Mateo 13 - Ri utzilaj tzij re ri kanimajawal Jesucristo

Ri k'amb'al na'oj puwi ri awanel

¹ Chupa la' la q'ij, ri Jesús xel b'i pa ri ja y xe'tz'ula chuchi' ri mar.

² Y uk'iyal winaq k'ut xemolotaj chiri' pa k'o wi Rire. Ruma la', ri Jesús xok chupa jun barco, xtz'uyi' chupa y konoje ri winaq xekanaj kan chuchi' ri mar.

³ Yey Rire xujeq uya'ik uk'iyal k'utunik chikiwach ruk' taq k'amb'al na'oj, jewa' xub'i'ij chike: «Jun awanel xel b'i cha' ke'awanoq.

⁴ Ek'uchiri' katajin che ujopopexik rija', k'o xtzaq kan chuchi' ri b'e. Xek'un k'u lo tz'ikin y xo'lkitija b'i.

⁵ »K'o ija' xtzaq kan pa taq ab'aj; yey ruma na jinta uk'iyal ulew chuxe', xel tan lo rija'.

⁶ Ek'uchiri' xel lo ri q'ij, xk'atik; yey ruma na jinta ratz'ayaq, xchaqijik.

⁷ »K'o ija' xtzaq kan pa taq k'iix. Ek'u ri k'iix xk'iyik yey rija' xjiq' kan chuxe'.

⁸ »No'j k'o ija' xtzaq kan pa chomilaj ulew. Ek'u ri' wa' lik xu'an reqa'n. K'o ne jujun raqan xuya jun ciento, k'o jujun chik xuya sesenta y k'o xuya treinta.

⁹ China k'u ri k'o utanib'al che utayik, ¡chuta k'u ri'!» xcha'.

Sa' ruchak taq ri k'amb'al na'oj

¹⁰ Ek'u rutijo'n xeqib' ruk' ri Jesús y xkitz'onoj che: —¿Su'b'e kak'utun la chikiwach ri winaq ruk' taq k'amb'al na'oj? —xecha'.

¹¹ Ri Jesús xuk'ul uwach: —Chiwe ri'ix ya'talik kaq'alajisax runa'oj ri Dios chwi rutaqanik petinaq chila' chikaj; no'j chike taq ri winaq, na ya'tal taj.

¹² Ma china ri k'o umajom chik, ri' kaya'taj ne che cha' más k'o kumajo. No'j china ri na jinta k'o umajom, kamaj ne che ri kuch'ob'o umajom chik.

¹³ Ruma la' kinch'a't kuk' rike xa ruk' taq k'amb'al na'oj. Ma tob' rike ketzu'nik, e junam ruk' na ketzu'n taj; tob' ketanik, e junam ruk' na ketan taj y e ri' na jinta k'o kakimaj usuk'.

¹⁴ Ma ri kik'ulumam rike e ku'ana pacha' rub'i'im kan ri Dios ruma ri q'alajisanel Isaías: Ri'ix tob' kixtanik, na jinta k'o kimaj usuk' che ri kito; y tob' ne kixtzu'nik, na jinta k'o kimaj usuk' che ri kiwilo.

¹⁵ Ma wa tinamit lik u'anom ko ri kanima'; e pacha' lik k'ayew chike ketanik, y ri kiwach e pacha' yupulik. Jek'ula' na jinta k'o kakilo, na jinta k'o kakito y na jinta k'o kakimaj usuk'; yey na kakitzelej tane kitzij chinuwach cha' jela' keb'enukunaj Is. 6:9-10 xcha'.

¹⁶ »No'j ri'ix lik nim iq'ij iwalaxik, ma ri Dios kuya chiwe kiwilo y kita janipa ri ku'an Rire wuma ri'in.

¹⁷ Paqatzij wi kamb'i'ij chiwe: Ojertan uk'iyal q'alajisanelab' y tikawex jusuk' kib'inik kisilab'ik lik xkaj kakil b'i janipa ri kiwil ri'ix wo'ora; pero na xkimaj ta chi rilik b'i. Lik xkaj kakita b'i janipa ri kita ri'ix wo'ora, pero na xkimaj ta chi utayik b'i.

