Matìo 13 - To kə Kəzə̀ kə̀ Fughu ko

Kwə̀ən kə ushwāʼ kùu ndùw ghùwsūm

¹ Tsuʼ fə̀ mɔʼɔ̄ fə te fo, Yɛso n sə tsughu an ndughu, ndùw dòʼò ndùw a ŋgùŋ è ènyʉ̀.

² Ndə̀m è àghì ghə̀ mô è tsuŋ, dzə̀əŋ ŋgəa kɔʼ wə̄n. Ù m bɛso nyə dòʼò tsughu alo kəkwə̀n, ghî ghə̀ ŋ kuūwn tee tsughu ko a ŋgùŋ è enyʉ̂.

³ Yɛso ŋ kə̀a tsùghu ghee â ndə̀mà tə aghəa to aŋ kwə̀ən tə aghəa enyəa, “Tûwbʉ̀ghà ù lì fə̀ soʼ kuw kə̀ taa ko.

⁴ A m bùghò ù taā ŋgòʼ tò, sə à li ghə m bvʉ̂a ndùw aŋ ghùw kə dziī, nwən mə̀ m bùghò chǔuwn pfʉ̀ è kɔʼ.

⁵ Sə à li ghə m bvʉ̀a n ndùw aŋ gɔ̀ʼnlò mò zuʼ tə bɛso yò a te; yi ŋ ghaam fwə̀n sə è kɔʼ zu tə màʼâ fə̀ bɛso buw a te,

⁶ zuw zə mo e səa kɔʼɔ wò nù, zə n gwə̀nsò màʼà è tsughu; aŋghəa a sô ki sughò yô ghaŋ to, ghə m kpùw è kɔʼ.

⁷ Sə à li ghə m bvʉ̀ ndùw an nyɔ̌ɔmgbê, nyɔ̌ɔmgbê tə̀ n noo kwù ŋgwùu è tsughu.

⁸ À li ghə m bvʉ̀ ndùw an zu tə̀ dzûŋ tò, bɔ̀ŋ è nduw, buʼ à li ghə m fughuu kɔʼɔ àsə fəbɔm, à li ghə m fughu kɔʼ asə ŋghəm tǔu, à li gho ŋghəm n təgha.”

⁹ Ghəa Yɛso kə̀a ù mɛʼɛ̀ tsughu kwə̀ən kə ushwaʼ kən ko, u n dzɛ̀ tsùghù enyəa, “Mò ghùw kì utūŋlō, ù mò è zuw.”

Soo kə kwə̀ən kə ushwāʼ kən

¹⁰ Tsə̀təndə̄ghā tə m bùghò kòʼ wò Yɛso, bvʉ â wə̄n enyəa, “À lǒ kwò abugho ghù kə̀a ghəa gho â ghì ghò, ghù ŋ kə̂a kwə̀n kə̀ kwən lo a?”

¹¹ Ù m bɛ̀lɛ̀ tsughu enyəa, “Bàʼà ghɛ, Zə̀ kə̀ n nàn tə ghəa təla tə lo Fɔ̀e u kəwālā â ghɛ̀ dê fughu wò, kè kuūwn dê â ghee.

¹² Tɔŋlo enyəa ghùw wəla ù ki kə wən ko, Zə̀ kə̀ lo fughuu kpeʼe wə̄n ù lo kele tsəghàsò tsughu; wəlà ù kuūwn laʼā, mbeʼe fən ù bùʼ ki, Zə̀ kə̀ lo nìi nùghùun nù.

¹³ Zən lò e ghee Ŋ̀ kə̂a ghəa gho â ghee an shwaʼ u kwə̀n kə̀ kwən wo, bòʼ ghe koʼò nù, kòʼòkɛlɛ yo, ghe zənlo àghəa, zuuw yo ŋkāa bùʼù zuuwkɛlɛ sùghò yò.

