Matiyu 13 - ALA KA KUMA

Sumankisɛ talen

¹ O loon nin na, Yezu bɔra ka taga sigi bada la.

² Jamaba tagara lajɛn a kɔrɔ fɔɔ a donna kurun kɔnɔ ka sigi. Jama bɛɛ tun be bada la.

³ A ye koo caaman fɔ u ye talen na. A ko: «Sɛnɛkɛla dɔ bɔra ka taga suman seri.

⁴ K'a to serili la, kisɛ dɔw tagara ben sirada la. Kɔnɔw nana olu kunu.

⁵ Dɔw fana tagara ben farayɔrɔ la, bɔgɔ bɛrɛ tun te yen. U falenna joona bari u ma don dugumakolo la ka se yɔrɔjan.

⁶ Nga tile fariyara tuma min na, u jɛnina ka ja bari lili ɲanaman tun t'u la.

⁷ Dɔw fana tagara ben ŋɔni yɔrɔ la, u ni ŋɔni falenna ɲɔgɔn fɛ. Ŋɔni wilila k'u degun.

⁸ Nga dɔw tagara ben dugukoloɲuman na. O yɔrɔ suman ɲana kosɔbɛ. Dɔw ye deen kɛmɛ sɔrɔ, dɔw ta bi wɔɔrɔ, dɔw ta bi saba.

⁹ Tulo be min fɛ, o ka mɛnni kɛ.»

Mun na Yezu be to ka talen la

¹⁰ O kɔ, Yezu ka kalandenw gwɛrɛla a la k'a ɲininga ko: «Mun na i be to ka kuma mɔgɔw fɛ talen na?»

¹¹ A y'u jaabi ko: «Aw kɛra Ala ka masaya gundo lɔnbagaw ye, nga a lɔnniya ma di tɔw ma,

¹² bari fɛɛn be min fɛ, dɔ bena fara o ta kan kosɔbɛ. Nga fɛɛn te min fɛ, hali dɔɔni min b'a fɛ, o bena bɔsi a la.

¹³ O le y'a to ne be talen la u ye, bari u be filɛli kɛ, nga, u te foyi ye, u b'u tulo malɔ, nga, u te foyi faamu.

¹⁴ A kɛra ten, kira Ezayi ye kuma min fɔ, o be dafana. A tun ko: ‹U bena u tulo malɔ, u tena foyi faamu. U bena filɛli kɛ ka ɲa, u tena foyi ye.

¹⁵ Bari u tulo ka gwɛlɛ, u te miiri, u t'a fɛ ka yeli kɛ, u t'a fɛ ka mɛnni kɛ. N'u tun ye yeli kɛ ka mɛnni kɛ, u tun bena nimisa ka faran u ka kojuguw la. Ne tun bena u kɛnɛya.›

¹⁶ «Aw kɔni dagamunin lo bari aw ɲaa yɛlɛnin lo, aw tulo be mɛnni kɛ.

¹⁷ Tiɲɛ na, ne b'a fɔ aw ye ko aw be koo minw yera, kira caaman ni mɔgɔtilennin caaman tun b'a fɛ k'u ye, nga u ɲaa ma la u kan. Aw be min mɛnna, u tun b'a fɛ k'u mɛn, nga u m'o mɛn.

Talen kɔrɔ

¹⁸ «Ne ye serilikɛla ka koo fɔ talen min na, aw k'aw tulo malɔ o talen kɔrɔ la.

¹⁹ Minw be Ala ka kuma mɛn n'u t'a faamu, olu bɔnin be sirada fɛ, kisɛ benna yɔrɔ min na. U man'a mɛn dɔrɔn, Sutana be na o bɔ u kɔnɔ.

²⁰ Mɔgɔ min bɔnin be farayɔrɔ fɛ kisɛ benna min na, o ye mɔgɔ ye min b'o kuma mɛn ka sɔn a ma o yɔrɔnin bɛɛ ni nisɔndiya ye.

²¹ Nga o kuma te sigiyɔrɔ sɔrɔ a kɔnɔ, a te muɲuli kɛ. Ni gwɛlɛya nana, walima ni mɔgɔ b'a tɔɔrɔ o kuma kosɔn dɔrɔn, a be sin ka ban Ala ma.

