Tɔɔɓɛlaa dɔlɔɔ 1 - Yálá laawoo hɛɓɛ (dc)Davidə nwɔ tɔɔlaa kpɛɛi lɔwai, da Salomɔn nwɛi kɔ́wɔ tɔɔi Di Sunɛmə nɛ̨ɛ̨nu tɛɛ Davidə pɔ 1 Tɔɔmun Davidə pɔlɔɔi kpɔ kɛa kɛ a mɔlɔɔ; di mą kpɛli kɛ yíihəɠə tamąą pɛlɛ mɛ̨i, yili hvo kɛi kwɛlɛ kpɛ mą. 2 Nwɔ tínuą di mo diɛ mą: «Hvo kɛ li ku nɛ̨ɛ̨gbɛla ta kwɛli, yii hvo hulɔnu mɛ̨nį hu kɔ́lɔn, ku dɛɛ ku wɔ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun bɔ, yɛ ɓo nwɔ tíɓo ɓa, yɛ laa gwɛlɛ, ə gɛ, yɛ kwɛlɛ kpɛ tɔɔmun ma.» 3 Di hvilɛn di nɛ̨ɛ̨gbɛla lɛlɛɛ kpɔ ta kwɛli, yii hvo kɛ hulɔnu mɛ̨nį hu kɔ́lɔn Israɛlə lɔi hu nąą kəlee, di Sunɛmə nɛ̨ɛ̨non da kaa, diɛ kɛ naa ɓa a: Avisagə. Di ɉəɠə di paa la tɔɔmun bɔ. 4 Nɛ̨ɛ̨non tii lɛlɛɛ kpɔ kɛ a mɔlɔɔ. Ɛlɛɛ tɔɔmun ɲəi a nɛ̨ą, yɛ ɓo gwɛlɛ. Kɛlaa, tɔɔmun hvo gɔwɔ laa mɛ̨i. Adoniasə ə kɛ bɔ ə dɔɔlaa hɔlɔɓo 5 Davidə lon Adoniasə, yai ə gaa Hagitə ɓa, ə kɛi gbɔwɔ kɛ yɛ nui pai nąn Davidə mąąhvalin ɉii. Ə kɛi mo, yɛ kɛ: «Ɲą́ą́ ɓə pai kɛi a dɔɔmun.» Ə wotolo həɠə, ə bɛlɛ hooɠaa diɛ, da nu pow lɔɔli, diɛi kɛ ɲɛ̨i tɔwɔ diɛ gilɛ həɠə. 6 Nąn və ta kɛ haŋą li mą ɲíi hvóló kəlee hu, yɛ kɛ mą: «Lə ŋɛ̨i ə́ kaa gɛi?» Ɉulɔnon tii, yaa kpɛli nɛlɛɛi kpɔ kɛ kpąą, ya ɓə tɔɔ Absalɔn kɔ́wɔ pɔ. 7 Ə li ə nwun dɔɔ a Seruya lon Ɉoabə da ɉaláá laa həli mun Abiatarə, nuą tii ɓə kɛ a dɔɔbuluɠaa. 8 Kɛlaa, ɉaláá laa həli mun ŋɛ̨i a Sadɔkə, ɛlɛɛ, Yehuyada lon Benayahu, ə mą kɛ, Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Natan, da Simei, ə pɛlɛ la, Rei, da Davidə mąąkpɛ nuą diɛ; di hvo tɔɔ Adoniasə pulu. 9 Adoniasə ə ɓɛlaaɠaa, nįŋɛ̨ɠaa, da nįŋɛ̨ gbɔnŋąą kulɔ a haláá gwɛni ɓa, yai kɛ Ein-Rogɛlə ɲá ton gwɛlɛ. Gaayɔwɔɠaa ŋɛ̨i a Davidə lonnii, ə gəlee təli, da Ɉuda nuąi ŋɛ̨i kɛ a tɔɔmun nwɔ tínuą. 10 Kɛlaa, hvo Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Natan təli, ə mą kɛ, Benayahu, ɛlɛɛ, Davidə mąąkpɛ nuą, da gaayɔwɔ Salomɔn. Natan da Bɛtsabe di tɔɔ Salomɔn bulu 11 Nąąlɔwai, Natan ə mo Salomɔn nee Bɛtsabe ɓa, yɛ mą: «Hvó ni bələ mɛ̨n ni, diɛ kɛ: Hagitə lon Adoniasə ɓə a nwɔ́ mɛ̨nį nąmu Davidə mąąhvalin dɔɔlaa hu; kɛlaa nąn gili hvo ɉu? 12 Yii hu, gáá liɛwoo ta kɛi yɛ́, ə gɛ, ə́ ə́ nwun mąąkɔ̨nwɔ̨, ə mą kɛ ə́ lon Salomɔn. 13 'Li! Ə́ həli tɔɔmun ma, yɛ́ mą: ‹Kɛlɛi yɛ́ ɓə a nwɔ́ mɛ̨nį nąmu-ee! Kɛlɛi yə́ ɓə ə́ kwɛla ə́ wɔɔ luwu nɛ̨ą ɓa, yɛ kɛ mą: «Ə́ lon Salomɔn ɓə pai heei dɔɔkpəlin ɉu a mą́ą́hvalən», ə tɛɛ kani ləi yai Adoniasə kaa kɛa a tɔɔmun?