¹⁴ Ghəa a te a fɛ lueso tsughu lâŋ kə ghuwsʉghàs Èzayà a zəŋo ghee ghəa ù fə dzɛ̂ tsughu enyəa, ‘Ghɛ̀ lo mgbaŋa zəən nù, ghɛ̀ è zuuw tɔɔ yo, ghɛ̀ è kòʼō, kòʼò kɛ̀lɛ yo.

¹⁵ Nu ghî ghən tughù â tuw aŋ ghəa zən, ghe yia fê naŋā kɔʼ tūŋlō u ghee wo, ghe yia kəmā naŋā tsughu sə gho, ghe lô koʼò tɔɔ̄ an sə a ghee, ghe zuūw sughò an tùŋlo u ghee, ghe zuūwkɛlɛ tsughu am fə̀ŋ tə ghee, ghe kôom tiī kôom wô a vʉ̀a mùghò, to M̀ baaŋ ghee.’

¹⁶ Dzɔ̀ lò ghɛ̀, ghɛ̀ ki sə gho, kòʼò a te, ki sugho utuŋlō, zûuw a te.

¹⁷ M̀ kûm dzàa wò nù â ghɛ̀ enyəa ndə̀mà tə ghiīshʉ̀ghà, àsùghò ndə̀mà tə ghì ghəla ghe fə̀ gaʼ fə̀ŋ a zəŋo Zə̀ kò mafə̄ də̂m kè alekòʼ ghəa ghəla ghɛ̀ koʼo, də̀m kè sùghò alezuw ghəa ghəla ghɛ̀ zuūw.”

Yɛso teso kwə̀ən kə ushwāʼ kùu ndùw ghùwsūm

¹⁸ “Zuw nlò fəgha kəla kwə̀ən kə ushwāʼ kə ghûwsūm kən mòʼò â ghè kò.

¹⁹ Ghî ghəla ghe zuw shwaʼ u fɔ̀e u Kəzə̀ wò, kè zuūwkɛlɛ, ghe fɛ lǒ tò sə ghəla a mò bvʉ̂ tsughu aŋ ghùw kə dziī. Vûŋ kə̀ m bùghò tsǔun nùghù kɔ̀ʼ fəgha kə̀là ghe zən naŋā am fə̀ŋ tə ghee.

²⁰ Yia a bughò sə ghəla a mò bvʉ̂ ndûw aŋ gɔ̀ʼnlò, à lo ghî ghəla ghe zuūw tsughuu shwaʼ u te wo ghê m kpènì aleduʼnlo;

²¹ ghe ŋ kè nɛɛ à tè, ghe n tsùuŋ kɔ̀lɔ tsughu ko tə̀fə̀ŋ ènyə, ghəa a mo e bughò tùghuu tsughuu ko a zəŋò ghee ŋkāa ghe ndzaŋso ghee bòʼ ghe boō tsughu, ghe ŋ kòom ghɛ̌ɛ tì zə̀ghàa è tsughu.

²² Yia a bughò ghəla a fə̀ bvʉ am faʼnlo e tənyɔ̌ɔŋmgbê, à lǒ ghee ghəla ghe zuw tsughu shwaʼ u te wo, aŋghəa ghe kuūwn gaʼ fə̂ŋ tò am fʉgha u mbī wo, àsùghò ghəa a kua, ghə ŋ kwù zɔ̀ʼn nàŋa tsughu shwaʼ u te wo, wə ŋ kè mʉ kə tam.

²³ Yia a bughò ghəla ghe mò bvʉ an zù è dzùŋ, à lǒ ghee ghəla ghe zuw shwaʼ u te wo, zuwkɛlɛ è tsughu; ghe yia noō bɔŋ dzɔ̀ tsughu buʼ a dzûŋ ghò, buʼ à li ghə m fughuu kɔʼɔ àsə fəbɔm, à li ghə m fughu kɔʼ asə ŋghəm tǔu, à li gho ŋghəm n təgha.”

