Lukasə 1 - Əka yi Fîə

¹ Tǎ Tiyofilos: Pɨ pipə nɨ́ nə́ pə́ kə fǔəlóʼə á mə́ ŋwaʼlə̂ nə́ mənu páʼ mə́ kə lɔg nə́ aliʼə́ á mə́m pɛnə̂.

² Pó kə ŋwaʼlə̂ lə́ tsɔʼə ndzaŋ pəənə ándó pə́ kə jɨ́ nə́ ə́fɛ́lə á nəfɛdnə́ pə́ kə fiʼtə̂ nə́ áwɛ̂nə. Po kə jɨ́ lə́ ńkə́ ńkád ńgeebə̂ atsáb yəwə́.

³ Ndzaŋ maŋ kə lɔg nə́ ndɛd ńdzéʼ mənu mɨ ə́fɛ́lə á nəfɛdnə́ lə́ ńkwaŋ ńgə́ á yǐ pɔŋ mbɔʼ maŋ ŋwaʼlə̂ mɨ́d ndzaŋ mə́ kə lɔg nə́ aliʼə́ á mbô gho Tiyofilos, ŋwu ngóʼkə.

⁴ Maŋ loonə̂ lə́ á mə́ ghɛd nə́ ə́lɛ̌ ńjî ńgə́ gho jîə ndə̌ŋdəŋ ńté mənu ándó páʼ pə́ kə fiʼtə̂ nə́ gho ə́wɨ́ lə̂. Pə́ lyaʼtə̂ ndɛd pə́ yǒ nə́ pîə Jɔnə, ŋwunə ä fɛ̂ nə́ nkǐ lə́.

Pə́ lyaʼtə̂ ndɛd pə́ yǒ nə́ pîə Jɔnə

⁵ A nə ḿbə́ nə́ ndɛd Ɛlɔdə a kə pə́ nə́ əfo á Judya lə́, ŋwu Əsê yitsə̌ a kə chî ə́wɨ́ pə́ fóŋə nə́ Zakalya. A kə fɛ́d lə́ nə́ nkyeetə pɨ pə́ Əsê pə́ Abija. Ngwě əyǐ Elisabɛlə a kə kə́ ə́fɛ́d lə́ nə́ əla pɨ pə́ Əsê.

⁶ Pó kə tɨ́ ndə̌ŋdəŋə́ á mbi Əsê nə́ ngɛdmə́nu əghóobə́, ńkə́ ńdzóʼnə məntəgə́ mə́ Mmaʼmbî pópə pənoŋkə pí tsɔʼə pətsəm tə fid yitsə̌.

⁷ Pó nə ńkě mɔ́ túg pô ńté ńgə́ Elisabɛlə a kə pə́ lə́ nkyě məngyě, pó pətsəm pɨ ńdɛnə̂ ághóobə́.

⁸ A kə pɛn ḿbə́ alě tsə́ Zakalya a tə́ faʼə̂ afaʼə yə́ ándó ŋwu əsê á mə́m Tə́kɔʼndɛ̂sê ə́ chî nə́ á Jɛlusalɛm lə̂. Lə́ kə pə́ ndɛd nkyeetə əzoobə́ á mə́ faʼ nə́.

⁹ Ndzaŋ noŋkə pɨ pə́ Əsê á kə nɨd nə́, pó kə maʼ əpúmə á ndəsê, əlɛ́n əyí ə́ fɛ́lə a chîə á mə́ kwú nə́ á mə́m Tə́kɔʼndɛ̂sê ghɛnə̂ á mə́m nəpá nə́ Əsê ə́ toonə̂ aleŋ ghóʼkə Əsê ə́wə́.

¹⁰ Ndzaŋə ándó ənɔ pɨ ə́ kə chî nə́ apeŋ nə́ ndɛlə́ a kə tɔ nə́ aleŋ ńté ńchaʼtə́sê lə́,

¹¹ ntseŋndɛ̂ Mmaʼmbîə a ghabkə̂ ə́fɛ́lə á mbi yə́, ntə́əmə á mbi nəpá zə̂, nə́ əlá apô yə təənə.