› 14 Ɓɛlɔwai ə́ kaa pai kɛi nwoo tii ɓoi la tɔɔmun ma, gáá pai lɔi nąąlɔwai, ŋą́ ə́ woo tii ta kɛ mą.» 15 Bɛtsabe ə nɛɛ mą ə lɔ tɔɔmun bɔ bɛlɛ́n, ɓɛi a yíi laa. Tɔɔmun bɔlɔɔ kpɔ kɛa kɛ kɛnɛ̨. Sunɛmə nɛ̨ɛ̨non ŋɛ̨i kɛ a Avisagə, yɛ ɓo tɔɔmun gwɛlɛ. 16 Bɛtsabe ə pu gbəlin na tɔɔmun nííla, tɔɔmun yɛ mą: «Lə ɓə ə́ kaa bɔ?» 17 Bɛtsabe yɛ tɔɔmun ma: «Nwɔ́ mɛ̨nį nąmu, yáá kɛ ə́ kwɛla a Yai-Laa ə́ wɔ Yálá laa, ə́ wɔ luwɔ nɛ̨ą ɓa, yɛ́ kɛ mą: ‹Ə́ lon Salomɔn ɓə pai heei dɔɔkpəlin ɉu a mą́ą́hvalin.› 18 Ya ka kɛa, Adoniasə ɓə aa kɛ a dɔɔmun, nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun dɛɠíi. 19 Adoniasə aa nįŋɛ̨ hilɛɠaa da nįŋɛ̨ gbɔnŋąą, ə mą kɛ ɓɛlaa kpulu kɛnɛ̨ kulɔ a haláá, aa tɔɔmun nonnii kəlee təli, ə mą kɛ ɉaláá laa həli mun Abiatarə, da ə́ wɔ kɔlaɠa nwun nąmu Ɉoabə. Kɛlaa, hvo kɛ ə́ lon Salomɔn təli li. 20 Yɛ́i ŋɛ̨i a nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun, yɛ́ ɓə Israɛlə nuą kəlee wəli tɔɔi ə́ woo ɓa, ə gɛ, nui pai heei a nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun mąąhvalin, ə́ naa ɓo. 21 Ɓɛlɔwai nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun gaa pai laai la nąnni kwɛlɛ, ɲą́ą́ kwa nón Salomɔn ku kaa pai kɛi yɛ hɔn mąą nuą.» 22 Ɓɛlɔwai Bɛtsabe ə kɛi nwoo hukulɔ la tɔɔmun ma, nąąlɔwai ɓə Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Natan ə lɔ la. 23 Də li di mo tɔɔmun ma, diɛ mą: «Natan aa pa ɓɛ!» Natan ə lɔ, ə li ə pɛlɛ nɔi ɓa, ə kwɛli hvilɛn tɔɔmun ma. 24 Yɛ tɔɔmun ma: «Nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun, a kɛ tii, yɛ́ ɓə mo yɛ́ kɛ: ‹Adoniasə ɓə heei a tɔɔmun, a mąąhvalin?› 25 Mąąhɔlɔɓo, háákələi ŋɛ̨i, aa li Ein-Rogɛlə ɲá nwun gulɔi, aa nįŋɛ̨ hilɛɠaa da nįŋɛ̨ gbɔnŋąą ə mą kɛ ɓɛlaa kpulu kɛnɛ̨ kulɔ laa a haláá; ɛlɛɛ, aa tɔɔmun nonnii kəlee təli, aa bɛlɛ gɔ́laɠa nwun nąmu ɓa, da ɉaláá laa həli mun Abiatarə. Da diɛni di kaa laa, diɛ di laa mįi, diɛ di kpələ, diɛ kɛ mą: ‹Tɔɔmun Adoniasə yíi ə kwɛa, kɛi a mo tii Yálá ə kɛ!› 26 Kɛlaa, hvo kpɛli gɛ, ɲą́ą́ ŋɛ̨i a ə́ wɔ kóló kɛ mun, hvo də́li, ə mą kɛ, Sadɔkə, da Yehoyada lon Benayahu, da ə́ wɔ tímun Salomɔn. 