Kwə̀ən kə ushwāʼ kùu ndùw ùzwiī

²⁴ Yɛso ŋ kòom fughu kpeʼe ndùw kwə̀ən kə ushwāʼ kən â ghee enyəa, “Fɔ̂e ù kəwālā u lo tǒ ghùw ù li fə̀ tam tsughu ŋgòʼ tə̀ dzûŋ tò an sum u wə̄n;

²⁵ a m bùghò â tsuʼ wo ghî à sô bwii, ghùwkə̀tuw ù wə̄n m bùghò tam nyə tsughu uzwiī aŋ sò a te gho, nùghù e wə̄n zo.

²⁶ Ghəa sò a te a noō kɔʼ êzə̂ŋ̀ kàʼ ndùw èbɔŋ, zwiī vʉ wə n daŋso dè sə̀ kɔ̀ʼ sùghò ughue.

²⁷ Kɔ̀ɔ m mughùbè vʉ mə̀ m bùghò bvʉ̀ â wə̄n enyəa, ‘Mughùbè yìa a so ghù mò tam ŋgòʼ tə̀ dzùŋ an sum wʉa a, zwiī wən zwiī a te nughù ghɛ̀ enyə?’

²⁸ Ù n dzɛ̀ â ghee enyəa, ‘À ghəa ghən ghəəŋ ko ghùwkə̀tuw waŋā.’ Kɔ̀ɔ mi mə̀ m bvʉ â wə̄n enyəa, ‘Ghù lə̀ghaa nù enyəa ghàʼ ndûw sughuun maʼà zwiī u te wo a?’

²⁹ Ù ŋ kuuwn dzɛ̀ â ghee enyəa, ‘Ɛ̂ŋgaŋ dzə̂, e kwo ko ghɛ̀ lô ndûw sughuun maʼn zə̂a daŋà tsəghà mùghò â sò ghò.

³⁰ Naŋa nlò to u dzeŋe noō ndûw ko ghèe ghê sò gho, a lo kôʼ nəgha è kwuū zo; Ǹ lo dzɛ̂ â ghì à kwuū gho enyəa ghe buʼu sughūu kɔlɔ̄ naŋā kɔʼɔ̄ dzə̂ zwiī u te wo alo ukwāʼ, aŋ ghəa à kpɛɛ̄n maʼn gho, ghe daŋso kwûu səā kɔʼ àsò, ghe bughò kwəlā kɔʼso naŋā kɔʼ a kə̀twɛ̄.’ ”

Kwə̀ən kə ushwāʼ kùu ndùw Sam e Mostàd

³¹ Yɛso ŋ kòom kə̀a kpèʼe ndùw ghee â kwə̀ən kə ushwaʼ ko enyəa, “Fɔ̂e u kəwālā u lo tò sə e esām e mostàd ghùw mò nî tam tsughu an sum u wə̄n.

³² Fə to tsə̀ghàtàʼà sam tən tə̀ dzə̀m, abugho e kuūwn noō kɔʼ, fə n noo dùw tsughu alo fə̀kàʼ, kâʼ fə te fə n dùw tsə̀ghà tsùghù fʉgha wə̀n ù dzə̀m an sum ghe tam tsughu, nwə̀n mə̀ m bughò bə̀ghâa ndughu tə ghee aŋ kwèe tə wə̄n.”

Kwə̀ən kə ushwāʼ am Mbvùŋ

³³ Yɛso n naam kə̀a kpèʼe ndùw kwə̀ən kə ushwaʼ â ghee enyəa, “Fɔ̂e u kəwālā u lo tǒ sə fə mbvùŋ, wìzən ù li mò nî kɔʼ, nyùʼ dzə̌əŋ kɔʼ am fuŋu wə mpfùŋ u tʉghà, zə̀ n nyə̀ŋ kǎaŋ ndùw a te, mpfùŋ n te mə̀ ŋ kàʼ ndùw è kɔʼ.”

See kə Yɛso kə̀ kəā kə aghəa ko kwə̀n kə̀ kwən

³⁴ Ghəa ghən a dzəm Yɛso mò kəā â saʼ kə aghì chi ko, ù mo telē kəā ko kwə̀n kə̀ kwən, ù ka mo ghəa e tso kə̀a mò ù kà kwə̀ən kə ushwāʼ ko a te dzə̂n.