¹² Ndzaŋ Zakalya a kə jɨ́ nə́ yí lə́ ḿbɛ́nkə, apɔ́gə á kwúnə á mbɨ yə́.

¹³ Lə́ ntseŋndɛ̂sê wə̂ a sóŋə á mbô yí ńgə́, “Kɔ gho pɔ́gə, Əsê a zóʼə achaʼtə́sê azô, ngwě əgho Elisabɛlə a yǐ pîə mɔ́ mbyâŋnə, gho chwǐ əlɛ́n əyí nə́ Jɔnə.

¹⁴ Mɔ́ wə̂ a yǒ yǐ nə́ akɔŋtə. Pɨ pi nɨ́ nə́ pə́ kə́ ńkɔŋtə̂ ńté ńgə́ pə́ pîə yə́.

¹⁵ A yǒ pə́ lə́ chigə mɛ́ ŋwunə á mbi Mmaʼmbîə, ə́ láʼ kě məloʼ mimə tyantə̂ nə́ ńnô pô kə́ lwɛ́nkə nə́ Ajwǐəsê ə́fɛ́d nə́ alě pə́ pî nə́ yə́,

¹⁶ A yǒ sɛdkə̂ pɔ́ pə́ Islɛl pi pə́ nɨ́ nə́ pó pəənə̂ á mbô Mmaʼmbî páʼə a pə́ nə́ Əsê əzoobə́.

¹⁷ A yǐ kwá mbi Mmaʼmbî nə́ ajwi pó mətɨ mə́ ntûsê Elayija. A lǒo kyeetə̂ məntɨ́ mə́ pɔ́ pópə pətǎ ngǎ yitsə̌, ə́ pɨ ghɛd pɨ pə́ kə̈ tyantə̂ nə́ atû pó jî ənu ńtíʼə ə́faʼə̂ anu páʼ á koʼnə̂ nə́. A yǒ tyáŋtə pɨ pə́ Mmaʼmbî pó koʼnə̂ ńtə́ ḿbyáabə yə́.”

¹⁸ Zakalya a pítə ntseŋndɛ̂sê ńgə́, “Maŋ yǐ jî lə́ ə́lɛ́ ńgə́ á yǐ pə́ lə́ ndzaŋ gho sóŋ nə́? Ńté ńgə́ maŋ lə́ ndɛn ŋwunə, ngwě mə a kə ńdɛnə̂.”

¹⁹ Ntseŋndɛ̂sê a kwěe yí ńgə́ maŋ lə́ Gabliya, mäŋ tə́əmə á mbi Əsê; a pɛn ńtúmə mə ńgə́ maŋ yǐ ńtséebə á mbô gho, ńtû ńnáŋkə nkɨ yi əshîʼnə ghɛnə́ á mbô gho.

²⁰ Lə́ gho pɛn ńkě nkəənə mə pí pô, á chîə mə́ chî nə́ tsɔʼə ndzaŋ maŋ sóŋ nə́ nə́ gho lə́, nə́ ndɛd yi wə́. Ə́fɛ́d nə́ pə əghâ nə́, gho yǐ sɛlə̂ chípóʼə́, tə koʼə̂ alě páʼ mənu mɨ́d mɨ mə́ yǐ nə́ lɔgə̂ aliʼə́.

²¹ Nə́ ndɛd jɨ pɨ pó kə chî nə́ apeŋ ḿbyáabə Zakalya lə́, pó tíʼə ńkwaŋə̂ á kɨʼnə̂ ághɔ́b ńgə́ a pɨ ńtíʼ ńgɔ́ŋə á mə́m Tə́kɔʼndɛ̂sê ə́faʼə̂ lə́ akə̂?