²² Min bɔnin be ŋɔni yɔrɔ fɛ, o ye mɔgɔ ye min b'o kuma mɛn, nga, diɲɛ hamiko, ni nafoloko b'o kuma nagasi fɔɔ nafa dɔɔni yɛrɛ te sɔrɔ a la.

²³ Min bɔnin be dugukoloɲuman fɛ, o ye mɔgɔ ye min be kuma nin mɛn, k'o faamu. Dɔ be kisɛ kɛmɛ kɛ, dɔ ta be se bi wɔɔrɔ, dɔ ta bi saba.»

Yezu ye talen min la binjugu koo la

²⁴ Yezu ye talen wɛrɛ la u ye. A ko: «*Sankolo masaya be i ko cɛɛ dɔ min ye sumansi ɲanaman dan a ka foro la.

²⁵ Ka mɔgɔ bɛɛ to sinɔgɔ la sufɛ, a jugu tagara binjugukisɛ seri *bile cɛma ka tɛmɛ n'a yɛrɛ ye.

²⁶ U nana falen, u y'a daminɛ ka kuun bɔ tuma min na, binjugu lɔnna ka bɔ suman na.

²⁷ Forotigi ka baaradenw tagar'a fɔ a ye ko: ‹I tun ma sumansi ɲanaman le dan i ka foro la wa? Binjugu nin do bɔra min?›

²⁸ A y'u jaabi ko: ‹Ne jugu dɔ le y'o baara kɛ.› Baaraden nunu tilara k'a ɲininga ko: ‹I b'a fɛ an ka taga binjugu nin bɔn ka bɔ yen wa?›

²⁹ A y'u jaabi ko: ‹Ayi. Aw kana taga bɔn, bari aw be se ka fili ka bile dɔ bɔn.

³⁰ Aw k'a to u ka wili ɲɔgɔn fɛ fɔɔ sumantigɛtuma ka se. N'o tuma sera, n ben'a fɔ sumantigɛlaw ye k'u ka binjugu nin tigɛ fɔlɔ, k'a siri, k'a jɛni, u ka sɔrɔ ka bile tigɛ k'a kɛ n ka bondo kɔnɔ.› »

Mutaridikisɛ talen

³¹ Yezu ye talen wɛrɛ la u ye tugu. A ko: « *Sankolo masaya be i ko mutaridikisɛ, cɛɛ dɔ y'e min ta k'a dan a ka foro la.

³² Mutaridikisɛ ka dɔgɔ ni fɛɛn bɛɛ kisɛ ye. Nga, n'a falenna, a be boɲa ka tɛmɛ nankɔ fɛɛn sɛnɛta tɔw bɛɛ kan. A be kɛ yiri ye, kɔnɔw b'u ka ɲaga la a bolow kan.»

Burufununan talen

³³ O kɔ, Yezu ye talen wɛrɛ la u ye ko: « *Sankolo masaya be i ko burufununan, muso dɔ ye min ta k'a kɛ mugu fiyɛ ɲaa kelen na k'a nɔɔni, k'a bila fɔɔ a bɛɛ fununa.»

Yezu ka talen lakun

³⁴ Yezu y'o kuma bɛɛ fɔ jama ye talen na. A tun te kuma u fɛ n'a ma talen la u ye.

³⁵ A tun b'a kɛ ten janko kira tun ye min fɔ, o ka dafa. A tun y'a fɔ ko: «N bena kuma u fɛ talenw na. Mɔgɔw ma koo minw lɔn kabini diɲɛ dantuma, ne bena olu fɔ u ye.»

Binjugu talen

³⁶ Yezu bɔra jama kɔrɔ ka taga soo tuma min na, a ka kalandenw gwɛrɛla a la k'a fɔ a ye ko: «I ye talen min la ko mɔgɔ dɔ tagara binjugu kisɛ seri a jugu ka foro la, o talen kɔrɔ fɔ an ye.»

³⁷ Yezu y'u jaabi ko: «Mɔgɔ min ye sumansi nin dan, o ye Mɔgɔ Dencɛ ye.

³⁸ Foro nin, o ye diɲɛ ye. Sumansi, o ye Ala ka mɔgɔw ye. Binjugu nin, o ye Sutana ka mɔgɔw ye.

³⁹ Jugu min ye binjugu kisɛ seri foro nin kɔnɔ, o ye Sutana yɛrɛ ye. Sumantigɛtuma, o ye diɲɛ laban tuma ye. Sumantigɛlaw ye mɛlɛkɛw ye.