Ri Jesús kuq'alajisaj ri k'amb'al na'oj puwi ri awanel

¹⁸ »Chita k'ut sa' ke'elawi ri k'amb'al na'oj puwi ri awanel.

¹⁹ Rija' xtzaq kan chuchi' ri b'e, e pacha' ri tikawex ketaw re ri ch'a'tem chwi rutaqanik ri Dios yey na kakimaj ta usuk'. Kak'un k'u lo ritzel winaq y karesaj b'i ri ch'a'tem xtiki' pa kanima'.

²⁰ »Rija' xtzaq kan pa taq ab'aj, e pacha' ri tikawex kakita Ruch'a'tem ri Dios y kakikoj ruk' ki'kotemal.

²¹ Pero ruma na e tikil ta chi utz, na kekowin taj. Ma echiri' kak'un lo k'amb'al kipa o keternab'ex ruk' k'ax ruma kik'ulum Ruch'a'tem ri Dios, kepajtaj k'u ri'.

²² »Rija' xtzaq kan pa taq k'iix e pacha' ri tikawex kakita Ruch'a'tem ri Dios. Pero rub'is kik'u'x chwi taq ri kajawax chike, ruk' ri sokoso'nik re taq ri b'eyomalil, kusachisaj uwach Ruch'a'tem ri Dios k'o pa kanima'. Ruma k'u ri', na jinta k'ana kijiq'ob'alil kilitaj che ri kib'inik.

²³ »No'j rija' xtzaq kan pa chomilaj ulew e pacha' ri tikawex kakita Ruch'a'tem ri Dios, lik kakimaj usuk' y lik k'o k'u kijiq'ob'alil kilitaj che ri kib'inik. E jela' pacha' rija' lik xu'an reqa'n; k'o ne jujun raqan xuya jun ciento, k'o jujun chik xuya sesenta y k'o xuya treinta —xcha ri Jesús.

Ri k'amb'al na'oj puwi raq'es cizaña xel lo chuxo'l ri trigo

²⁴ Ri Jesús xutzijoj tanchi jun k'amb'al na'oj chike: «Ri ku'ana pa rutaqanik ri Dios petinaq chila' chikaj e jela' pacha' ri xu'ano echiri' jun achi xutik chomilaj ija' trigo chwa ri rulew.

²⁵ Ek'uchiri' kewar konoje ri tikawex, xopon jun achi tzel karil ri rajaw rulew; xe'laq'ay k'u ri' xutik kan raq'es cizaña chuxo'l ri trigo y xe'ek k'ut.

²⁶ Xel k'u lo ri trigo y echiri' xpoq'ik, xq'alajin raq'es k'o chupa.

²⁷ Ek'u ri aj chakib' xe'kib'i'ij che ri rajaw ri tiko'n: “Qajawal, we chomilaj ija' xe'tika la chwa rulew la, ¿pachawi k'u ri' xpe wi raq'es xel lo chupa?”

²⁸ »Yey ri rajaw ri tiko'n xub'i'ij chike: “K'o junoq la' tzel kinrilo xolu'tika chupa.” Xkib'i'ij k'u ri raj chakib' che: “We ka'aj la, ke'qamich'a ronoje raq'es chupa.”

²⁹ »Ek'u ri rajaw ri tiko'n xub'i'ij chike: “Na ki'mich'a taj; ma we ximich' raq'es, k'axtaj kimich' ri trigo ruk'.

³⁰ Chiya'a luwar chek'iy na junam, kopon na ruq'ijol ri molonik. Ma k'a e chiri' keb'enutaq ri waj chak cha' kakimol na raq'es nab'e, kaki'an chiyata'j y kakixim upa re kaporoxik. Tek'uchiri', kakimol ri trigo y ke'kiya'a pa kak'oli' wi ri trigo we'in”» xcha'.