²² Ndzaŋ a kə fɛ́d nə́ apeŋ lə́ ńkě pɨ ńjîə á mə́ tsáb nə́ pô, pó tíʼ ńjî ńgə́ a zə́ənə alə́ŋkə anu yitsə̌ á mə́m Tə́kɔʼndɛ̂sê. A kə kě chî təmbɔʼə a pɨ ńtsáb pô, ńtíʼə ńnəələ̂ mənu mətsəm tsɔʼə nə́ mbô.

²³ Ndzaŋə ándó páʼ ndɛlə́ afaʼ əjǐ ə́ kə měe nə́ lə́, a pəənə̂ á ngyaʼə́ yə́.

²⁴ Ndɛd yitsə̌ ə́ laŋ, ngwě yi Elisabɛlə a chî nə́ móonə, ńdɔg sáŋ tâ ńkə̈ ńdyáŋə tsɔʼə á ndɛ̂:

²⁵ Ə́sóŋə ńgə́, “Mmaʼmbîə a faʼə̂ zəənə́ á mbô maŋ nə́ ndɛd zəənə́, a nəələ̂ akɔŋnə ajíə á mbô maŋ ńtû ə́fóg əsə́ənə atû maŋə.”

Pə́ Náŋkə ńgə́ pə́ Lǒo Pîə Yeso

²⁶ Sáŋ ntogə́ ə́ laŋ, páʼ Elisabɛlə a kə chî nə́ nə́ mɔ́, Əsê a túmə ntseŋndɛ̂ əyǐ Gabliya á Nazalɛlə, á aláʼ yətsə́ á mə́m Galiliə,

²⁷ á mbô mɔ̂ məngyě yitsə̌ páʼ a nə ńkě nə́ anuə ŋwu mbyâŋnə kə̂ jîə pó, əlɛ́n əyí pə́ Mɛɛlə. A pə́ mɔ̂ məngyě páʼ Jɔsɛfə, a kə fɛ́d nə́ nə́ əla pə Debid lə́ a kə tə́g nə́ nə́ ngwě yə́.

²⁸ Ntseŋndɛ̂ wə̂ a ghɛnə̂ á mbô yí ə́sóŋ ńgə́, “Mäŋ chaʼtə̂ gho. Əsê a kɔŋə̂ gho lɛ tətətə. Mmaʼmbîə a pɨ ńnéŋ mbwɔ́dnə nə́ gho.”

²⁹ Atsáb zəənə́ á nə ńjwaʼə̂ Mɛɛlə lɛ tətətə, a kwaŋ ńgə́ lɛ̌ zə́ənə́ ntê achaʼtə?

³⁰ Lə́ ntseŋndɛ̂sê wə̂ a pə́ ə́sóŋ nə́ yí ńgə́, “Mɛɛlə, kɔ gho pɔ́gə, Əsê a kɔŋə̂ gho.

³¹ Gho yǐ chî nə́ móonə, ə́ pîə mɔ́ mbyâŋnə, ə́fɛ̂ əlɛ́n yí ńgə́ Yeso.

³² A yǒ pə́ lə́ ŋwu yi ngweŋə́ pə̈ fóŋə yí nə́ Mɔ́ Əsê, Əsê páʼ a tsɛ nə́ ajúmə atsəmə. Mmaʼmbî Əsê á yǒ fɛ̂ nəfɔ nə́ tǎ əyǐ Debilə á mbô yə́,

³³ A yǒ sáʼ nəfɔ nə́ ndɛ̂ Jekɔb tə mɛdnə̂. Lə́ nəfɔ jí nə́ láʼ kě měe pô.”

³⁴ Mɛɛlə a pítə ntseŋndɛ̂ wə̂ ńgə́, “Á yǐ pə́ lǎa lə́ ə́lɛ́ páʼ maŋ kě nə́ anuə ŋwu mbyâŋnə kə́ jîə pô?”