27 A kɛ tii, tɛ̨ą leelee li, nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun mə di tí la? Kɛlaa, nui pai heei a nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun mąąhvalin, hvo kpɛli kɛ nwun dɔɔli a ɲą́ą́.» 28 Tɔɔmun Davidə yɛ diɛ: «Ka Bɛtsabe təli ə pa!» Bɛtsabe ə pa ə hee, 29 tɔɔmun ə gwɛla yɛ mą: «Yai-Laa ŋɛ̨i kɛi kpɔmąą tɛɛ bɔ́ mɛ̨nį nwąnąąɠaa kəlee hu, 30 gáá gwɛlai yɛ́ a naa, yai gaa a Israɛlə nwɔ Yálá, gɛ́ yɛ́; ə́ lon Salomɔn ɓə pai kɛi a mą́ą́hvalin, ŋą́ həɠə dɔɔkpəlin ɉu, ya ɓə a hee laa. Háákələi hvólói ŋɛ̨i hu, gáá gɛi ti.» 31 Bɛtsabe ə mąą yɛɛ, ə pɛlɛ nɔi ɓa, ə kwɛli hvilɛn tɔɔmun ma, yɛ mą: «Nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun Davidə, ə́ yíi ə kwɛa kɛi a mo tii Yálá ə kɛ!» 32 Nąąlɔwai tɔɔmun Davidə yɛ diɛ: «Ka Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Natan, da ɉaláá laa həli mun Sadɔkə, ɛlɛɛ, Yehoyada lon Benayahu ni təli, di pa.» Nuąi tii di pa di həli tɔɔmun ma. 33 Tɔɔmun yɛ diɛ: «Ka ka nwun nąmu nwɔ kɔ́kulááɠaai həɠə, ka nón Salomɔn hee nwɔ́ hoohvaalən mɛ̨i, ka li la Gihɔn. 34 Ka li laa, ɉaláá laa həli mun Sadɔkə da Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Natan di dɔɔ wulɔ lɔ nwun ma, di mąąti, ə kɛ a dɔɔmun Israɛlə nuą kəlee nwun na. Nąąlɔwai ka dulú hvɛɛ, kaa diɛ: ‹Tɔɔmun Salomɔn yíi ə kwɛa!› 35 Ka hvilɛ bulu, ka diɛni ka pa, ka ɉee nwɔ́ tɔɔkpɛlin ɉu, ə kɛ kɛa a dɔɔmun, a mą́ą́hvalin. Yaa tii ɓə ŋą́ą́ gɛ a tɔɔmun Israɛlə lɔi da Ɉuda lɔi di nwun na.» 36 Yehoyada lon Benayahu yɛ tɔɔmun ma: «Yai-Laa yai gaa a nwɔ́ mɛ̨nį nąmu nwɔ Yálá, yɛ diɛ: Ə kɛti! 37 Bələi tii Yai-Laa ə kɛ la nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun Davidə pɔ, bələ lɔ ɓə gaa kɛi la Salomɔn pɔ. Gaa pai nwɔ tɔɔlaa mąąwiɛi ə ɉu kɛnɛ̨ ə dɛɛ nwɔ́ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun Davidə nwɛi ɓa.» Di dɔɔ wulɔ hiɛ Salomɔn ɓa 38 Ɉaláá laa həli mun Sadɔkə, Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Natan, da Yehoyada lon Benayahu, ə mą kɛ, Kereti nuą, da Peleti nuą, di kulɔ, də li di Salomɔn tɛ tɔɔmun Davidə nwɔ hoohvaalən mɛ̨i, da diɛni di li Gihɔn. 