Ri k'amb'al na'oj puwi rija' re moxtasa

³¹ Ri Jesús xutzijoj tanchi jun k'amb'al na'oj chike: «Rutaqanik ri Dios petinaq chila' chikaj e pacha' juna ija' re moxtasa xutik jun achi chwa ri rulew.

³² Paqatzij wi, la' li'ja' e más ch'uti'n chwa taq rija'; no'j we xk'iyik, más kanimar chwa taq raq'es y ku'ana pacha' jun che'. Kek'un ne ri tz'ikin kexik'ik' che ruwa kaj y kaki'an kisok puwi taq ruq'ab'» xcha'.

Ri k'amb'al na'oj puwi ri levadura

³³ Ri Jesús xutzijoj wa jun chik k'amb'al na'oj chike: «Rutaqanik ri Dios petinaq chila' chikaj e pacha' ri levadura. Ma echiri' juna ixoq ku'an pam, kuk'am jub'iq' levadura y kutuk chuxo'lib'al oxib' pajb'al harina; yey ri levadura kusipowirisaj upa ronoje ri q'or» xcha'.

Su'b'e ri Jesús kak'utun ruk' taq k'amb'al na'oj

³⁴ Ri Jesús xuk'ut ronoje wa' chike ri winaq ruk' taq k'amb'al na'oj y na jinta k'o xuk'utu we na ruk' ta k'amb'al na'oj xu'ano.

³⁵ E xu'an wa' cha' e ku'ana rub'i'im kan ri jun q'alajisanel echiri' xutz'ib'aj: Ruk' taq k'amb'al na'oj kink'utunik; e kanq'alajisaj ri na eta'matal ta chwi lo ri jeqeb'al re ruwachulew Sal. 78:2 xcha'.

Ri Jesús kuq'alajisaj ri k'amb'al na'oj puwi raq'es cizaña xel lo chuxo'l ri trigo

³⁶ Ek'uchiri', ri Jesús xeb'uch'a'b'ej kan ri winaq y xok b'i pa ja. Xeqib' k'u rutijo'n ruk' y xkitz'onoj che: —Qajawal, q'alajisaj la chiqe sa' ke'elawi ri k'amb'al na'oj puwi raq'es cizaña —xecha'.

³⁷ Ek'u ri Jesús xuk'ul uwach: —Rachi katikow re ri chomilaj ija' e Ralaxel Chikixo'l Tikawex.

³⁸ Rulew pa katik wi ri tiko'n e ruwachulew. Ri chomilaj ija' e taq ri tikawex e k'o chupa rutaqanik ri Dios. Rija' re raq'es cizaña e taq ri tikawex eteran chirij ritzel winaq.

³⁹ Ri jun itzel uk'u'x xutik raq'es e ritzel winaq. Ri molonik e ri k'isb'al re ruwachulew, yey ri ke'anaw re ri molonik e ri ángeles.

⁴⁰ »Jek'ula' pacha' ri ka'an che raq'es cizaña, kamolik y kaporox pa aq', jela' ri ku'ana che ri k'isb'al re ruwachulew.

⁴¹ Ralaxel Chikixo'l Tikawex keb'utaq b'i ru ángeles cha' kekimolo y kekesaj chupa rutaqanik konoje ri ekiminom jujun chik pa mak y ri kaki'an ri na utz taj.

⁴² Keb'ekik'aq b'i pa ri orna kajomow aq' chupa; chiri' k'u ri' keb'oq' wi y kaqich'ich' ruwi ke'.

⁴³ No'j ri jusuk' kib'inik kisilab'ik e jela' pacha' ri q'ij kewon chila' pa kataqan wi ri kiqaw Dios. China k'u ri k'o utanib'al che utayik, ¡chuta k'u ri'! —xcha'.

Ri k'amb'al na'oj puwi ri b'eyomalil muqutalik

⁴⁴ «Rutaqanik ri Dios petinaq chila' chikaj e pacha' jun b'eyomalil ewatal kan chupa juna ulew. K'o k'u jun achi ke'tzaq lo puwi' y karewaj tanchi kanoq. Ke'ek k'u chirocho y ku'k'ayij ronoje rub'itaq re; tek'uchiri', kuloq' ri ulew pa k'o wi ri b'eyomalil.