³⁵ Ntseŋndɛ̂ wə̂ a kwěe ńgə́, “Ajwǐəsê páʼ a tsɛ nə́ ajúmə atsəmə a yǐ tsóolə á mbɨ gho mətɨ mə́ Əsê mə́ kə́bkə gho, ńjî ńgə́ mɔ́ yi ŋwaʼ nə́ pə́ yǐ nə́ pî lə́, pə́ lǒo fóŋ nə́ mɔ́ Əsê.

³⁶ Tsɔʼə ndim əgho Elisabɛlə a pǎtə ńdɛn lə́, ḿbə́ ńchî nə́ móonə, yí páʼ pə́ nə̈ ə́fóŋ nə́ yí nə́ nkyě məngyě lə́, a chî nə́ mɔ́ sáŋ ntogə́ əghâ nə́

³⁷ ńté ńgə́ anu yətsə́ á kě Əsë tsɛɛlə̂ pô.”

³⁸ Mɛɛlə a kwěe ńgə́, “ô, maŋ lə́ ngaŋəfaʼ Əsê, tíʼə á chîə á mbô maŋ tsɔʼə ndzaŋ páʼ gho sóŋ nə́ lə́. Ntseŋndɛ̂ wə̂ a tíʼ ńgɛnə̂ yə́.”

Mɛɛlə a Ghéenə Elisabɛlə

³⁹ Əghâ yi wɨ́, Mɛɛlə a lǒo á əsê ńgə́glə ńgɛnə̂ á tɔ̂ŋ yitsə̌ á mə́mə aláʼə Judya,

⁴⁰ ńtíʼ ńkwúnə á ndɛ̂ Zakalya ńchaʼtə̂ Elisabɛlə.

⁴¹ Əghâ ándó Elisabɛlə a kə zóʼ nə́ achaʼtə Mɛɛlə lə, móonə a lîə á nəpəm yə́, a lwɛ́nkə nə́ Ajwǐəsê.

⁴² A tsáb ngye əjǐ ə́ kɔ́ʼə atǐə, a ə́sóŋ ńgə́, “Mbwɔ́dnə ə́ chîə á mbô gho á mə́m pəngyě, Mbwɔ́dnə ə́ kə́ ńchî nə́ mɔ́ páʼ gho yǐ nə́ pîə!

⁴³ Lə́ ghɛlə̂ akə̂ pə́ chígə́ ńkɔŋə̂ mə lɛ tə mǎpə Mmaʼmbîə mə a yǐəə á mbi maŋə?

⁴⁴ Maŋ jî ńgə́ gho lə́ mǎpə Mmaʼmbîə mə ńté ńgə́ ndzaŋ maŋ pěʼ nə́ ńdzóʼə achaʼtə azô lə́, móonə a kɔŋtə̂ tə ńdîə á nəpəm maŋə.

⁴⁵ Mbwɔ́dnə ə́ chîə á mbô gho páʼ gho pí nə́ ńgə́ anuə atsəm Mmaʼmbîə a sóŋ nə́ á yǐ lɔgə̂ aliʼə́.”

Mɛɛlə a zɔb nkǐ ńgóʼkə Əsê

⁴⁶ Mɛɛlə a sóŋ ńgə́, “Nchîmbîə mə ə́ ghóʼkə Mmaʼmbîə.

⁴⁷ Ntə́əmə mə ə́ kɔŋtə̂ nə́ Əsê páʼ a pə́ nə́ nchwádkə mə.

⁴⁸ Ńté ńgə́ a kwúmtə ndzaŋə ándó páʼ ngaŋəfaʼ yə́ a kə tsóokə nə́ mbɨ əjǐə. Ə́fɛ́d nə́ pə ə́sɛ̂n ńgɛn nə́ mbi, akɔʼə ŋwu mɔsɔŋə́ atsəmə á láʼ tíʼə ə́sóŋə ńgə́, Əsê a néŋ mbwɔ́dnə nə́ maŋə.