³⁵ Zən mò lo alelueso tsughu lâŋ kə ghuwsʉghà kən enyəa, “Ǹ lô ghəa gho â ghee kə̂a ko kwə̀n kə̀ kwən, Ǹ lo dzâa ndûw ghee â ghəa gho mo ghe kaām zuw kòʼ aŋghəa mbī fə̀ kaʼ tsughu.”

Yɛso tèso tuŋlo u aghì aŋ kwə̀ən kə ushwaʼ kə uzwǐi

³⁶ Yɛso n daŋso zə̀ghàa tsughu saʼ kə aghì chì nùghùu nyə̀ ndùw an ndughu. Tsə̀təndə̄ghā tə wə̄n tə n dzùum nyə̀ ndùw wə̄n, dzɛ̀ â wə̄n enyəa, “Teso wò tuūŋ waʼā wo aŋ kwə̀ən kə ushwāʼ kə uzwǐi kə chî an usum.”

³⁷ Ù m bɛ̀lɛ̀ tsughu enyəa, “Ghùw wəla ù mò tam ŋgòʼ tə̀ dzûŋ tə̀ ti to fɛ lǒ Wɛ ù Ghùw,

³⁸ sum u te u lo mbī, ŋgòʼ tə̀ dzûŋ tən fɛ lò ghî ghəla ghe lô am fɔ̀e u Kəzə̀; zwiī wən vʉa u lô ghî ghəla ghe lô am fɔe kə Satàn.

³⁹ Ghùwkə̀tuw wəla ù mò tam sughò zwiī u te wo lo Satàn, tî kə̀ kwuū kə ufʉgha kə fɛ lǒ tò mbī lô mîanlo; ghî a kwuū a lo tsə̀təndə̄ghā tə Kəzə̀.

⁴⁰ Ghəa a sughuun maʼn kɔʼɔ a uzwǐi wo a m kpàa màʼà kɔ̀ʼ aŋ wə̄n, à kè bɔ̌ɔm lò sugho êzə̀ ghe kê kpɛ̂ɛn ghî à biigh gho abugho mbī kê mîanlo.

⁴¹ Wɛ ù Ghùw lo tuu wò tum tə wə̄n, ghe lo tsâʼà nughù səā wô fʉgha wəla u nɔɔ̄ fughu ghî gho enyəa ghe e ghəəŋ bo zo àsùghù ŋgòʼ è ghì à biigh gho.

⁴² Ghe kê maʼà ndûw ghee aŋ wən u shʉ̀ghà utsūʼ; ghî à alediīn fughu, pfʉa àsɔŋ am bō.

⁴³ Ghî a tsəghtsəgha ghə̀ e kê nyəghaan ko aŋ fɔ̀e u Tsele tò ezuw. Mò ghùw kì utuŋlō, ù zuw.”

Kwə̀ən kə ushwāʼ am kɔ kə kəfəgha kə nân doʼō

⁴⁴ “Fɔ̂e u Kəzə̀ ù lo kpeʼe sugho tǒ kɔ kə kəfəgha kə̀ li ko kə nân doʼò an usum, ghùw vʉ̀a ù ndùw kôʼ nduw, kòom tsən nàn nàŋa è tsughu; ù n daŋso nùghù tsùghù êzə̄ŋ aleduʼnlo, ndùw kǔum fèe tsùghu fə̀ghàan ŋ wə̄n n dzə̀m, ndùw zue kɔʼ sum vʉ̀ a te.

⁴⁵ Fɔ̂e u Kə̀zə̀ ù kôom lò kpeʼe sugho tǒ ghùw ù bekewə̄n ù kəŋo səā a akom à dzûŋ ghò,

⁴⁶ vʉ̀ ù kəŋ kôʼ tsughu sə e ekom zəla e dzɔ̂ buʼ, daŋso ndùw kǔum fèe tsùghu fə̀ghàan ŋ wə̄n n dzə̀m, nì zue kɔʼ sə e ekōm e te zo a te.”