⁴⁰ U be binjugu tigɛ k'a jɛni cogo min na, o koo ɲɔgɔn bena kɛ diɲɛ laban tuma na.

⁴¹ Mɔgɔ Dencɛ ben'a ka mɛlɛkɛw ci. Mɔgɔ minw bɛɛ be kojugu kɛ ka tɔw fana nigɛ k'u bila a la, u bena olu woloma k'u bɔ Ala ka mɔgɔw cɛma.

⁴² Mɛlɛkɛw bena o mɔgɔjugu nunu fili tasuma kɔnɔ. U bena kasi ka kule yen.

⁴³ O kɔ, mɔgɔ minw be Ala sago kɛ, olu bɛɛ bena boɲa sɔrɔ ka manamana i n'a fɔ tile, u Faa Ala ka masaya yɔrɔ la. Tulo be min fɛ, o ka mɛnni kɛ.

Nafolo dogonin talen

⁴⁴ «*Sankolo masaya be i ko nafolo dogonin, foro dɔ la. Cɛɛ dɔ tagara o sɔrɔ k'a ta k'a dogo tugu. A nisɔn diyara kosɔbɛ, fɔɔ a tagar'a bololafɛn bɛɛ feere ka segi ka taga foro nin san.

Yezu ye talen min la kɔnɔkisɛ koo la

⁴⁵ «*Sankolo masaya be i ko jagokɛla dɔ, min be kɔnɔkisɛɲuman ɲini.

⁴⁶ A nana dɔ ye min ka ɲi, a tagar'a bololafɛn bɛɛ feere k'o kɔnɔkisɛ nin san.

Yezu ye talen min la mɔnikɛlaw koo la

⁴⁷ «*Sankolo masaya be i ko jɔɔ, mɔnikɛla dɔ ye min fili baji la, ka jigɛ sifa bɛɛ minɛ.

⁴⁸ A fanin kɔ, a y'a sama ka bɔ jii la ka sigi ka jigɛw woloma. Jigɛ minw ka ɲi, a ye olu kɛ minan kɔnɔ. Jigɛ minw ma ɲi, a ye olu fili.

⁴⁹ O koo ɲɔgɔn bena kɛ diɲɛ laban tuma na. Mɛlɛkɛw bena na mɔgɔjuguw woloma k'u bɔ mɔgɔɲumanw na.

⁵⁰ U bena o mɔgɔjuguw fili tasuma kɔnɔ. O yɔrɔ la, u bena kasi ka kule.»

Fɛnkura ni fɛɛn kɔrɔman

⁵¹ O kɔ, Yezu y'u ɲininga n'u y'o talenw bɛɛ faamu. U y'a jaabi ko ɔnhɔn.

⁵² A y'a fɔ u ye tugu ko: «Ayiwa. Sariya karamɔgɔ min kalanna kosɔbɛ *sankolo masaya koo la, a be i ko sotigi min be fɛnkura ni fɛɛn kɔrɔman sɔrɔ a ka nafolo la.»

Nazarɛtikaw ma la Yezu la

⁵³ Yezu y'o talenw la ka ban tuma min na, a bɔra yen

⁵⁴ ka taga ka dugu la. O yɔrɔ la, a donna zuwifuw ka kalanso kɔnɔ ka mɔgɔw kalan. Mɔgɔ minw tun be yen, u bɛɛ kabakoyara. U tora k'a fɔ ko: «Haan! A bɔra ni hakilitigiya nin ye min? A be kabako nunu kɛ cogo di?

⁵⁵ Miniziye ka deen nin tɛ wa? Mariyamu t'ale lo bamuso ye wa? A dɔgɔcɛ te Zaki ni Yusufu ni Simɔn ani Zude ye wa?

⁵⁶ A dɔgɔmusow te dugu nin kɔnɔ yan wa? A do ye hakilitigiya ni kabakokɛ see nin sɔrɔ min?»

⁵⁷ O miiriya le y'a to u ma la Yezu la. O la, Yezu y'a fɔ u ye ko: «Kira be boɲa sɔrɔ yɔrɔ bɛɛ, fɔɔ a ka dugumɔgɔw n'a ka somɔgɔw cɛma.»

⁵⁸ Yezu ma kabako caaman kɛ yen bari u ma la Ala la.