39 Ɉuwɔ mįnɛ̨i nwulɔ ə kɛ ɉu gələ mu, ɉaláá laa həli mun Sadɔkə ə ɉəɠə, ə bu Salomɔn nwuɔ̨, ə mąąti, ə gɛ a tɔɔmun. Di dulú hvɛɛ, nu kəlee di tomą, diɛ kɛ mą: «Tɔɔmun Salomɔn yii ə kwɛa!» 40 Nuą kəlee di hvilɛn Salomɔn pulu, diɛ túlú hvɛɛ, diɛ mąną. Nɔi ə kɛ yɛ a kɛi kpɛlin di kɔ́wɔ mu. Mɛ̨nįi kɛ Adoniasə kwəi hvo pɛli 41 Adoniasə da nwɔ nuą kpɔ ə di təli naa mįi kɛɛnąą, di kəlee di dín tii mɛ̨n; Ɉoabə ə dulú hvɛɛ woo mɛ̨n, yɛ diɛ: «Lə mąą tín mə tɔɔi taai?» 42 Ə lɛɛ lɔ moi tii-oo, ɉaláá laa həli mun Abiatarə lon Yonatan yɛ pa. Adoniasə yɛ mą: «Pa ɓə! Ə́ kaa a kaalon, yá pɛli kiɛ ə́ taai pələ mɛ̨nį ta hukulɔ kuɔ a nɛlɛɛ.» 43 Yonatan yɛ Adoniasə ɓa: «Kpaa-o wɛlɛɛ nɛ̨ɛ̨ hvo li! Gu wɔ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun Davidə aa Salomɔn hee a dɔɔmun, yili mąą pə́lə́ ka tii di kaa gɛi. 44 Tɔɔmun ə ɉaláá laa həli mun Sadɔkə, da Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Natan, ə mą kɛ Yehoyada lon Benayahu, da Kereti nuą, da Peleti nuą, ə di tɔɔ diɛ Salomɔn hee tɔɔmun nwɔ hoohvaalən mɛ̨i. 45 Ɉaláá laa həli mun Sadɔkə da Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Natan di dɔɔ wulɔ lɔ Salomɔn ɓa Gihɔn. Nąą ɓə di həɠə laa a gwəinɛ̨ɛ̨ kɛnɛ̨i tii a daa kəlee kulɔi, yai mąą tín gaa tɔɔi, kaa mɛ̨n. 46 Salomɔn kpinįi tii aa hee dɔɔkpəlin ɉu. 47 Ə laa yili mɛ̨i, tɔɔmun ɲee pɔ nuą kəlee daa pa, diɛ gu wɔ mɛ̨nį nąmu tɔɔmun Davidə nwɔ luwu ɲɛ̨n; diɛ kɛ mą: ‹Kuɔ, ə́ wɔ Yálá ə Salomɔn nwɔ tɔɔlaai hu nɛ̨ɛ̨ kpɔ kɛnɛ̨, naa ə tɛ, ə dɛɛ ə́ wɛi ɓa.› Di mo lɔ tii-oo, tɔɔmun Davidə ə lɛɛ ɲəi gbin ŋą, ə gwɛli hvilɛn Yálá ɓa. 48 Ɛlɛɛ, tɔɔmun yaa kpinįi ə mo yɛ diɛ: ‹Mąąwiɛ ə kɛ Israɛlə nwɔ Yálá ɓa, yai gaa a Yai-Laa! Yai aa hvaa mą, háákələi, nui pai heei dɔɔkpəlin ɉu a mą́ą́hvalin, ɲɛ̨́i a tɔɔ mą.›» 49 Adoniasə nwɔ nuą ŋɛ̨i ə di təli, di kəlee di mąą ə kpɛlin, di di muhəɠə, di taɠa taɠa. 50 Adoniasə kpinįi tii, ɲɔwi kɛ ɉu yɛ hvilɛn na Salomɔn ɓa, yili mąą mɛ̨nį ɓa, ə kpuluun, ə li ə ɉaláá kulɔi mįnɛ̨ hon. 51 Nu ta ə li ə ɉukulɔ Salomɔn ɓa, yɛ mą: «Adoniasə aa ɲɔw tɔɔmun Salomɔn ɓa, aa li aa ɉaláá kulɔ mįnɛ̨ hon, yɛ kɛ diɛ: ‹Hvo kɛ li tɔɔmun ə gwɛla mą́ą́ háákələi, yɛ kɛ hvo pai nwɔ luwɔi paai a ɓɔwa kwɛaa.›» 52 Salomɔn yɛ diɛ: «Akɛ Adoniasə a túwɔ́ a kaalon dúwɔ́ pələ, nwun nəɠa tɔ̨nɔ̨ kpɛli hva too nɔi ɓa. Kɛlaa, kiliŋąhiɛ ɲɔ̨nwɔ̨ɔ̨ logolo tiikpə ə mą kɛ mą, a ɉu haa ɓo.» 53 Tɔɔmun Salomɔn ə mo nuą diɛ, də li di mo mą, ə həɠə ɉaláá kulɔi. Adoniasə ə pa, ə pɛlɛ tɔɔmun Salomɔn kɔ́wɔ mu; Salomɔn yɛ mą: «Yá pɛli ə li ə́ pɔɔli.» |