Kwə̀ən kə ushwaʼ kùu ndūuw tətsə̄ghā

⁴⁷ “Fɔ̂e u kə̀zə̀ ù kôom lò kpeʼe sugho tò ughuūw ghe mò maʼà nyə tsughu an dzughù, kwu kɔʼ ŋgòʼ tə tətsəgha tə dzə̀m tə nyə tsughu a te kpe.

⁴⁸ Ghəa ghuūw e te e lue kɔʼ, ghe n sè sə̀ kɔ̀ʼ wò a ŋgùŋ è dzùghù, shìaa sə kɔʼ tə̀ dzûŋ tò, kwə̀n màʼà ndùw tə̀ biigh to.

⁴⁹ E kê bɔ̌ɔm lò sugho enyə abugho mbī kê mîanlo. Tsə̀təndə̄ghā tə Kəzə̀ tə̀ kê səā wô, tə shîaa nughù səā wô ghì à biigh gho am bvʉ e ghì a tsəghatsəgha gho,

⁵⁰ ghe maʼà ndûw ghee aŋ wə̀n u shʉ̀gha utsuʼ; ghe e ke dīnlo, pfʉa àsɔŋ fùghù a te.”

Tsʉ̂ è fughu zo àsùghò è wii zo

⁵¹ Yɛso m bvʉ â tsə̀təndə̄ghā tə wə̄n to enyəa, “Ghɛ̀ ŋ ghəa ghən zuwkɛlɛ̄ to a?” Ghe mo è boo.

⁵² Ù n daŋso dzɛ̀ â ghee enyəa, “À fi lo enyəa dèekə̀làŋ wəla ù bùghò doʼò tsə̀ndə̄ghā aŋ ghəa e fɔ̀e u kəwālā lo tò mughùbè wəla ù nìi səā wô fʉgha ù fughu wo àsùghò ù wii wo an tsughu e wə̄n.”

Ghe kâ Yɛso nì tò kəfəgha an Nazālɛ̀t

⁵³ A m bùghò Yɛso kə̀a mɛʼɛ̀ tsughu kwə̀ən tə ushwaʼ tən to, ù n zəghàan tsughu luʼū chìa ù mò lo a te.

⁵⁴ Aŋghəa ù kwən nyə wo an naʼ wə̄n, ù n zoʼnlo àghì an ndughène è Tə̀dzûu, tuw kə m kpuw ghee, ghe m bvʉ enyəa, “Tûwbʉ̀ghà wən fə̀ tɔ wən boʼo ni wo ghɛ enyə a, àsùghò kɔ tə aghəa tən to a te a?

⁵⁵ Wən mgbàŋ yǒ wɛ ù kaməndà wən à? Zə̂ mgbàŋ yǒ Mèle a? Ghê Dzɛ̂ms, ghê Dzùghùsî, ghê Sǎemòn, ghèe ghê Dzudàs, à mbàŋ yò waazə̂ a wə̄n à nûu gho a?

⁵⁶ Waazə̂ a wə̄n à zən a mgbaŋ yò ko fɛ sɛ̀ à? Ù màʼa fə̀ ghəa ghən kuuwn ni wo ghɛ?”

⁵⁷ Fə̂ŋ tə̌ fi daŋso ndze nu ghee a zəŋò wə̄n, ghe ŋ kè nî wə̄n tò kəfəgha, tùe màʼà wə̄n. Yɛso ŋ kuuwn dzɛ̀ â ghee enyəa, “Ghe kɔʼso nǔ ghuwsʉghà alo tənàʼà tə dzə̀m, à gɔ̀ʼɔ̀ ko an naʼ e wə̄n, àsùghò an ndughu alô wə̄n.”

⁵⁸ Ù ŋ kè ŋgeē dê n sə̀ghà a fughu, bòʼ ghe ka fə boo fughu â wə̄n.