⁴⁹ Ńté ńgə́ Əsê páʼ ə́ tyantə̂ nə́ ńtsɛɛlə̂ ŋwu ntsəm ə́ faʼ pətə́kɔʼ pə́ mənuə á mbô maŋə, əlɛ́n əyí lə́ yi ŋwaʼ nə́.

⁵⁰ Ä kóolə mələ́ŋ mə́ ŋwu ntsəm páʼ a pɔ́g nə́ yə́, ə́fɛ́lə nə́ táʼə akɔʼ ńkwúnə nə́ yitsə̌.

⁵¹ Ä tsɛɛkə̂ apô ají páʼ á túg nə́ mətɨ ə́shaʼtə̂ pɨ pó kɔ́ʼkə nə́ mbɨ əzɔb pópə əkwaŋ mənu əpóobə́.

⁵² A tsóokə pəfo (pətsə́) á aləŋ pó, ḿbə́ ńkɔ́ʼkə pɨ páʼ pó tsóokə nə́ mbɨ əzoobə́.

⁵³ A zə́g pɨ páʼ nji ə́ záŋ nə́ ághɔ́b nə́ əpú pi əshîʼnə. Ḿbə́ ńkəm ngǎŋnkáb pó ghɛn mbô kətaŋə.

⁵⁴ A kwáalə ngaŋəfaʼ əyǐ Islɛlə, ńkwúmtə akóolə́mə́lə́ŋə ají ndzaŋ a kə laʼnə̂ nə́

⁵⁵ á mbô Ablaamə pópə ngwud əjǐ tə mbî měe.”

⁵⁶ Mɛɛlə a nə ńchî pó Elisabɛlə ándó sáŋ teelə́ ńtíʼ ḿbəənə̂ á ngyaʼə́ yə́.

Pə́ Pîə Jɔnə, Ŋwunə ä Fɛ̂ nə́ Nkǐ lə̂

⁵⁷ Ndɛd ə́ nə ńkoʼə̂ á mbô Elisabɛlə á mə́ pî nə́ mɔ́ əyǐ lə́, A pîə mɔ́ mbyâŋnə.

⁵⁸ Ngaŋ məpad əjí pópə pəlim pí pó zóʼ ńgə́ Mmaʼmbîə a nəələ̂ akóolə́mə́lə́ŋ ajíə á mbô yə́, pó po tíʼ ńkɔŋtə̂.

⁵⁹ Móonə a nə ḿbə́ əlěmbî nəfeemə́ pə́ yǐəə á mə́ póʼ nə́ yə́, ńchîə á mə́ chwǐ nə́ əlɛ́n yí nə́ Zakalya páʼ a pə́ nə́ əlɛ́n tǎ əyǐə.

⁶⁰ Lə́ mǎ əyǐə a kǐ ə́sóŋ ńgə́, “Ngá, əlɛ́n yí lə́ Jɔnə.”

⁶¹ Pó sóŋ nə́ yí ńgə́, “Ŋwu əla wɨ́ yitsə̌ a kě əlɛ́n ghɛn túg pô.”

⁶² Pó tsáb nə́ tǎ əyǐ nə́ mbô, ḿbítə yí nə́ əlɛ́n páʼ a kɔŋ nə́ ńgə́ təmbɔʼ pə́ fóŋə mɔ́ yi wɨ́ ə́wə́.

⁶³ A pítə táafɛlə, pə́ fɛ̂. A ŋwaʼlə̂ ńgə́, “Əlɛ́n mɔ́ lə́ Jɔnə.” A kɨʼnə̂ ŋwu ntsəmə.

⁶⁴ Tsɔʼə əghâ yi ə́wɨ́, ntso əyí ə́ ŋáʼnə, alə́əmə yə́ á kyakə̂ a chwáakə á mə́ tsáb nə́ ə́ghóʼkə Əsê.