Ri k'amb'al na'oj puwi ri chomilaj perla lik k'i rajil

⁴⁵ »Rutaqanik ri Dios petinaq chila' chikaj e pacha' ri ku'an juna aj k'ay kutzukuj taq chomilaj ab'aj perla.

⁴⁶ Ek'uchiri' kuriq juna chomilaj perla lik k'i rajil, ke'ek y ku'k'ayij ronoje rub'itaq re; tek'uchiri', kuloq' ri chomilaj ab'aj perla.

Ri k'amb'al na'oj puwi ri atarraya

⁴⁷ »Ri ku'an chupa rutaqanik ri Dios petinaq chila' chikaj e pacha' ri ku'ano echiri' kak'aq b'i juna atarraya pa ri mar cha' keb'u'chapa lo uk'iyal kiwach taq kar.

⁴⁸ »Echiri' nojinaq chi ri atarraya che kar, raj chapal kar kakesaj lo chuchi' ri mar, ketz'uyi' k'ut y kekicha' kipa ri kar. E taq k'u ri utzilaj kar, kekiya pa chakach; no'j taq k'u ri na e ta utz, kekik'aq b'i.

⁴⁹ »Jek'ula' ku'ana che ri k'isb'al re ruwachulew. Keb'el b'i ri ángeles y kekesaj k'u ri tikawex itzel kik'u'x chikixo'l ri e jusuk' chwach ri Dios.

⁵⁰ Keb'ekik'aq k'u b'i pa ri orna kajomow aq' chupa; chiri' k'u ri' keb'oq' wi y kaqich'ich' ruwi ke'» xcha'.

Ri b'eyomalil k'ak' y ri b'eyomalil xex chi k'o wi

⁵¹ Ek'uchiri', ri Jesús xutz'onoj chike: —¿Kimaj usuk' ri'ix ronoje taq wa'? —xcha'. Rike xkik'ul uwach che ri Jesús: —Kaqamaj usuk', Qajawal —xecha'.

⁵² Ek'u ri Jesús xub'i'ij chike: —E juna aj k'utunel re ri tzijpixab', we lik k'o kumaj chwi rutaqanik ri Dios petinaq chila' chikaj, e pacha' juna achi rajaw ja karesaj lo che rub'eyomalil uk'olom, taq ri k'ak' y ri xex chi k'o wi; yey ukab'ichal wa' kuchapab'ej. Ma ri aj k'utunel kak'utun chwi taq ri k'ak' umajom, junam ruk' taq ri xex chi umajom loq —xcha'.

Ri Jesús kopon pa ri tinamit Nazaret

⁵³ Ri Jesús echiri' xuk'is ub'i'xik taq wa k'amb'al na'oj chike, xel b'i chiri'.

⁵⁴ Echiri' xopon pa rutinamit, xujeq kak'utun chiri' pa ri sinagoga. Ek'u ri winaq lik xkam kanima' che y xkib'i'ij: —¿Pa xu'maja wi wa'chi lu'na'oj? ¿Su'anik ku'an taq wa milagros?

⁵⁵ ¿Na e ta neb'a uk'ajol wa' ri jun carpintero yey ralab' ri María? ¿Na e ta neb'a katzixel ri Jacobo, ri José, ri Simón y ri Judas?

⁵⁶ ¿Na ejeqel ta neb'a ri ranab' wara chiqaxo'l? ¿Pa k'u xu'maja wi ronoje taq ri' wa ku'ano? —xecha'.

⁵⁷ Ewi lik e k'i tzel xkita ri xub'i'ij. No'j ri Jesús xub'i'ij chike: —Chupa ronoje luwar kayak uq'ij juna q'alajisanel; no'j chupa rutinamit o chikiwach ri ratz-uchaq', na kayak ta uq'ij —xcha'.

⁵⁸ Y ri Jesús na xu'an ta uk'iyal milagros chiri' ruma na xkikoj taj china Rire.