлектәр һатылырға тейеш түгел, сөнки улар – левиҙәрҙең мәңгелек милке.

³⁵ Әгәр ҙә халҡыңдан берәйһе ярлыланып, үҙен-үҙе тәьмин итә алмаһа, уға ярҙам ит. Ул һеҙҙең арағыҙҙа ситтән килгән кеше йәки килмешәк кеүек йәшәһен.

³⁶ Уға үтескә биргән аҡсаңдан һәм аҙыҡ-түлектән риба алма. Аллаңдан ҡурҡ. Ҡәрҙәшең ана шулай арағыҙҙа йәшәһен.

³⁷ Уға көтәсәккә биргән аҡсаңдан риба алма, уға биргән ризығыңдан килем өмөт итмә.

³⁸ Мин Аллағыҙ Раббымын. Мин Ҡәнғән ерен бирер өсөн һәм Аллағыҙ булыр өсөн һеҙҙе Мысырҙан алып сыҡтым.

³⁹ Әгәр ҙә берәй ҡәрҙәшең ярлыланһа һәм һиңә ҡоллоҡҡа һатылһа, уны ҡол кеүек эшләргә мәжбүр итмә.

⁴⁰ Ул ялсы йәки килмешәк кеүек булһын. Яңырыу йылына тиклем һиндә эшләһен,

⁴¹ унан һуң балаларын алып һинән китә ала. Ул үҙ нәҫеленә, ата-бабалары биләмәһенә ҡайтһын.

⁴² Сөнки исраилдар – Минең Мысырҙан алып сыҡҡан ҡолдарым, шуға күрә улар ҡол һымаҡ һатылмаясаҡ.

⁴³ Был кешеләргә аяуһыҙ хужа булма. Аллаңдан ҡурҡ.

⁴⁴ Ҡолдарың, ҡолиәләрең әйләнә-тирәңдә йәшәгән ҡәүемдәрҙән булһын. Уларҙан үҙегеҙгә ҡол һатып ала алаһың.

⁴⁵ Шулай уҡ арағыҙҙа йәшәгән килмешәктәрҙән һәм һеҙҙең ерҙә йәшәгән саҡта уларҙың ғаиләһендә тыуған балаларҙан үҙегеҙгә ҡол һатып алырға мөмкин. Улар һеҙҙең мөлкәтегеҙ булыр.

⁴⁶ Үҙегеҙҙән һуң уларҙы балаларығыҙға мираҫ итеп ҡалдыра алаһығыҙ. Улар һеҙгә ғүмер буйы хеҙмәт итһен, ә ҡәрҙәштәрегеҙ – исраилдарға – аяуһыҙ хакимлыҡ ҡылмағыҙ.

⁴⁷ Әгәр ҙә килмешәк йәки арағыҙҙа йәшәгән берәйһе байып китһә, ә ҡәрҙәшең ярлыланып, килмешәккә, арағыҙҙа йәшәүсегә йәки уның ырыуҙашына һатылһа,

⁴⁸ йолом хаҡын түләп уны һатып алырға мөмкин. Туғандарынан берәйһе уны кире һатып ала ала;

⁴⁹ ата-әсәһенең бер туған ағай-энеһе, йәки башҡа ҡан туғаны йолом түләп азат итә ала. Хәлләнһә, ул үҙен үҙе азат итһен.

⁵⁰ Был кеше үҙе һатылған йылдан башлап Яңырыу йылына тиклем ҡалған йылдарҙы һанап, хужаһы менән иҫәп-хисап яһаһын. Иреккә сығыу хаҡы шул йылдар һанына ҡарап иҫәпләнһен, ул хаҡ ялланып эшләүсенең эш хаҡы кеүек хисапланһын.

⁵¹ Әгәр ҙә ҡалған йылдарҙың һаны күп ҡалһа, был кеше үҙенең иреккә сығыуы өсөн хаҡты, шул йылдар һанына ярашлы, күберәк түләргә тейеш.

⁵² Ә инде Яңырыу йылына саҡлы бер нисә генә йыл ҡалһа, йолом хаҡын ошо йылдар һанына ярашлы иҫәпләһен һәм түләһен.

⁵³ Хужа өсөн ул бер йылға ялланған эшсе һымаҡ булырға тейеш. Килмешәк хужаһы һинең алда уға рәхимһеҙ хакимлыҡ итмәһен.

⁵⁴ Әгәр ҙә һатылған ҡәрҙәшегеҙ шул рәүешле иреккә сығыу хаҡын түләп йолоп алынмаһа, балалары менән бергә Яңырыу йылында азат булыр,

⁵⁵ сөнки Исраил халҡы – Минең ҡолдарым. Мысыр еренән алып сыҡҡан ҡолдарым улар Минең. Мин Аллағыҙ Раббымын.