⁶⁵ Ngaŋ məpad əjí tsɔʼə ətsəm ə́ nə ḿbɔ́gə. Á mə́mə aláʼə Judya tsɔʼə atsəm, pɨ pə́ nə̈ ə́sóŋə tsɔʼə mənu mɨ́d məənə́.

⁶⁶ Á kə kɨʼnə̂ ŋwu ntsəm páʼə a kə zóʼ nə́ anu zəənə́, pó tíʼə ḿbítə ńgə́, “Mɔ́ nə́ a ghɛd pə́ pə́ zə́ənə́ ntê móonə?” Ńté ńgə́ apô Əsê á chîə á ndu yə́.

Azoobə́nkǐə Zakalya

⁶⁷ Ajwǐəsê a kwú nə́ tǎ əyǐ Zakalya a tíʼə̈ ə́sóŋə mənu páʼ Əsê a fiʼtə̂ nə́ yə́.

⁶⁸ Ə́sóŋə ńgə́ ngóʼkə ə́ chîə á mbô Mmaʼmbîə, Əsê pɔ́ pə́ Islɛlə, ńté ńgə́ a yǐ tsóʼə atûə pɨ píə.

⁶⁹ A lookə̂ tə́kɔʼ nchwádkə á mbô pɛn, a fɛ́lə á mə́mə akɔʼə ndɛ̂ Debilə,

⁷⁰ ndzaŋə a kə fɛ̂ nə́ atséebə yə́ á laŋə̂ á mbô məntû mí mimə ŋwaʼ nə́ á ngoʼ pəchə́.

⁷¹ A yǐ chwádkə áwɛ̂nə á mbô ngaŋkə́pa əzɛ̂n, ə́ kə́ kwáalə áwɛ̂nə á mbô ŋwu ntsəm páʼə a pa nə́ áwɛ̂nə,

⁷² á mə́ nɨd nə́ akóolə́mə́lə́ŋə á mbô pətǎ pɛ́n, ə́lǎ ə́lɨ́d ə́ kwúmtə əka páʼə a kə wad nə́.

⁷³ Əka páʼə a kə wad nə́ áwɨ́d pó tǎ əwɛn Ablaamə,

⁷⁴ á mə́ kwá nə́ áwɛ̂nə á mbô ngaŋkə́pa əzɛ̂n ńjî ńgə́ pɛn ghóʼkə yí tsɔʼə tə apɔ́gə,

⁷⁵ nə́ məndú mə́ ŋwáʼ nə́ ńkə́ ńtɨ́ ndə̌ŋdəŋə́ á mbi Əsê (tə məg nchîmbî əzɛnə̂).

⁷⁶ “Lə́ gho, móonə mə, pə́ lǒo fóŋə gho nə́ ntûsê páʼə a Tsɛ Nə́ Ajúmə Atsəmə, ńté ńgə́ gho lǒo kwá mbi Mmaʼmbîə ghɛn tsoŋkə̂ ndúmə á mbô yə́.

⁷⁷ Á mə́ fiʼtə̂ nə́ pɨ pí ńgə́ pə́ yǒ chwádkə ághɔ́b ə́laŋə̂ ndzəm təpɔŋ əghɔb páʼ Əsê a ləgnə̂ nə́,

⁷⁸ ńté akóolə́mə́lə́ŋə Əsê əzɛn, mə́nu yi sáʼ nə́ á yǒ fɛ́lə á nəpó tɛ̂ atû pɛnə̂.

⁷⁹ Ə́ tɛ̂ atû pɨ páʼ pó chî nə́ á mə́m ndzəmə́ tə ńtə́əmə á mə́m mə́lə́glə nəwûə, ə́ tə́gə áwɛ́n nə́ alaŋə́ mbwɔ́dnə.”

⁸⁰ Mɔ́ yi wə̂ a kə kwéŋ ńkə́ ńtyantə̂ á mə́mə ajwiə, ńchîə á kɔŋ məŋkwâʼlə̌ tə ńdáʼ ə́fɛ́lə á əshîsaŋə á mə́m Islɛlə.